Судот на Босна и Херцеговина издаде централна потерница за Милорад Додик, претседателот на на ентитетот на Република Српска (РС), Радован Вишковиќ, премиер на РС и Ненад Стевандиќ, претседател на Собранието на РС, потврди денеска (17 март) за Радио Слободна Европа (РСЕ), Обвинителството на БиХ.

Судот на БиХ им одреди мерка притвор во траење од еден месец, откако ќе бидат доведени на сослушување, беше потврдено од Судот на БиХ за РСЕ на 14 март.

Додик, Вишковиќ и Стевандиќ се осомничени за кривичното дело нарушување на уставниот поредок, а во последните денови не одговараа на повиците да дадат изјави во Обвинителството на БиХ.

Тројцата се уште не се изјасниле за налогот за апсење, ниту пак е познато каде се во моментов.

Сите полициски агенции во Босна и Херцеговина, вклучително и Државната гранична полиција на БиХ, се должни да постапат во согласност со оваа одлука на Судот на БиХ, што треба да го спречи и нивниот евентуален обид за преминување на границата со соседните земји.

Во БиХ има 16 полициски агенции, од кои ниту една досега не ја коментираше распишаната потерница.

Министерот за внатрешни работи на ентитетот на Федерацијата БиХ, Рамо Исак, за РСЕ изјави дека Министерството за внатрешни работи на БиХ се уште официјално не го добило налогот за апсење.

„Не можеме да коментираме повеќе. Чекаме официјално да биде издаден налогот за апсење“, изјави Исак за РСЕ.

Видете и ова:

Ќе се формира ентитетска гранична полиција во Република Српска

Обвинителството на БиХ ги интензивираше своите активности по серијата сецесионистички потези на владата на РС предводена од Додик, со кои на 13 март беше усвоен нацрт-новиот устав, со кој Република Српска се дефинира како држава.

Претходно, на 6 март, Обвинителството соопшти дека од декември минатата година води истрага поради постоење основи на сомнение дека е сторено кривично дело „напад врз уставниот поредок“.

Кривичниот законик на БиХ за ова предвидува затворска казна од пет години, но и можност за забрана за вршење должност.

На крајот на февруари беа донесени неуставни закони, со кои се забранува работата на државните правосудни и полициски институции на територијата на ентитетот РС.

Иран одржа национален погреб во саботата за околу 60 лица, вклучувајќи воени команданти и нуклеарни научници убиени во конфликтот со Израел.

Церемонијата започна во Техеран рано во неделата, а владините канцеларии и повеќето бизниси беа затворени.

Снимките од државната телевизија покажаа илјадници луѓе облечени во црно како држат ирански знамиња и слики од паднатите команданти.

На церемонијата присуствуваа иранскиот претседател Масуд Пезешкијан, заедно со други високи владини претставници и воени команданти - вклучувајќи го и Есмаил Кани, шеф на силите Кудс на Револуционерната гарда за странски операции.

И Израел и Иран прогласија победа во војната што започна на 13 јуни и траеше 12 дена.

Непосредно пред крајот на војната, САД извршија напади врз три ирански нуклеарни постројки, додека американскиот претседател Доналд Трамп подоцна објави дека страните се согласиле на прекин на огнот.

Видете и ова:

Каде е ураниумот на Иран-мистерија и потрага по американското бомбардирање

Врховниот лидер на Иран, ајатолахот Али Хамнеи, ја намали штетата предизвикана од американските бомбардирања на нуклеарните постројки, велејќи дека тие не направиле „ништо значајно“, и покрај тоа што Трамп рече дека постројките се целосно уништени.

Во петокот, Трамп го критикуваше Техеран за тврдењето дека ја добил војната.

Тој рече дека точно знае каде се крие Хамнеи и нема да дозволи Израел или американската војска да му „го одземат животот“.

„Го спасив од многу тажна смрт и тој дури не мора да каже „Благодарам претседателе Трамп““, напиша Трамп на социјалните мрежи.

Тој додаде дека во последните денови работел на потенцијално укинување на санкциите врз Иран, едно од главните барања на Техеран.

„Но, не, напротив, се соочив со изрази на гнев, омраза и затоа ја прекинав целата работа за укинување на санкциите и многу повеќе“, рече Трамп.

Во меѓувреме, иранскиот министер за надворешни работи, Абас Арагчи, ги осуди коментарите на Трамп за Хамнеи во саботата.

Тој рече дека ако претседателот Трамп навистина сака договор, мора да престане со својот „неприфатлив тон“ кон врховниот лидер на Иран.

Министерството за здравство на Иран соопшти дека најмалку 627 цивили биле убиени во израелските напади.

Според израелските бројки, 28 лица во Израел биле убиени во иранските напади.

Американскиот Сенат во петокот го отфрли предлогот на демократите кој сакаше да го спречи претседателот Доналд Трамп да употреби воена сила против Иран во иднина без одобрение од Конгресот, само неколку часа откако Трамп изјави дека ќе размисли повторно за бомбардирање на Иран ако збогати ураниум до нивоа потребни за нуклеарно оружје.

Сенатот, контролиран од републиканците, гласаше со 53-47 за резолуцијата за воени овластувања што ќе бара од претседателот да побара одобрение од Конгресот за понатамошни воени дејствија против Иран.

Видете и ова:

Трамп тврди дека нуклеарната програма на Иран е „уназадена за децении“, и покрај извештајот што ги доведува во прашање нападите

Гласањето беше во голема мера поделено по партиски линии, со исклучок на демократот од Пенсилванија, Џон Фетерман, кој гласаше против, и републиканецот од Кентаки, Ранд Пол, кој гласаше за резолуцијата.

Сенаторот Тим Кејн, водечкиот спонзор на резолуцијата, со години се обидува да ја врати уставната моќ за објавување војна на Конгресот, без оглед на тоа дали Претставничкиот дом го води републиканец или демократ.

Кејн рече дека неговиот последен напор нагласува дека Уставот на САД јасно му дава на Конгресот, а не на претседателот, ексклузивно право да објавува војна, и дека секое непријателство со Иран мора да биде изречно овластено со објавување војна или со посебно овластување за употреба на воена сила.

„Ако мислите дека претседателот треба да излезе пред Конгресот, без разлика дали сте за или против војна со Иран, ќе ја поддржите резолуцијата, ќе го поддржите Уставот кој го издржа тестот на времето“, рече Кејн во говорот пред гласањето.

Пратениците побараа повеќе информации за нападите на САД врз Иран минатиот викенд, како и за судбината на иранските залихи од високо збогатен ураниум.

Членовите на тимот за национална безбедност на Трамп одржаа брифинзи зад затворени врати за нападите за сенаторите и конгресмените во четврток и петок.

Многу демократи по брифинзите изјавија дека не се убедени дека нуклеарните објекти на Иран се „уништени“, како што тврдеше Трамп веднаш по операцијата.

Видете и ова:

Каде е ураниумот на Иран-мистерија и потрага по американското бомбардирање

Противниците на резолуцијата тврдеа дека станува збор за еднократна, ограничена операција во согласност со овластувањата на претседателот како врховен командант, а не за почеток на подолг воен конфликт.

Сенаторот Бил Хагерти, републиканец од Тенеси и поранешен амбасадор во Јапонија за време на првиот мандат на Трамп, рече дека предложената мерка може да спречи кој било претседател да дејствува брзо против земја што е долгорочен противник.

„Не смееме да го спречуваме претседателот во средината на криза, кога животите се во прашање“, рече Хагерти пред гласањето.

Пресудата на судот со шест гласа против три, напишана од конзервативната судијка Ејми Кони Барет, го блокираше моменталното стапување во сила на извршната наредба на Трамп за правото на државјанство со раѓање во државата. Пресудата, исто така, не се осврна на законитоста на наредбата.

Судиите го одобрија барањето на администрацијата на Трамп за стеснување на опсегот на три национални забрани издадени од федералните судии во Мериленд, Масачусетс и Вашингтон, кои го запреа спроведувањето на неговата директива додека се води тужба против мерката.

Со конзервативно мнозинство во судот и несогласување на либералните судии, пресудата прецизираше дека извршната наредба на Трамп не може да стапи на сила до 30 дена по пресудата од петокот. Затоа, пресудата отвора можност наредбата на Трамп на крајот да стапи на сила во некои делови од земјата.

Федералните судии презедоа чекори, вклучително и издавање бројни наредби низ целата земја, за да го блокираат агресивното користење на извршните мерки од страна на Трамп за спроведување на неговата агенда. Тројца судии во случаи на државјанство со право на раѓање утврдија дека наредбата на Трамп веројатно го крши формулацијата за државјанство во 14-тиот амандман.

„Никој не оспорува дека извршната власт има должност да го почитува законот. Но, судството нема неограничена моќ да ја спроведува таа должност - всушност, понекогаш законот ѝ забранува на судството да го прави тоа“, напиша Барет.

Судијката Соња Сотомајор, во несогласување на кое се придружија уште двајца либерални членови на судот, напиша: „Мнозинството целосно игнорира дали извршната наредба на претседателот е уставна, фокусирајќи се наместо тоа исклучиво на прашањето дали федералните судови имаат дискреционо право да издаваат генерални забрани“.

Видете и ова:

„Играње со оган“

Трамп ја поздрави пресудата и ги критикуваше судиите кои издадоа наредби низ целата земја со кои ги блокираа неговите мерки.

„Искрено, тоа беше сериозна закана за демократијата и наместо само да одлучуваат за непосредните случаи што им беа предлагани, овие судии се обидоа да го диктираат законот на целата нација“, им рече Трамп на новинарите во Белата куќа, опишувајќи ги судиите како „радикални левичари“.

На првиот ден од враќањето на функцијата, Трамп потпиша извршна наредба со која им наложува на федералните агенции да одбијат да го признаат државјанството на децата родени во САД, кои немаат барем еден родител кој е државјанин на САД или има законски постојан престој, познат и како носител на „зелена карта“.

Според директивата на Трамп, на повеќе од 150.000 новороденчиња годишно ќе им биде одбиено државјанството, рекоа тужителите кои го оспорија тоа, вклучувајќи ги демократските гувернери од 22 држави, како и застапници за правата на имигрантите и бремени жени имигрантки.

Случајот пред Врховниот суд беше необичен по тоа што администрацијата го искористи за да тврди дека федералните судии немаат овластување да издаваат национални или „универзални“ забрани и побара од судиите да донесат одлука и да ја спроведат директивата на претседателот дури и без да ја земат предвид нејзината правна основа.

Во своето несогласување, Сотомајор рече дека извршната наредба на Трамп е очигледно неуставна. Затоа, наместо да ја брани врз основа на нејзината суштина, напиша таа, Министерството за правда „бара од овој суд да пресуди дека, без разлика колку е нелегален законот или мерката, судовите никогаш не можат едноставно да ѝ кажат на извршната власт да престане да ја спроведува против никого“.

Пресудата од петокот не ги исклучува сите форми на широка заштита.

Клучен дел од пресудата наведува дека судиите можат да обезбедат само „целосна заштита“ на тужителите пред нив. Не се исклучува можноста државите да имаат потреба од забрана што се применува надвор од нивните граници за да добијат целосна заштита.

„Одбиваме да ги разгледаме овие аргументи уште на почетокот“, напиша Барет.

Пресудата не ја остави недопрена можноста тужителите да не успеат да откријат специфичен пат за поширока заштита преку групни тужби, но тој правен механизам често е тешко успешно да се започне.

Видете и ова:

Федерален судија привремено ја блокира наредбата на Трамп за укинување на државјанство по раѓање

Сотомајор им советуваше на родителите на децата кои би биле засегнати од наредбата на Трамп „веднаш да поднесат групни тужби и да бараат привремена забрана против потенцијалната групна постапка“.

Само два часа откако Врховниот суд донесе одлука, адвокатите на тужителите во случајот во Мериленд поднесоа барање со кое бараат од судијата, кој претходно ја блокираше наредбата на Трамп, да им додели статус на групна тужба на децата кои нема да имаат право на државјанство по раѓањето доколку извршната наредба стапи на сила.

Американската унија за граѓански слободи (ACLU) изјави дека пресудата е загрижувачка, но и ограничена, бидејќи адвокатите можат да бараат дополнителна заштита за потенцијално засегнатите семејства.

„Извршната наредба е очигледно нелегална и сурова. Никогаш не треба да се применува врз никого“, рече Коди Вофси, заменик-директор на Проектот за права на имигрантите на ACLU. „Одлуката на судот потенцијално да ја отвори вратата за спроведување е разочарувачка, но ние ќе направиме сè што е во наша моќ за да се осигураме дека ниедно дете никогаш нема да биде предмет на оваа извршна наредба.“

Тужителите тврдеа дека директивата на Трамп го крши 14-тиот амандман, кој беше ратификуван во 1868 година по Граѓанската војна од 1861-1865 година и го заврши ропството во Соединетите Американски Држави. Клаузулата за државјанство од 14-тиот амандман наведува дека сите „лица родени или натурализирани во Соединетите Американски Држави и под нивна јурисдикција се државјани на Соединетите Американски Држави и на државата во која живеат“.

Администрацијата тврди дека 14-тиот амандман, за кој долго време се сметаше дека ќе му даде државјанство на практично секој роден во САД, не се однесува на имигранти кои се нелегално во земјата, па дури ни на имигранти чие присуство е легално, но привремено, како што се универзитетски студенти или оние со работни визи.

Врховниот суд, кој има конзервативно мнозинство од шест наспроти три, му донесе на Трамп неколку важни победи околу неговата имиграциска политика откако се врати на функцијата во јануари.

Во понеделник, тој го отвори патот за администрацијата да продолжи со депортирање на мигранти во земји различни од нивните, без да им даде шанса да ги покажат штетните последици со кои би можеле да се соочат. Во одделни пресуди на 30 и 19 мај, тој ѝ дозволи на администрацијата да го укине привремениот правен статус што владата претходно им го додели на стотици илјади мигранти од хуманитарни причини.

Судот на 16 мај ја запре блокадата на Трамповите депортации на венецуелски мигранти според законот од 1798 година, кој историски се користел само во воено време, обвинувајќи ја неговата администрација за обид да ги отстрани без соодветна постапка.

Извор: Ројтерс

Собранието денеска (27 јуни) донесе четири закони за дигитална трансформација од реформската агенда. Изгласани се Законот за електронските комуникации, Законот за безбедност на мрежни и информациски системи, Законот за изменување и дополнување на Законот за електронски документи, електронска идентификација и доверливи услуги, Законот за архивски материјал и архивска дејност.

Со носењето на овие закони, во согласност со Инструментот за реформи и раст на Западен Балкан, Македонија добива пристап до повеќе од 19 милиони евра, од кои 5,7 милиони евра се наменети како директна буџетска подршка.

Министерот за дигитална трансформација Стефан Андоновски истакна дека со нив ќе се забрза процесот на дигитална трансформација и ќе се усогласуваме со европското законодавство.

„Пионери сме во реализацијата на реформската агенда, покажуваме максимални резултати во тоа што си го зададовме како задача и сме пример во поширокиот регион како може да се применуваат европските директиви во нашиот закон. Сега одиме во вториот чекор во нивна целосна реализација“, рече Андоновски.

Со Законот за безбедност на мрежни и информациски системи првпат во државава се воспоставува законска рамка за регулирање на сајбер безбедноста и претставува важна стратешка определба која според ресорниот министер носи јасна порака за одговорност, зрелост и визија во областа на дигиталната безбедност.

Законот за електронските комуникации, според Андоновски, носи подобрување на квалитетот на услугите, ги заштитува потрошувачите, ги унапредува универзалните услуги, ги рационализаира и поедноставува инфраструктурните изградби и поставува јасна регулаторна улога на Агенцијата за електронски комуникациии.

Видете и ова:

Рокас: Реформската агенда не е лек за сите болести, туку заеднички напор за да се спроведат реформите

Со измените и дополнувањата на Законот за електронски документи, електронска идентификација и доверливи услуги се продолжува дигиталната трансформација што ја нуди ЗЕК во насока на воведување на дигитален паричник.

„Овој паричник значи електронски идентитет за граѓаните на сигурна, унифицирана и прекугранична призната алатка која ќе им овозможи на граѓаните и бизнисите безбеден пристап до јавни и приватни електронски услуги“, појасни министерот за дигитална трансформација.

Со Законот за измени и дополнувања на архивски материјал и архивска дејност, пак, како што рече, се поставуваат цврсти темели за модерна и дигитално ориентирана архива која ќе овозможи ефикасност, транспаретно и законски усогласено управување со службената документација и архивскиот материјал во државата.

Собранието денеска го донесе и Законот за ставање во употреба на техничка опрема за транспорт, исто така со европско знаменце. Со него се уредува начинот на ставање во употреба, одржување и користење на техничка опрема за транспорт (лифтови, жичари, дигалки и транспортери), условите кои треба да ги исполнуваат монтажерите, сервисерите и независните правни лица кои вршат технички прегледи и периодични испитувања на техничката опрема за транспорт (лифтови, жичари, дигалки и транспортери), како и надлежноста на Државниот пазарен инспекторат при Министерството за економија и труд во однос на инспекцискиот надзор врз техничката опрема за транспорт.

Европскиот совет го поздрави исполнувањето на сите неопходни услови од страна на Бугарија за приклучување кон еврозоната од 1 јануари 2026 година. Ова беше наведено во заклучоците усвоени во четвртокот вечерта на самитот во Брисел.

Оваа вест доаѓа откако Европа ѝ даде зелено светло на Бугаријана почетокот од јуни за да го усвои еврото. Тогаш беа објавени извештаите за конвергенција од Европската комисија и Европската централна банка, во кои се заклучува дека Бугарија ги исполнила сите критериуми за приклучување кон еврозоната од 1 јануари 2026 година.

Поддршката од Европскиот совет претставува уште еден формален чекор во процесот на воведување на еврото во земјата. Советот се состои од шефовите на држави и влади на сите земји членки на Европската унија (ЕУ).

Во своите кратки заклучоци за Бугарија, европските лидери го повикаа Советот на ЕУ брзо да ги усвои преостанатите одлуки со цел да се заврши формалната процедура.

Видете и ова:

Не е референдум за еврото, туку обележување на територија - што точно прави Румен Радев?

„Колегите ѝ честитаа на Бугарија за вложените напори. Ви благодарам за поддршката,“ напиша премиерот Росен Жељазков на Х.

Советот на ЕУ за економски и финансиски работи (ЕКОФИН) треба конечно да гласа за преостанатите три одлуки за воведување на еврото во Бугарија на 8 јули.

Претходно, истиот ден, се очекува Европскиот парламент да гласа за својот извештај за приклучувањето на Бугарија кон еврозоната, кој веќе оваа недела доби претходно одобрување од Комитетот за економски и монетарни прашања и Поткомитетот за оданочување при ЕП.

Одлуката на Бугарија да го прифати единственото европско средство за плаќање е содржана во Договорот за пристапување на земјата во ЕУ, кој беше ратификуван во 2006 година.

Националниот план за воведување на еврото беше усвоен во 2022 година – две години откако Бугарија влезе во т.н. „чекална“ на еврозоната (механизмот на девизен курс ERM II) во 2020 година. Во 2024 година, бугарскиот парламент ги усвои новиот Закон за Бугарската народна банка и Законот за воведување на еврото, со кои детално се опишуваат конкретните чекори за тоа како еврото ќе ја замени националната валута – левот.

Софија е влезена во многу опасен наратив, кој е спротивставен со стратешките интереси и на ЕУ и на НАТО, а кој одговара на трети страни кои сакаат нестабилност во регионот, изјави министерот за надворешни работи и надворешна трговија Тимчо Муцунски на денешната прес-конференција на која даде отчет за стаботеното во изминатата година

„Сакам да ја повикам Софија да се однесува рационално, да не биде заглавена во ретроградните наративи кои што за жал одредени кругови во таа држава ги граделе по однос на македонското прашање историски наназад. Ние не сме избрани од нашите граѓани и немаме легитимитет да ја судиме и анализираме, тоа е работа на историчарите и академиците. Ние сме избрани да носиме раст и развој. Она што го прави Софија во последниот период, оној експлицитен обид од кој стравуваме и со сите наши силе се спротивставуваме за редефинирање на нашиот идентитет е ретрограден, не му користи на регионот и на народите на двете земи, кои за жал поради таквиот однос се се повеќе оддалечени едни од други историјата, рече Муцунски.

Тој доддаде дека кај огромно мнозинство земји во ЕУ има силно разбирање за длабоките фрустрации на македонскиот народ на нашиот евроинтегративен пат, како и свест и за тоа дека она што и случува на нашата држава не придонесува за легитимитетот на полтиката на проширување.

„Ние сакаме пат напред кон ЕУ. Да дискутираме за компромис, но сакаме да дискутираме и за предвидливост односно гаранции по хипотетичко согласување за некој компртомис. Затоа велиме имаме неколку многу јасни црвени линии од кои нема да отстапиме. Тие се поврзани со примарно со јазикот, со идентитетските обележја, тука вклучувајќи ја потребата од афирмација на нашето културолошко и историско минато, академска слобода за секоја дискусија по тоа шрашање, и секако да не дозволиме и да се игнорира фактичката состојба односно очигледните прекршувања кои нашиот сосед Бугарија ги прави во почитување на принципите кои произлегуваат од меѓународното јавно право, а за кои тие имаат обрска да ги имплементираат“, рече македонскиот шеф на дипломатијата.

Видете и ова:

Клучното гласање за извештајот во Европскиот парламент во јули

Тој смета дека изгласувањето Извештајот за Македонија во АФЕТ е историски момент, но не и момент за триумф, како и дека не се знае каков ќе биде извештајот што ќе биде усвоен во Европскиот парламент.

„Знаеме добро, немаме европратеници внатре. Но, истовремено факт е дека имаме комуникација со многу наши пријатели, пријатели на регионот, пријатели на Европа, бидејќи секој којшто сака успех на нашиот пат кон полноправно членство е на крајот на денот пријател на Европа. Тоа е процес којшто е значен за нас, и за самата ЕУ за затворање на тој вакум којшто постои од гледна точка на Западен Балкан“, рече Муцунски.

Инаку во атмосфера на жестоки реакции меѓу македонските и бугарските политичари, Комитетот за надворешни работи (АФЕТ) на Европскиот парламент, на 24 јуни, го усвои извештајот за напредокот на Северна Македонија за 2023 и 2024 година, кој што беше подготвен од известувачот, австрискиот европратеник Томас Вајц.

На денешната прес конференција, Муцунски исто така зборуваше за одлуката на земјите членки на НАТО да се зголемат трошоците за одбраната на 5 проценти.

Видете и ова:

НАТО одлучи секоја земја да одвојува по 5 насто за одбраната

Тој рече дека определбата за зголемување на средствата за одбрана до 5 проценти од БДП не се однесува само на класични воени набавки, туку претставува севкупна инвестиција во безбедноста, инфраструктурата и економскиот развој на државата. Додаде дека средствата ќе опфатат не само воена модернизација, туку и инвестиции во инфраструктурата, сајбер безбедноста, па дури и иновации и стартап компании.

На предлог на обвинителството, Вишиот суд во Белград им одреди притвор на петмина обвинети за подготовка на дело против уставниот поредок и безбедноста на Србија, додека на шестиот обвинет му е изречена забрана за напуштање на станот.

Притворот за петте осомничени И.М., Б.М., В.К., Н.А. и А.И. може да трае до 30 дена.

Како што е наведено, тие биле приведени бидејќи „постојат околности што укажуваат дека обвинетиот ќе го повтори делото за краток временски период“.

Од истата причина, на обвинетиот С.Г. му е изречена мерка забрана за напуштање на станот со примена на електронски надзор.

Во соопштението на Високиот суд се наведува дека И.М. и Б.М. се обвинети за нелегално производство, чување, носење и трговија со оружје и експлозивни материи и подготовка на дела против уставниот поредок и безбедноста на Србија во врска со кривичното дело повикување на насилна промена на уставниот поредок.

Обвинетите В.К., Н.А., А.И. и С.Г. се обвинети за сторено кривично дело подготовка на дело против уставниот поредок и безбедноста на Србија во врска со кривичното дело повикување на насилна промена на уставниот поредок.

Сите обвинети негираа вина.

Тие беа уапсени на 25 јуни под сомнение дека планирале „насилна промена на владата“ во Србија на протестот што студентите во блокадата го најавија за 28 јуни во Белград.

Полицијата потоа објави дека се осомничени за средба во хотел во Краљево со цел „планирање насилна промена на власта во Србија и организирање напади врз претставници на државни институции, физички напади врз припадници на полицијата со цел нивно разоружување, насилни упади во зградата на Владата на Србија и други институции“.

Видете и ова:

Брнабиќ најави продолжување на апсењата на „оние кои планираат уништување на Србија“

Студентите во блокада побараа од властите да распишат вонредни парламентарни избори до 28 јуни, за кога беше закажан нивниот протест.

Второто барање на студентите во блокадата е да се прекине собирот во центарот на Белград - каде што противниците на блокадите, кои се нарекуваат себеси „студенти кои сакаат да учат“, кампуваат во последните три месеци.

Студентите во блокада изјавија дека, доколку барањата не бидат исполнети до 28 јуни во 21 часот, очекуваат „граѓаните да бидат подготвени да ги преземат сите постојни мерки на граѓанска непослушност“.

Претставници на властите најавија дека апсењата на оние „кои подготвуваат дела против уставниот поредок и безбедноста на Србија“ ќе продолжат во наредните денови.

Студентите започнаа блокади на факултетот и протести кон крајот на ноември 2024 година, барајќи одговорност од властите за смртта на 16 лица при падот на настрешницата на реконструираната железничка станица во Нови Сад на 1 ноември.

САД и Иран остануваат во контакт околу продолжувањето на разговорите за нуклеарната програма на Техеран, но не се планирани формални преговори, изјавија претставници од двете страни на 26 јуни.

Вашингтон е „во тесна комуникација“ со Иран и неговите посредници, изјави портпаролката на Белата куќа, Каролин Ливит, на брифинг за медиумите, додека иранскиот министер за надворешни работи, Абас Аракчи, за државниот радиодифузер ИРИБ изјави дека дипломатијата е во тек и дека контактите се одвиваат преку различни канали.

Аракчи додаде дека не е постигнат никаков „договор, аранжман или разговор за започнување нови преговори“.

Иран во моментов проценува што е најдобро за нашите национални интереси, рече Аракчи, додавајќи дека „шпекулациите“ дека Техеран ќе седне на масата за преговори „не треба да се сфаќаат сериозно“.

Претседателот Доналд Трамп, зборувајќи на самитот на НАТО во Хаг на 25 јуни, рече дека Вашингтон ќе одржи разговори со Техеран следната недела. Шестата рунда разговори меѓу САД и Иран во Оман, која беше закажана за 15 јуни, беше откажана откако израелските сили започнаа напади врз ирански цели на 13 јуни.

Во коментарите за телевизијата, Аракчи потврди дека нападите минатиот викенд од страна на американските сили предизвикаа „значајна“ штета на нуклеарната инфраструктура на Иран.

Видете и ова:

Хамнеи: САД „не добија ништо“ од нападите врз Иран

Коментарите на Аракчи дојдоа откако уставниот надзорник на Иран, Советот на чувари, на 26 јуни го одобри потегот на парламентот за суспендирање на соработката на Техеран со Меѓународната агенција за атомска енергија (МААЕ).

Законот, кој беше одобрен од пратениците со 221 гласа „за“ и 0 „против“ еден ден претходно, на крајот ќе биде одлучен од Врховниот совет за национална безбедност (СНСБ).

СНСБ технички го води претседателот, но како и сите клучни државни институции, тој му одговара на врховниот лидер ајатолахот Али Хамнеи.

„Планот да се бара од владата да ја прекине соработката со Меѓународната агенција за атомска енергија не се покажа како спротивен на исламскиот закон и уставот по прегледот од страна на членовите на Советот на чувари“, изјави Хади Тахан Назиф, портпарол на советот, во објава на платформата X.

Израел го започна својот напад на 13 јуни врз клучните ирански нуклеарни и воени објекти, како и врз станбени области во војна во која загинаа десетици цивили од двете страни. На 21 јуни, САД нападнаа три нуклеарни објекти во Фордо, Натанц и Исфахан.

Дванаесетдневниот конфликт заврши со кревко примирје меѓу Израел и Иран, посредувано од САД на 24 јуни.

Прекинувањето на соработката со МААЕ значи дека Иран ќе ги запре инспекциите, известувањето и надзорните активности според Договорот за неширење на нуклеарно оружје (НПТ).

Пред гласањето од страна на пратениците, претседателот на парламентот Мохамед Бакер Калибаф ја критикуваше МААЕ за она што го нарече неуспех на нуклеарниот надзорник на ОН „дури и да се преправа дека ги осудува нападите врз нуклеарните објекти на Иран“ и ја обвини дека „го става својот меѓународен кредибилитет на продажба“.

Според протоколот, Калибаф објави дека ѝ наложил на владата да ја спроведе мерката по нејзиното одобрување од страна на Советот на чувари.

Во законот се вели дека суспензијата може да се укине ако безбедноста на иранските нуклеарни објекти и научници е загарантирана и ако правото на Техеран да збогатува ураниум на домашен терен е загарантирано. Иран инсистира дека неговата нуклеарна програма е мирна и дека не се стреми да ја претвори во оружје.

Техеран долго време ја обвинуваше МААЕ за пристрасност и соработка со западните сили и Израел против Иран.

Во тек е гасење на пожарот што избувна во магацин во Улцињ, во Црна Гора, на патот кон Солана, јавуваат медиумите.

Како што може да се види на снимките од локалната телевизија Теута, противпожарната служба и брзата помош се на терен, а полицијата го блокирала патот до местото на пожарот.

Пожарникарите на лице место потврдија дека се запалил магацин на компанијата „Агрис“.

Снимките покажуваат густ чад што се издига над запалениот објект.

Засега нема информации за евентуални повредени.

Според информациите на веб-страницата, компанијата „Агрис“ се занимава со увоз и дистрибуција на хемиски средства за чистење, заштитни средства, шампони, детергенти, хартиени производи и опрема за угостителство.

Европа мора да стане посуверена, поодговорна за сопствената одбрана и подобро опремена да дејствува и да се справува автономно и координирано со непосредните и идните предизвици и закани, се наведува во делот од заклучоците од денешниот Самит на ЕУ посветен на европската одбрана и безбедност (26 јуни).

„Агресивната војна на Русија против Украина и нејзините последици врз европската и глобалната безбедност во променлив амбиент, претставуваат егзистенцијален предизвик за Европската Унија. Европскиот совет потсетува дека посилна и поспособна Европска Унија во областа на безбедноста и одбраната позитивно ќе придонесе за глобалната и трансатлантската безбедност и е комплементарна на НАТО, кој, за оние држави што се нејзини членки, останува основа на нивната колективна одбрана“, се вели во заклучоците, јави МИА.

Во текстот натаму се нагласува дека за да ја исполни својата цел за решително зголемување на одбранбената подготвеност на Европа во следните пет години, Европскиот совет ја нагласува потребата од продолжување на значителното зголемување на трошоците за одбраната и безбедноста на Европа и подобро заедничко инвестирање, истакнувајќи ја и обврската преземена на Самитот на НАТО во јуни 2025 година од страна на земјите членки, кои се исто така членки на НАТО.

Лидерите на ЕУ го поздравува и усвојувањето на Регулативата за воспоставување на инструментот „Безбедносната акција за Европа“ (САФЕ), повикуваат за побрзо усвојување на предлогот за стимулација на инвестициите поврзани со одбраната на ЕУ и потсетуваат на важноста од мобилизирање на приватно финансирање за одбранбената индустрија.

„Со оглед на итноста од зајакнување на европската одбранбена технолошка и индустриска база низ целата Унија, така што таа ќе биде во можност подобро да произведува и снабдува опрема во потребните количества и со забрзано темпо, Европскиот совет ја повторува важноста на агрегацијата на побарувачката, хармонизацијата на барањата, стандардизацијата и заедничката набавка, како и правилното функционирање и понатамошната интеграција на европскиот одбранбен пазар“, се додава во заклучоците, во кои се нагласува потребата од целосна кохерентност на одбранбените приоритети на ЕУ со оние на НАТО.

Видете и ова:

Унгарското вето го става во сенка проширувањето на ЕУ

Лидерите апелираат на зголемено производство во одбранбената индустрија, вклучително и на малите и средните претпријатија.

„Европскиот совет нагласува дека одбраната на сите копнени, воздушни и поморски граници на ЕУ придонесува за безбедноста на Европа како целина, особено во однос на источната граница на ЕУ, имајќи ги предвид заканите што ги претставуваат Русија и Белорусија. Дополнително, имајќи ги предвид заканите врз останатите граници на ЕУ, Европскиот совет ја нагласува важноста на нивната одбрана“, се додава, меѓудругото, во заклучоците.

Лидерите на земјите членки на ЕУ воедно ја повикуваат Европската комисија да презентира дополнителни предлози за зајакнување на воената мобилност и ја нагласуваат важноста на соработката со партнери кои споделуваат идентични цели со ЕУ во надворешната и безбедносната политикa.