Украина ја повика Кина да изврши притисок врз Владимир Путин да се движи кон мир, додека рускиот претседател пристигна во Пекинг по неговото учество на самитот на Шангајската организација за соработка (ШОС) - каде што ја бранеше војната во која загинаа десетици илјади луѓе.
„Со оглед на значајната геополитичка улога на Народна Република Кина, би ја поздравиле поактивната улога на Пекинг во донесувањето мир во Украина врз основа на почитување на Повелбата на ОН“, се вели во соопштението на Министерството за надворешни работи на Украина, откако Путин пристигна во кинескиот главен град на 2 септември.
Во соопштението на министерството се истакнува дека во завршната декларација на ШОС е избегнато споменување на конфликтот, кој прерасна во целосна војна по руската инвазија на Украина во февруари 2022 година.
„Сметаме дека е елоквентно што главниот завршен документ на самитот, Декларацијата од Тјанџин од 20 страници, не содржи ниту едно споменување на руската војна против Украина“, се вели во соопштението.
„Изненадувачки е што најголемата агресивна војна во Европа од Втората светска војна не беше одразена во толку важен, фундаментален документ, додека во него се споменуваат голем број други војни, терористички напади и настани во светот.“
Во него се вели дека неспомнувањето на војната на Русија во Украина во декларацијата „укажува на неуспех на дипломатските напори на Москва“.
Украинскиот претседател Володомир Зеленски постојано ја повикува Кина - близок сојузник на Русија - да изврши притисок врз Путин да ја заврши војната.
Друг дипломатски настан од висок профил во Кина ќе се одржи на 3 септември - масовна воена парада по повод 80-годишнината од крајот на Втората светска војна. Многу лидери - вклучувајќи го и Путин - остануваат во Кина по состанокот на ШОС за да присуствуваат на парадата.
Путин го обвини Западот
Рускиот претседател Владимир Путин испрати пркосна порака до Западот за неговата инвазија на Украина откако стоеше рамо до рамо со кинескиот лидер Си Џинпинг. Двајцата лидери ги покажаа своите блиски врски на самитот на Шангајската организација за соработка (ШОС) во Кина.
Зборувајќи со другите лидери на дводневниот самит во Тјенџин на 1 септември, Путин рече дека војната во Украина се случила „не како резултат на руски напад“, туку поради државен удар во Киев поддржан од Западот, според руската новинска агенција Тасс. Тој додаде дека обидите на Западот да ја внесе Украина во НАТО претставуваат „директна закана за безбедноста на Русија“.
Путин ја пофали ШОС - чии членови се Белорусија, Кина, Индија, Иран, Казахстан, Киргистан, Пакистан, Русија, Узбекистан и Таџикистан - како план за вистински мултилатерализам што би можел да создаде „систем што би ги заменил застарените евроцентрични и евроатлантски модели“, во однос на финансиските и безбедносните организации, поддржани од Западот, што ги обликуваа глобалните институции по Втората светска војна.
Овие коментари се додадоа на она што веќе беше собир на ШОС фокусиран на растечкото дипломатско влијание на Кина, вклучувајќи многу кореографирани моменти наменети да го покажат продлабочувањето на односите меѓу Пекинг и Москва, со тоа што го покажаа блискиот личен однос меѓу Путин и Си.
Сцените од банкетот за добредојде на самитот на 31 август ги покажаа двајцата лидери како одат еден до друг откако позираа за фотографија со други лидери, а снимки објавени од настанот го покажуваат Си како му гестикулира на Путин да му се придружи додека поминува покрај другите претставници.
Самитот беше и можност за Си да се претстави како лидер на Глобалниот Југ кој дава приоритет на економската стабилност, обидувајќи се да се спротивстави на неизвесноста што ја донесе царинскиот режим на американскиот претседател Доналд Трамп и намалувањето на американската странска помош.
„Треба да ја искористиме силата на нашите мега-големи пазари и економската комплементарност меѓу земјите-членки и да го подобриме олеснувањето на трговијата и инвестициите“, им рече Си на лидерите на самитот како дел од 14-минутниот говор.
Кинескиот лидер вети 2 милијарди јуани (280 милиони долари) грантови за земјите-членки на Шангајската Организација за Соработка оваа година и дополнителни 10 милијарди јуани (1,4 милијарди долари) кредити за банкарскиот конзорциум на ШОС. Тој, исто така, повика на што е можно поскоро создавање на Банка за развој на ШОС.
Чекор напред за Си, Путин и ШОС?
Од своето основање во 2001 година, ШОС имаше малку конкретни политички достигнувања и честопати беше критикувана како празен простор за разговор за собирање на најавтократски лидери кои се собираат и се спротивставуваат на глобалниот поредок предводен од Запад.
Пекинг сигурно се обидува да го надмине тој прекар на овогодинешниот самит во Тјенџин. Освен најавата на Си за нови инвестиции, Лиу Бин, помошник-министер за надворешни работи на Кина, рече дека од лидерите на самитот се очекува да усвојат 10-годишен план за развој и би можеле да покренат други економски и безбедносни иницијативи.
Но, блокот се надева на повеќе од неговата симболична вредност, бидејќи се стреми да ги зајакне контурите на алтернативен глобален поредок каде што Кина е прва меѓу еднаквите.
Кси вети дека ќе се спротивстави на „хегемонизмот“, „менталитетот на Студената војна“ и „практиките на малтретирање“ - сите стандардни номенклатури што ги користи Кинеската комунистичка партија за да ги критикува САД без да мора конкретно да ги именува.
Присуството на индискиот премиер Нарендра Моди додава на дипломатската тежина на самитот.
Ова е прва посета на Моди на Кина за седум години и доаѓа во време кога и Пекинг и Њу Делхи се обидуваат да ги поправат своите нарушени врски во услови на строги американски царини и западен надзор врз нивните односи со Русија.
Моди и Кси се сретнаа на 31 август и рекоа дека планираат да продолжат со нормализирање на односите, иако аналитичарите забележуваат дека многу клучни разлики досега остануваат нерешени.
Сепак, Моди се чини дека ја прифати кореографијата на настанот. Тој го пофали Кси за време на неговите коментари на 1 септември и беше виден како топло го поздравува Путин пред двајцата да одат заедно за да го поздрават Кси и да споделат пријателски разговор.
По самитот на ШОС ќе следи уште еден високопрофилен дипломатски настан во Кина на 3 септември, масовна воена парада по повод 80-годишнината од крајот на Втората светска војна.
Се очекува Шангајската рганизација за Соработка да издаде заедничка изјава во чест на годишнината, а многу од лидерите на блокот - вклучувајќи го и Путин - ќе останат во Кина по самитот за да присуствуваат на парадата.
