Косово е во непрогласена вонредна состојба - вака политикологот Дритеро Арифи, професор на колеџот УБТ во Приштина, ја опишува институционалната состојба во Косово.
Според него, оваа ситуација е последица на неуспехот на членовите на Собранието на Косово да го завршат конституирањето на оваа институција до 26 јули.
На тој датум истече рокот од 30 дена што го одреди Уставниот суд за членовите на Собранието, на кои, според одлуката на истиот суд објавена на 24 јули, им беше забрането да донесуваат какви било одлуки или дејствија за конституирање на Собранието од 27 јули до 8 август.
Политикологот Арифи потсетува дека Косово е парламентарна држава и, додека Собранието на Косово е институција што го ратификува секој државен закон и меѓународен договор и врши надзор врз другите државни институции, а неговото нефункционирање ја доведува земјата во проблематична ситуација.
„Најмногу од сите релевантни институции преку кои функционира државата - особено парламентарна република - најмногу зависат од Собранието. Значи, без гласовите на Собранието, ништо не функционира... Државата Косово е во вонредна состојба, иако ако не е прогласена. Тоа е факт“, нагласи Арифи во интервју за Радио Слободна Европа.
Според Уставот на Косово, вонредна состојба може да прогласи претседателот ако: има потреба од итни мерки за заштита; постои внатрешна закана за уставниот поредок или јавната безбедност; постои природна катастрофа што ја зафаќа целата територија на Република Косово или дел од неа.
„Безизлезна“ ситуација?
Демократскиот институт на Косово објаснува дека Собранието на Косово е главниот генератор што ги движи државните активности, надгледувајќи ја одговорноста на извршната власт, независните агенции и другите механизми, како и донесувајќи закони и ратификувајќи разни меѓународни договори.
Вулнер Бугаќу од овој институт нагласува дека, сè додека Собранието останува неуставно, државата Косово практично е во институционална блокада и во моментов нема излез.
„Како резултат на неконституирањето на Собранието, многу прашања остануваат нерешени. Без конституирање на Собранието, секако, државата не може да дејствува и да функционира нормално и целосно, во однос на извршувањето на одговорностите и функциите на секој функционер, но и на секоја институција“, нагласува Бугаќу.
Според набљудувачите на политичката состојба во земјата, сегашната институционална блокада веќе ја соочува земјата со низа последици.
Политичките конфликти, проценуваат тие, веќе го оштетуваат имиџот на Косово во светот, претставувајќи го како земја на која ѝ недостасува политичка стабилност.
Исто така, без конституирано Собрание, кое би ратификувало меѓународни договори, Косово сè уште не успеа да добие предфинансирање од фонд од околу 880 милиони евра од Планот за раст на Европската Унија, како и 90 милиони евра од Светската банка.
„Земјата е на пауза“
Во моментов, државата Косово е „на пауза“ и нема знаци дека ситуацијата може да се реши, изјави Бугаќу за Радио Слободна Европа.
Според него, во отсуство на конституирано Собрание, сегашната Влада на власт во Косово, која има ограничени овластувања, во моментов нема кому да одговара или да поднесува извештаи.
„Кога нема Собрание, не може да се формира нова и легитимна влада. Следствено, се зголемуваат можностите сегашната [Влада на власт] да донесува незаконски и неуставни одлуки, како и да создаде еден вид хаотична ситуација во однос на спроведувањето на уставноста, но и законитоста во земјата“, нагласува Бугаќу.
Политикологот Арифи ја гледа ситуацијата како непредвидлива.
Според него, неуспехот да се конституира Собранието поради политички конфликти ја довело земјата во неразбирлива правна ситуација, во која, како што вели тој, институциите се без легитимен надзор.
„Освен претседателот, кој има легитимитет, дури и многу ограничен, бидејќи претседателот го избира Собранието... Значи, само по себе е апсурдно. Единствената институција на која одговараме е Собранието, а ние немаме Собрание“, вели Арифи.
Набљудувачите на политичките настани во Косово сега чекаат одлука на Уставниот суд, која треба да го расчисти патот за конституирање на Собранието по 8 август.
Амбасадата на САД во Косово реагираше на неуспехот да се конституира Собранието. Таа за локалните медиуми изјави дека политичкиот застој го одложува напредокот во остварувањето на аспирациите на Косово и го загрозува интегритетот на косовските институции, и ги повика политичките лидери да работат на постигнување договор за конституирање на законодавно тело.