Вести
Варшава побара од Берлин дозвола да ги достави своите тенкови Леопард во Украина
Полскиот министер за одбрана денеска изјави дека побарал од Германија одобрение за Полска да испорачува тенкови Леопард на Украина. „Германија веќе го доби нашето барање да го прифати трансферот на тенковите Леопард 2 во Украина“, напиша Мариуш Блашчак на Твитер. Тој го повика и Берлин да им се придружи на земјите кои ја поддржуваат Украина со предавање на тенковите. Германската министерка за надворешни работи Ана Баербок вчера изјави дека Германија „нема да и застане на патот“ на Полска доколку таа земја сака да испрати тенкови Леопард 2 во Украина. Украина ги повика западните земји да и ги испратат овие тенкови од германско производство, за кои верува дека ќе и помогнат да ја порази Русија на бојното поле.
Во меѓувреме, генералниот секретар на НАТО Јенс Столтенберг денеска во Берлин изјави дека е убеден оти Алијансата наскоро ќе најде решение за испорака на борбени тенкови на Украина. „Во овој клучен момент од војната, ние мора да обезбедиме потешки и понапредни системи за Украина и тоа мора да го направиме побрзо“, им рече Столтенберг на новинарите, по средбата со германскиот министер за одбрана Борис Писториус.
види ги сите денешни вести
Кина го ратификуваше договорот за екстрадиција со Србија
Највисокото законодавно тело на Кина ја одобри одлуката за ратификација на договорот за екстрадиција со Србија, објави кинеското државно радио на 12 септември, пренесува Ројтерс.
Овој документ е еден од 28-те договори и договори потпишани од српски и кинески претставници на 8 мај 2024 година, за време на посетата на кинескиот претседател Си Џинпинг на Србија.
За да стапи во сила договорот, според српскиот закон, тој мора да биде ратификуван од членовите на Парламентот. Договорот мора да биде ратификуван и во Кина.
Во Србија, тој сè уште не е ставен на дневен ред на Народното собрание.
Министерството за правда подготвува нацрт-закон за ратификација на Договорот меѓу Србија и Кина за екстрадиција.
Текстот на тој законски предлог не е достапен за јавноста.
Договорот за екстрадиција би го отворил патот за кинескиот режим - кој организацијата „Фридом Хаус“ го опишува како авторитарен и екстремно репресивен - да побара екстрадиција на своите граѓани од судските органи на Србија.
Според организација „Бранители“ (Safeguard defenders), Кина досега потпишала повеќе од 60 билатерални договори за екстрадиција, од кои повеќе од 40 се ратификувани од националните парламенти.
Откако Си дојде на власт во Кина, во 2012 година, оваа организација документирала речиси 70 обиди на кинескиот режим да врати 400 луѓе, повеќето од нив во Европа, преку процедури за екстрадиција.
Сепак, во последните пет години, судовите во десетина европски земји ја запреа екстрадицијата побарана од Кина, поради сомневања дека лицето чија екстрадиција се бара може да се соочи со репресија и одмазда од режимот.
Според податоците добиени од Радио Слободна Европа во декември 2024 година, Србија екстрадирала пет кинески државјани во Кина во последните пет години.
Кремљ соопшти дека мировните преговори меѓу Русија и Украина се „паузирани“
Кремљ денеска (12 септември) соопшти дека мировните преговори меѓу Русија и Украина се „паузирани“, и покрај напорите на американскиот претседател Доналд Трамп да го прекине три и полгодишниот конфликт.
Притиснувајќи за договор за прекин на борбите, Трамп се вклучи во низа дипломатски мерки - вклучително и угостувањето на рускиот колега Владимир Путин во Алјаска, но Москва продолжи со своите офанзивни и воздушни напади.
„Нашите преговарачи имаат можност да комуницираат преку канали. Но, засега, веројатно е поточно да кажеме дека има пауза“, изјави портпаролот Дмитриј Песков за новинарите, а пренесува АФП.
„Не можете да носите розови очила и да очекувате дека процесот на преговори ќе даде непосредни резултати“, додаде Песков.
Путин ефикасно ја отфрли можноста за средба со украинскиот претседател Володимир Зеленски, кој вели дека самитот е од витално значење за прекин на ќорсокакот.
Русија ги ескалира нападите врз Украина, започнувајќи го својот најголем воздушен напад досега минатата недела во кој загинаа неколку луѓе и беше запалена владина зграда во главниот град Киев.
Три рунди директни мировни преговори меѓу Русија и Украина во Истанбул не донесоа ништо повеќе од размена на затвореници во голем обем.
Русија останува на своите трдокорни барања, вклучително и Украина целосно да го отстапи источниот регион Донбас - деловите кои сè уште ги контролира.
Киев ги отфрли територијалните отстапки и бара европски трупи да бидат распоредени во Украина како мировни сили, нешто што Москва го смета за неприфатливо.
За Вучиќ, воената парада е „порака за стабилност и одвраќање од потенцијален агресор“
Српскиот претседател Александар Вучиќ изјави дека воената парада во Белград нема никаква врска со дневните настани, како што тврдат претставниците на опозицијата.
„Тоа е израз на нашата желба да одбележиме национален празник и да покажеме колку напредувала армијата. За да можат луѓето да видат во што инвестиравме пари и колку е посилна Србија од вчера. За да можат луѓето да видат дека можат да се чувствуваат безбедно“, рече Вучиќ на 12 септември.
Воената парада, наречена „Силата на единството“, е најавена за 20 септември.
Се одржува во моментот на масовните антивладини протести во земјата, кои беа предизвикани пред десет месеци од смртта на 16 лица во несреќа во Нови Сад.
Дел од јавноста во Србија, предводена од опозициските партии, негодува на организацијата на воената парада, со оценка дека Вучиќ има намера да „демонстрира сила“ во момент на голема поларизација во општеството.
Од друга страна, според изјавите на претставниците на властите, причината за парадата е националниот празник - Денот на српското единство, слободата и националното знаме, кој Србија го слави заедно со босанскиот ентитет Република Српска (РС).
Воената парада доаѓа во време на зголемени тензии во Босна и Херцеговина, поради одбивањето на Република Српска да ја прифати одлуката на Централната изборна комисија на БиХ за одземање на мандатот на претседателот на РС, Милорад Додик.
Како што изјави Александар Вучиќ, парадата е закажана пред повеќе од шест месеци и претставува порака за стабилност, безбедност и сигурност на земјата и одвраќање на секој потенцијален агресор против Србија.
Тој оцени дека таквата порака е многу важна „во свет на несигурност, немир и општо лудило“.
„Но, оваа антисрпска хистерија (против воената парада) не е ништо ново. Особено нападите од луѓе од (опозицискиот) Зелено-левичарски фронт кои велат дека ова е истата армија што убиваше браќа во конфликтите од 90-тите. Прво, ова се млади мажи кои се 30 години помлади и второ, нашите војници беа убиени и од некои на кои им ласкаат“, рече тој.
Вучиќ рече дека „не ги следи многу“ тие коментари, но дека не може да верува дека некој е „толку политички неписмен“ да покажува омраза кон сопствената армија, која е една од најпочитуваните и најпочитуваните институции во општеството.
„Постои тенденција анархолибералните левичарски кругови да се обидат да ја соборат армијата и сите институции. Прво ја нападнаа Српската православна црква, а сега сакаат да ја соборат армијата“, рече Вучиќ.
Србија прогласи воена неутралност во 2006 година, додека е опкружена со членки на НАТО со кои соработува во рамките на програмата Партнерство за мир. Во исто време, иако е кандидат за членство во Европската Унија, таа развива соработка со Русија и Кина, од кои почна да набавува воено оружје.
Напади со беспилотни летала на руското пристаниште Приморск
Во нападот со беспилотни летала во петок (12 септември)врз северозападното руско пристаниште Приморск, недалеку од Санкт Петербург, биле запалени брод и бензинска пумпа, објави регионалниот гувернер.
Ова е првиот пријавен напад со беспилотни летала врз еден од најголемите терминали за извоз на нафта и гориво во земјата, објави Ројтерс.
Од почетокот на август, Украина ги засили нападите врз руската енергетска инфраструктура, вклучувајќи ги рафинериите и нафтоводите. Мировните преговори сѐ уште се во застој.
Други пристаништа, вклучувајќи ги блиските Уст-Луга и Новоросијск на Црното Море, беа постојано цел на напади во последните месеци.
Русија го ревидираше својот план за извоз на сурова нафта од западните пристаништа за септември на 2,1 милиони барели дневно, што е зголемување од 11 проценти од првичниот распоред, бидејќи нападите со беспилотни летала врз домашните рафинерии ја намалија локалната побарувачка за сурова нафта.
Гувернерот Александар Дрозденко изјави дека пожарот на бродот во Приморско е изгаснат и дека нема ризик од истекување на нафта.
„Повеќе од 30 беспилотни летала се уништени над овој регион“, додаде тој во објава на Телеграм, без да ја спомене војната во Украина.
Приморск се наоѓа на Финскиот Залив во близина на Санкт Петербург. Руската агенција за воздушен транспорт Росавијација соопшти дека аеродромот Пулково во Санкт Петербург ги прекинал операциите неколку часа во петок наутро.
Руската војска соопшти дека нејзините системи за воздушна одбрана пресретнале и уништиле 221 украински беспилотни летала преку ноќ, вклучувајќи девет над Московскиот регион.
Поради барањето за коментар, портпаролот на украинскиот Генералштаб рече дека војската нема непосредни информации.
Десницата и левицата поднесоа иницијативи за изгласување недоверба на Еврокомисијата
Пратеничките групи Патриоти за Европа (ПФЕ) и Левица поднесоа одвоени предлози до Европскиот парламент за изгласување недоверба на Европската комисија на Урсула фон дер Лајен.
Потпретседателката на десничарската ПФЕ, унгарската европратеничка Кинга Гал од партијата Фидес, информира дека нивната иницијатива ја потпишале сите 85 пратеници на групата, со што е надминат потребниот минимум од 72 потписи за поднесување предлог за гласање недоверба на Еврокомисијата.
„Оваа Комисија и нејзината претседателка не успеаја во мирот, трговијата, конкурентноста, миграцијата“, изјави Гал, додавајќи дека ПФЕ официјално ја поднела својата иницијатива во средата по обраќањето за „Состојбата на ЕУ“ на Фон дер Лајен пред европратениците.
Претседателот на ПФЕ и лидер на францускиот Национален собир (РН), Жордан Баредла, пак, оцени дека Комисијата покажала оти е немоќна да се справи со предизвици на ЕУ на меѓународната сцена.
Главните забелешки на Патриотите на работата на Еврокомисијата се однесуваат на двата трговски договори – со земјите од Меркосур и со САД.
Бардела оцени дека трговскиот договор со латиноамериканските земји членки на организацијата Меркосур претставува „предавство“ за земјоделците и животната средина во ЕУ. Тој смета дека доколку се спроведе, Договорот со Меркосур би имал катастрофални последици по француското земјоделство.
Во меѓу време копретседателката на пратеничката група Левица, француската европратеничка Манон Обри од партијата Непокорна Франција (ЛФИ), информира дека и ова политичко семејство на европската екстремна левица официјално поднело своја иницијатива за изгласување недоверба на Европската комисија.
Според извори во групата, покрај припадници на Левицата, потписи на иницијативата ставиле и „членови на Прогресивната алијанса на социјалистите и демократите (СД) или на Зелените“, како и европратеници кои не се дел од ниту една групација во ЕП.
И во инцијативата на Левицата се критикува трговската политика на ЕУ и договорите со САД и Меркосур, но и „неуспехот на Комисијата“ да реагира на „прекршувањата на меѓународното и хуманитарното право во Газа“. Дополнително според Левицата, Европската комисија го игнорира кршењето на меѓународното право од страна на Израел во Газа, каде што „израелската Влада користи глад, уништување на инфраструктурата и неселективни напади, што претставуваат геноцид“.
Сега службите на Европскиот парламент треба да ја проверат веродостојноста на потписите на иницијативите и да ги верификуваат, по што ако утврдат дека предлозите ги исполнуваат барањата ќе ги достават до претседателката на Европскиот парламент, Роберта Мецола, која е должна да свика пленарна седница по барањата.
Се очекува целата постапка и евентуалните расправи во Европарламентот да се одржат во октомври. За да бидат усвоени иницијативите треба да добијат поддршка од најмалку две третини од пратениците што ќе учествуваат во гласањето, при што бројот на оние што гласале „за“ треба да е поголем од половина од вкупниот број европратеници. Во сегашниот состав на Европарламентот има 720 пратеници.
Данска планира да купи систем за воздушна одбрана за 7,6 милијарди евра
Данска планира да купи системи за воздушна одбрана за 7,67 милијарди евра, што е нејзина најголема набавка на оружје досега, изјави во петок (12 септември) министерот за одбрана на земјата, Троелс Лунд Поулсен.
Во февруари, премиерката Мете Фредериксен ѝ нареди на војската да „купува, купува, купува“ како подготовка за потенцијална идна руска агресија во Европа, објави Ројтерс.
„Нема сомнение дека безбедносната ситуација е загрозена. Видовме како Русија го наруши воздушниот простор на Полска со неколку дронови...Тоа е потсетник за сите нас колку е важно да ја зајакнеме нашата борбена моќ“, им рече Поулсен на новинарите.
Данска планира да набави осум системи, вклучувајќи ги и оние со долг дострел од француско-италијанската платформа SAMP/T, заедно со системи со среден дострел произведени од Норвешка, Германија и Франција.
Европските системи можат да бидат испорачани побрзо и поевтино од американскиот противракетен систем „Патриот“, изјави Пер Пуголм Олсен, раководител на Данската организација за набавки и логистика во одбраната.
Полска во среда собори сомнителни руски дронови во својот воздушен простор, поддржана од авиони од нејзините сојузници во НАТО, што е прв пат членка на Алијансата да отвори оган за време на војната на Русија против Украина.
Болсонаро осуден на 27 години затвор за обид за државен удар
Поранешниот бразилски претседател Жаир Болсонаро е осуден на повеќе од 27 години затвор за обид за државен удар, објави Врховниот федерален суд на земјата. Четворица од петте судии гласаа за осуда на Болсонаро.
Според обвинителите и судиите, поранешниот претседател планирал државен удар со воени претставници и сојузници против владата на неговиот левичарски наследник, Луиз Инасио Лула да Силва, по неговиот пораз на изборите во 2022 година. Според обвинителството, тој планирал да воведе вонредна состојба и да распише нови избори - но не успеал да ја добие поддршката од военото раководство.
Пресудата го прави 70-годишникот првиот поранешен бразилски претседател осуден за обид за државен удар по напуштањето на функцијата. Бидејќи понатамошни правни лекови сѐ уште се можни пред Врховниот суд, затворската казна нема да се изврши веднаш. Сепак, експертите велат дека оспорувањето на пресудата е малку веројатно.
Судот го поврзува Болсонаро со немирите од 8 јануари 2023 година. На 8 јануари 2023 година, поддржувачите на десничарскиот политичар упаднаа во Конгресот, Врховниот федерален суд и претседателската палата во Бразилија. Иако Болсонаро беше во Соединетите Држави тој ден, судот го сметаше за индиректно одговорен за настаните.
Неговите адвокати ги негираа обвинувањата во текот на целата постапка. Поранешниот претседател не се појави самиот на суд.
Од почетокот на август, Болсонаро е во домашен притвор поради прекршување на претходните судски услови. Експертите велат дека прегледот на поединечните точки од страна на целиот состав од 11 судии би бил можен само ако најмалку двајца судии се спротивставиле.
Адвокатите на Болсонаро сè уште можат да оспорат формални двосмислености во пресудата, но поголеми суштински промени се малку веројатни. Казната ќе стане конечна и извршна само откако ќе се решат тие прашања.
Зеленски и Келог разговарале за безбедносните гаранции за Украина
Претседателот на Украина, Володимир Зеленски на Телеграм објави дека на синоќешната средба во Киев со специјалниот пратеник на американскиот претседател Кит Келог разговарале за векторите на соработка и како „да се постигне мир и да се гарантира безбедноста на Украина“.
„Ова се одделни проекти во рамките на иницијативата PURL за финансирање на производството и купувањето на системот „Патриот“, силни билатерални договори за заедничко производство на беспилотни летала и оружје, што ѝ ги понудивме на Америка. Сметаме на позитивна реакција од САД“, наведе Зеленски на Телеграм.
Тој додаде дека на средбата со Келог се разговарало и да се изврши притисок врз Москва „за да можеме што поскоро да разговараме за царинската политика и санкциите и што поскоро да се сретнеме на раководно ниво и да ја завршиме оваа војна“.
За Зеленски „несомнено најефикасен“ е трилатерален формат на лидери.
Русија вели дека украински дронови нападнале центар за обука во нуклеарната централа Запорожје
Украински беспилотни летала нападнаа центар за обука во нуклеарната централа Запорожје на 11 септември, соопшти администрацијата на нуклеарната централа во Украина, инсталирана во Москва, јави агенцијата Ројтерс.
Нема жртви, а информациите за потенцијална штета се утврдуваат, соопшти администрацијата на централата.
Ројтерс не можеше независно да го потврди ова тврдење.
Руските сили ја зазедоа централата Запорожје во првите недели од руската инвазија на Украина во февруари 2022 година.
И едната и другата страна меѓусебно се обвинуваат за пукање или преземање други дејствија што би можеле да предизвикаат нуклеарна несреќа.
Ирска се закани дека ќе се повлече од Евровизија ако учествува Израел
Ирската државна телевизија РТЕ објави дека нема да учествува на евровизискиот натпревар во 2026 година „доколку Израел учествува“.
РТЕ наведува дека учеството на Ирска на таков настан би било „неприфатливо со оглед на континуираните и ужасни загуби на животи во Газа“.
Ирска досега го освои ова музичко натпреварување седум пати - последниот пат беше во 1996 година.
РТЕ ќе ја донесе конечната одлука откако Европската радиодифузна унија (ЕБУ), која е организатор на Евровизија, ќе го презентира својот став.
Евровизијата ќе се одржи следната година во мај во Виена.
Радиотелевизија на Словенија, исто така, најави повлекување од натпреварот ако Израел учествува.
Шпанскиот министер за култура, Ернест Уртасун, изјави дека и Шпанија можеби нема да учествува доколку Израел е на натпреварот.
„RTE е длабоко загрижена за убиството на новинари во Газа, одбивањето на пристап на меѓународни новинари на територијата и ужасната состојба на преостанатите заложници“, соопшти ирскиот јавен радиодифузер.
Пред овогодинешниот евровизиски натпревар во мај, РТЕ побара од ЕБУ да расправа за учеството на Израел во натпреварот.
Во тоа време, генералниот директор на RTE, Кевин Бакхарст, изјави дека е „ужаснат од настаните на Блискиот Исток и ужасните последици за цивилите во Газа, како и од судбината на израелските заложници“.
Повеќе од 70 поранешни учесници на Евровизија потпишаа писмо претходно оваа година со кое ги повикуваат организаторите да го исклучат Израел од натпреварот во 2025 година.
Мултимедија
Најпосетени
Што треба да знаете