Што значи израелскиот напад врз Хамас во Катар за Иран и регионот?

Соединетите Американски Држави со години се обидуваат да ги убедат земјите од Заливот дека нормализацијата на односите со Израел ќе го стабилизира Блискиот Исток и ќе ја ограничи заканата што ја претставува Иран.

Но, дрскиот воен напад на Израел врз Катар, клучен сојузник на САД и дом на најголемата американска воена база на Блискиот Исток, се закани да ги попречи напорите поддржани од САД.

Нападот од 9 септември во центарот на главниот град на Катар, Доха, беше насочен кон политичкото раководство на палестинската група Хамас, која САД и ЕУ ја сметаат за терористичка организација. Шест лица беа убиени, вклучувајќи и еден член на катарските безбедносни служби.

Нападот беше широко осуден во земјите од Заливот, каде што ставовите кон Израел веќе се влошија по директниот конфликт на земјата со Иран во јуни и разорната војна во Појасот Газа.

Војната во Појасот Газа беше предизвикана од терористичките напади на Хамас врз Израел на 7 октомври 2023 година, во кои загинаа околу 1.200 луѓе. Се верува дека палестинската група сè уште држи десетици израелски заложници.

„Сведоци сме и на стврднување на јавното мислење во Заливот и на растечка вознемиреност меѓу лидерите на Заливот поради перцепцијата дека Израел сега дејствува без ограничување - игнорирајќи ги црвените линии што некогаш се почитуваа“, рече Мајкл Хоровиц, независен аналитичар со седиште во Израел.

Не е познато како ќе реагираат земјите од Персискиот Залив. Многу од нив се блиски сојузници на САД кои зависат од Вашингтон за својата безбедност.

„Оваа ситуација е единствена во еден клучен аспект: Израел е близок сојузник на САД“, рече Хоровиц. „Тоа ја менува пресметката. За лидерите од Персискиот Залив, вистинската загриженост можеби не е само Израел, туку и перципираниот недостаток на американско лидерство во поставувањето ограничувања или спроведувањето последици. Тој јаз веројатно ќе го обликува начинот на кој земјите од Персискиот Залив ќе реагираат во иднина.“

Меч со две острици за Техеран

Нападот врз Катар е меч со две острици за Иран, најголемиот непријател на Израел, велат експертите.

„Она што се случи го зајакнува иранскиот наратив дека Израел е закана за целиот регион и нема никаква врска со Техеран и неговите сојузници во оската на отпорот“, рече Хамидреза Азизи, соработник во Германскиот институт за меѓународни и безбедносни прашања.

Таканаречената оска на отпорот е регионалната мрежа на посредници и вооружени групи на Иран - која ги вклучува Хамас, либанскиот Хезболах и јеменските бунтовници Хути - против Израел и САД.

Нападот на Израел врз Катар би можел да придонесе и за продлабочување на зближувањето на Иран со земјите од Персискиот Залив, кои претходно имаа непријателски односи со Техеран.

„Во исто време, (нападот врз Катар) ја зголемува перцепцијата за закана од иранска страна“, додаде Азизи. „Да, ако ова му се случува на Катар, кој е главен сојузник на САД кој не е член на НАТО, што ќе ни се случи?“

За време на 12-дневната војна во јуни, Израел и САД започнаа бомбардирање насочено кон иранските нуклеарни и воени објекти, при што загинаа околу 1.000 луѓе. Иран одговори со испукување ракети кон Израел, при што загинаа неколку десетици луѓе.

Прекинот на огнот со кој заврши конфликтот е кревок, велат експертите, а ризикот од обновени непријателства или опасна ескалација останува висок.