Кина најавува воена обука со Србија, Брисел го предупредува Белград

Првата заедничка обука на српската и кинеската армија е нов чекор за двете земји во продлабочувањето на воената соработка.

Така, Србија стана единствената земја-кандидат за членство во Европската Унија која има воена обука со Кина.

Кинеското Министерство за одбрана објави заедничка обука на специјални единици на кинеската и српската армија „Мировник 2025“.

Обуката ќе се одржи во покраината Хебеј, на северот од Кина, во втората половина на јули, беше објавено во Пекинг на 14 јули.

Во последните години, Србија купува оружје од Кина, станувајќи првата земја во Европа што го набави кинескиот противвоздушен систем ФК-3.

Поради политиката на Србија кон Пекинг и Москва, неколку пати од Брисел стигнаа предупредувања. Во тој тон е и оценката за воената обука со Кина.

„Србија треба да се воздржи од дејствија и изјави што се спротивни на ставовите на ЕУ во областа на надворешната политика“, е пораката од Брисел.

Портпаролот на ЕУ на прашање на Радио Слободна Европа изјави дека ЕУ сака да смета на Србија како на сигурен европски партнер за заеднички принципи, вредности и безбедност.

„И ни треба Србија да нè убеди во нејзината стратешка насока“, рече претставникот на ЕУ.

Обврската на Србија како кандидат е да се усогласи со надворешната политика на ЕУ, за што Брисел постојано го повикува Белград.

Србија е воено неутрална, но е членка на програмата на НАТО „Партнери за мир“, а стратешката цел на земјата е да се приклучи на ЕУ.

Во исто време, официјален Белград ја балансира својата надворешна политика помеѓу Западот, Кина и Русија, која е под западна изолација поради инвазијата на Украина.

Никола Луниќ, геополитички и безбедносен консултант, смета дека одлуката на Србија за воена обука со Кина „ја поткопува прокламираната ориентација на Србија кон ЕУ“.

„Зајакнувањето на интероперабилноста на кинеските и српските единици испраќа јасна геополитичка порака до Западот“, изјави Луниќ за Радио Слободна Европа.

Пред обуката со српската армија, во јули 2024 година, кинеската армија одржа маневри во Белорусија со армијата на таа земја на самата граница со НАТО.

Тие се одржаа за време на самитот на НАТО во Вашингтон, каде што лидерите на Алијансата ја изразија својата „несомнена“ поддршка за Украина, остро критикувајќи го Пекинг за неговата поддршка за Русија.

Која е целта на обуката во Кина?

Според најавите од кинеското Министерство за одбрана, планираната обука ќе „придонесе за зајакнување на борбените способности на учесниците и продлабочување на соработката меѓу двете армии“.

Министерството за одбрана на Србија не одговори на прашањата на РСЕ за целта на оваа обука, ниту за тоа кои единици и колку војници од српската армија ќе учествуваат.

Немаше одговор ниту од кинеската амбасада во Белград.

Исто така, нема информации дали и кога ќе се одржи заедничка обука во Србија, која генерално се одржува со ротација.

Видете и ова: Може ли Вучиќ да биде надигран во балансирањето?

Соговорникот на РСЕ, Никола Луниќ, наведува дека од соопштението на кинеското Министерство за одбрана може да се прочита дека станува збор за воена вежба, а не за обука.

Како што вели бидејќи воените обуки немаат име, тогаш „Чувар на мирот 2025“ е посоодветен за воена вежба, додавајќи дека, покрај тоа, најавено е и зајакнување на борбените способности на учесниците.

НАТО не одговори на прашањето на РСЕ во врска со најавената заедничка воена обука меѓу Србија и Кина.

Кинеско оружје во српската армија

Шест нови беспилотни летала CH-92A беа купени од Кина во 2020 година, а две години подоцна и ракетниот систем за воздушна одбрана FK-3.

Така, Србија стана оператор на тие кинески ракети и борбени беспилотни летала во Европа.

За време на презентацијата на новата опрема на српските вооружени сили во април 2023 година, на јавноста ѝ беше претставено новото кинеско беспилотно летало CH-95.

Не е официјално објавено колку дронови од овој тип се купени.

Министерството за одбрана на Србија кон крајот на 2024 година објави дека во Кина е спроведена обука за ракетниот систем ФК-3, кој може да таргетира различни видови авиони, хеликоптери, крстосувачки ракети и беспилотни летала.

Брисел и Вашингтон постојано ја изразуваат својата загриженост во врска со купувањето оружје од страна на Србија од Русија и Кина.

По руската агресија врз Украина во 2022 година,во Србија беше воведен мораториум на сите воени вежби со странски партнери.

Исклучок од ова е меѓународната тактичка вежба „Платински волк“, каде што единиците на српските вооружени сили ја зајакнуваат својата способност за учество во мировни мисии.

Вежбите „Платински волк“ се спроведуваат во Србија од 2014 година, а во нив учествуваат и членките на НАТО, вклучувајќи ги и САД.

Консултантот Никола Луниќ смета дека учеството на Србија во „Чувар на мирот 2025“ со Кина претставува значајна геополитичка контрадикција со прокламираните надворешнополитички цели на земјата и ја доведува во прашање доследноста на српската воена неутралност.

„Очигледно е дека мораториумот се базира на политички, а не на принципиелни критериуми, што ја прави воената неутралност да го изгуби целиот меѓународен кредибилитет со својата селективност“, убеден е тој.

На воената обука ѝ претходеа полициски вежби

Претстојните воени вежби нема да бидат први меѓу Србија и Кина во областа на безбедноста.

Имено, во текот на претходните години беа одржани вежби на специјалните полициски единици наСрбија и Кина, а двете земји имаат договор за заеднички полициски патроли од 2019 година.

Видете и ова: Си и Вучиќ од Белград со порака за „заедничкото челично пријателство“

Вук Вуксановиќ од невладината организација Белградски центар за безбедносна политика (BCBP) потсетува на кинескиот документ на Глобалната безбедносна иницијатива (GSI) од 2023 година.

Исто така, се наведува дека Кина ќе ги зајакне своите безбедносни партнерства и размени во областа на военото и полициското образование.

Зајакнатата безбедносна соработка меѓу Србија и Кина се одразува, како што вели Вуксановиќ, преку купување кинеска воена опрема, полициска соработка и кинеска технологија за надзор.

„Од гледна точка на Србија, тоа е само продолжение на повеќевекторската политика и политиката на балансирање“, вели тој.

Кој е интересот на Кина?

Според Вуксановиќ, кинеската армија и полиција бараат партнери за стекнување меѓународно искуство.

Тој забележува дека европските земји генерално не биле спремни да го сторат тоа, па затоа Кинезите се потпирале на партнери како што е Русија.

„Ова (со Србија) е обид за акумулирање меѓународно искуство, а во исто време е многу корисно да се промовира Кина како нова глобална сила во подем“, вели Вуксановиќ.

Во јули 2019 година, пред руската инвазија на Украина, во Германија се одржа заедничка воено-медицинска вежба меѓу таа земја и Кина „Комбинирана помош 2019“, со фокус на подготовка за одговор за време на хуманитарни кризи.

Во странските медиуми тоа беше опишано како прв настан за кинеската војска во нејзиниот обид да воспостави поблиски врски со Европа.

Во последниве години, Србија и Кина ги зајакнаа своите економски и политички односи, кои двете земји ги дефинираат како„челично пријателство“ и „стратешко партнерство“.

За време на втората посета на кинескиот претседател Си Џинпинг на Белградво мај 2024 година, беше потпишана изјава за продлабочување на стратешкото партнерство и „градење на заедницата на Србија и Кина со заедничка иднина во новата ера“.

Белград, заедно со Париз и Будимпешта, беше една од трите адреси што Си Џинпинг ги посети за време на неговата посета на Европа во пролетта 2024 година.

Во меѓувреме, Кина стана најголем надворешно-трговски партнер на Србија во однос на увозот, кој во 2024 година изнесуваше 5,13 милијарди евра.

Властите во Белград се потпираат на Кина кога станува збор за економски инвестиции и заеми. Тие, исто така, сметаат на поддршката на Кина во меѓународните организации и институции во противењето на независноста на Косово.