Вести
Кина започна нови вежби во близина на Тајван, за САД потегот е неоправдан
Кинеската војска денеска (14 октомври) почна нови воени вежби во близина на Тајван, нагласувајќи дека тоа е предупредување против „сепаратистичките акции на силите за независност на Тајван“. Тие не прецизираа датум за завршување на маневрите, што пак предизвика остра реакција од Тајпеј.
Источната воена команда на Кина во соопштение рано утринава соопшти дека маневрите се одржуваат кај Тајванскиот теснец и областите северно, југ и источно од Тајван.
„Вежбата служи и како строго предупредување за сепаратистичките дејства на силите за независност на Тајван. Ова е легитимна и неопходна операција за обезбедување на државниот суверенитет и националното единство“, се вели во соопштението.
Командата објави мапа на која се прикажани девет области околу Тајван каде што се одржуваат вежбите.
Министерството за одбрана на Тајван остро го осуди кинескиот „ирационален и провокативен чин“.
Реагирааи Соединетите Држави. Тие ги осудија кинеските воени вежби околу Тајван, нагласувајќи дека потегот е „неоправдан и ризикува ескалација“. Го повикаа Пекинг да дејствува воздржано.
„САД се сериозно загрижени од заедничките воени вежби на Ослободителната народна армија во Тајванскиот теснец и околу Тајван“, изјави портпаролот на американскиот Стејт департмент Метју Милер.
види ги сите денешни вести
33 пожари за едно деноноќие – 12 сè уште активни низ државата
Во текот на изминатите 24 часа на територијата на државата се евидентирани 33 пожари на отворен простор, од кои 12 сè уште се активни, соопшти Центарот за управување со кризи (ЦУК). Пет од пожарите се ставени под контрола, додека останатите 16 се целосно изгаснати.
Најмногу активни пожари има во Прилепско, каде што гори шума кај селата Бешиште и Дрен, со проширување кон Кавадаречко и кон граничниот појас со Грција.
Активни пожари се забележани и во Берово (на планината Голем Готен), како и во Василево, Радовиш, Македонски Брод, Желино, Петровец, Зелениково, Крива Паланка, Старо Нагоричане и Куманово. Станува збор главно за шумски и нискостеблести површини, како и запалена трева, депонии и стрништа.
ЦУК информира дека под контрола се пожари во Струмичко, Штипско и во Карбинци, како и два пожари на подрачјето на Македонски Брод, во близина на селата Грешница и Латово. Огнот на овие локации не се шири, но е под внимателно следење поради ветерот и сувите услови на теренот.
Меѓу 16-те изгаснати пожари се и неколку во скопскиот регион – Сарај, Шуто Оризари и Гази Баба, каде што гореле депонии и ниска вегетација. ЦУК регистрирал и изгаснати пожари во општините Куманово, Струга, Кривогаштани, Карбинци и Теарце.
Грција добива помош од ЕУ за борба против пожарите
Грција се бори со шумски пожари кои уништија домови и ги принудија луѓето да се евакуираат втор ден, а се очекува чешки пожарникари и италијански авиони да пристигнат подоцна во текот на денот за да помогнат.
Пет пожари беа сè уште активни на 27 јули наутро во регионот Пелопонез западно од Атина, како и на островите Евија, Китира и Крит, додека авионите и хеликоптерите продолжија со гаснењето во неколку делови од земјата.
„Се очекува тежок ден со многу висок ризик од пожари, речиси низ целата територија“, рече портпаролот на противпожарната служба Василис Ватракогијанис, но додаде дека ситуацијата се подобрува.
Метеоролозите изјавија дека силните ветрови што ги разгоруваат пламените јазици ќе се намалат во повеќето региони во недела, но предупредија дека островот Китира, популарна туристичка дестинација со 3.600 жители, сè уште страда од „загрижувачки“ временски услови.
Пораки за евакуација беа испратени до жителите на островот, кој се наоѓа југоисточно од Пелопонез, рано наутро во недела, бидејќи пожарот продолжи да гори.
„Изгореа куќи, пчелни кошници, маслинови дрвја“, изјави за државната телевизија ЕРТ заменик-градоначалникот на Китира, Јоргос Комнинос.
„Манастирот е во директна опасност во моментов“, додаде тој, додавајќи дека половина од островот изгорел.
Десетици пожарникари, поддржани од три хеликоптери и два авиона, се борат со пожарот на Китира, кој избувна во саботата наутро и ги принуди туристите да ја напуштат популарната плажа.
Грција претходно побара помош од своите сојузници од Европската Унија (ЕУ), а противпожарната служба соопшти дека се очекува два италијански авиони да пристигнат во недела, додека единици од Чешка веќе се на терен.
Единаесет региони во Грција остануваат со многу висок ризик од пожар, соопштија властите.
Пожарникарите работат на неколку локации на Пелопонез, а неколку нови пожари беа пријавени во текот на ноќта на островот Евија, во близина на Атина, каде што пожарите уништија големи површини шума и убија илјадници добиток.
Работниците од зори се обидуваат да ги санираат сериозните штети на електричната мрежа на Евија, додека некои села имаат проблеми со водоснабдувањето.
На јужен Крит, пожарите што избувнаа попладнето на 26 јули и уништија четири куќи и една црква се во голема мера ставени под контрола.
Во селото Крионери, северно од Атина, полицијата наводно го засилила своето присуство поради страв дека крадците би можеле да провалат во домовите напуштени од жителите што бегаат од пожарот што избувна во саботата попладне и во голема мера беше под контрола до недела.
Премиерот Киријакос Мицотакис напиша на социјалните мрежи дека секој што изгубил имот „треба да знае дека државата ќе биде со нив“.
Тој рече дека саботата била „титанска борба“, но дека „ситуацијата денес изгледа подобро и борбата продолжува со сите расположиви средства“.
Грција е погодена од топлотен бран речиси една недела, со температури над 40 степени Целзиусови во многу области.
Во сабота, 26 јули, температурата во Амфилохија, на западот од земјата, достигна 45,2 степени Целзиусови.
Се очекува екстремната топлина да се намали од понеделник.
Минатиот месец, пожарите на петтиот најголем грчки остров Хиос, во северниот дел на Егејското Море, уништија 4.700 хектари земјиште, додека пожарот на Крит на почетокот на јули принуди евакуација на 5.000 луѓе.
Најразорната година за пожарите во Грција, која се смета за жариште на климатските промени, беше 2023 година, кога изгореа речиси 175.000 хектари и беа регистрирани 20 смртни случаи.
Грција, како и многу други земји, се соочува со сè потопли лета предизвикани од глобалното затоплување предизвикано од човекот, што го зголемува времетраењето, фреквенцијата и интензитетот на пожарите.
Зеленски вети повеќе напади во Русија, расте бројот на цивилни жртви во источна Украина
Бројот на цивилни жртви се зголеми додека Русија продолжува својата офанзива во источна Украина, тврдејќи дека зазела уште две села, додека украинскиот лидер Володимир Зеленски вети дека ќе возврати со понатамошни напади во Русија.
Украина не коментираше веднаш директно за тврдењата на руското Министерство за одбрана дека нејзините сили на 26 јули ги зазеле Зелениј Хаи во регионот Доњецк и селото Малиевка во регионот Дњепропетровск.
Зеленски призна дека се воделе тешки борби по фронтовските линии во источните региони на Украина, но исто така зборуваше за „успешни акции“ на украинските единици во завојуваниот регион Сум и рече дека неговите сили „ги елиминираат окупаторите во пограничните области“.
Извештаите од двете страни не можеа веднаш да се потврдат.
Зеленски, исто така, рече дека фокусната точка на руските напади останала во близина на важниот логистички центар Покровск, град со население од повеќе од 60.000 пред војната, но кој сега е претежно во урнатини од руските воздушни напади.
Во своето вечерно видео обраќање, Зеленски рече дека украинскиот воен командант Олександр Сирски го идентификувал Покровск како област која бара „посебно внимание“ поради постојаните руски напади.
Воениот портпарол Виктор Трехубов изјави за украинската телевизија дека руските сили го напаѓаат Покровск во „мал поток... кој едноставно не запира“.
Насилството доаѓа три дена откако украинските и руските претставници одржаа трет директен состанок во Истанбул, во рамките на напорите за прекин на конфликтот, кој прерасна во целосна војна по руската инвазија во февруари 2022 година.
Овие разговори постигнаа напредок во понатамошната размена на затвореници и останките на паднатите војници, но не беа видливи никакви пробиви во напорите за постигнување прекин на огнот.
Грета Тунберг на Кожуф во поддршка на борбата за Дошница
Познатата климатска активистка Грета Тунберг денеска е на Кожуф планина, каде што локалните еко-активисти веќе втор месец го блокираат пристапот до местото каде што се планира изградба на мала хидроелектрана на реката Дошница.
Информацијата дека Тунберг е на блокадите ја објавија активистите од движењето „Гејмчејнџерс“, кои се дел од организираниот отпор против хидропроектот, а пренесуваат и повеќе македонски медиуми.
На местото Асан чешма, на патот кон ски-центарот Кожуф, Грета била пречекана со традиционално македонско оро, на кое и самата се приклучила. Таа потоа разговарала со активистите, изразувајќи поддршка за нивната борба и интерес за причините поради кои ја бранат реката.
„Слушнав за вашата борба и решив да дојдам да ве посетам. Секоја локална борба е и глобална. Ги уништуваат екосистемите, а тоа не смее да се дозволи“, им рече Тунберг на собраните.
Активистите ѝ подарија маичка како симболична благодарност. Таа не даваше изјави за медиумите, туку времето го посвети на разговор со присутните, од кои бараше да споделат што ги мотивира да ја одбранат реката. Дел од нив истакнаа дека Дошница е единствената река од која се пие вода во тој дел од државата, и дека таа е заедничко природно добро кое мора да се заштити.
Посетата на Тунберг се случува во период кога јавноста сè повеќе се интересира за случајот со хидроелектраната.
Економиите на Западен Балкан забавуваат – растот падна на 2,3 отсто во првиот квартал
Економскиот раст во Западен Балкан значително забави во првиот квартал од 2025 година, според извештајот на Европската комисија, пренесува новинската агенција Бета.
Реалниот раст на бруто домашниот производ (БДП) во регионот падна на 2,3 проценти, од 3,3 проценти во претходниот квартал.
Сите земји забележаа помал раст отколку во претходните три месеци, а Србија, најголемата економија во регионот, имаше најголемо забавување на растот на производството, од 3,3 на два проценти.
Северна Македонија, Албанија и Косово беа над границата од три проценти, според извештајот за економиите на земјите кандидати или потенцијални кандидати за членство во ЕУ.
Економскиот раст беше поттикнат од домашната побарувачка. Потрошувачката остана клучен придонесувач за растот во првиот квартал од 2025 година. Потрошувачката на домаќинствата беше придружена со континуиран висок раст на платите низ целиот регион. Понатаму се наведува дека трговската динамика генерално беше обележана со поголем увоз во однос на извозот, што доведе до негативни придонеси на меѓународната трговија кон растот на БДП.
Стапката на невработеност се намали во повеќето земји во регионот во првите три месеци од 2025 година. Невработеноста во регионот беше на историски најниско ниво, но сепак повисока отколку во ЕУ.
Во согласност со падот на економската активност, растот на вработеноста се забави на 0,2 проценти во Западен Балкан.
Во четирите квартали до март, нето приливот на странски директни инвестиции се намали во повеќето земји во регионот, особено во Северна Македонија и Србија, во споредба со 2024 година. Девизните резерви се намалија во некои земји во регионот.
Просечната годишна инфлација се забрза на 3,7 проценти во првиот квартал од 2025 година.
Инфлацијата на потрошувачките цени дополнително се зголеми во некои економии во вториот квартал од оваа година, движејќи се од 2,3 проценти во Албанија до 4,3 проценти во Црна Гора, според Европската комисија, објавува Бета.
И покрај силниот раст на приходите, буџетските расходи пораснаа со побрзо темпо, а фискалните биланси се влошија во речиси сите економии на Западен Балкан во првите пет месеци од 2025 година, освен во Северна Македонија.
Во некои економии - Србија и Косово - ова делумно се должи на силното зголемување на зкапиталните расходи во споредба со претходната година.
Во Турција, годишниот економски раст дополнително забави на 2 проценти во првиот квартал од 2025 година. Годишната инфлација на потрошувачки цени во земјата падна на 35 проценти во јуни, најниско ниво од ноември 2021 година, главно поради падот на цените на храната.
До утрово 29 пожари низ Македонија – 10 сè уште активни
До 7 часот утринава низ државата се регистрирани вкупно 29 пожари на отворен простор, соопшти Дирекцијата за заштита и спасување. Од нив, 10 сè уште се активни, три се ставени под контрола, а 16 се изгаснати.
Активни пожари има во општините Василево, Радовиш, Берово, Прилеп, Македонски Брод, Штип, Зелениково, Желино и Струмица, при што се зафатени нискостеблести шуми, дабови насади, грмушки и ниска вегетација.
Под контрола се пожари во Грешница (Македонски Брод), Шуто Оризари и Јунузлија (Карбинци), додека 16 пожари се целосно изгаснати во општините Ресен, Куманово, Гостивар, Кочани, Велес, Росоман и други.
Дирекцијата најави дека нови официјални информации за состојбата со пожарите ќе бидат објавени околу 14 часот.
Масовни руски напади врз Дњепар и Харкив
Руските сили започнаа ноќен напад врз украинските региони Дњепропетровск и Харкив, при што загинаа и беа повредени неколку лица и беше предизвикана голема штета.
Во регионот Дњепропетровск, градот Дњепар и околните области беа нападнати со ракети, беспилотни летала и наведувани бомби.
Според Серхиј Лисак, началник на регионалната воена администрација, еден маж е убиен, а една жена била ранета во „масовен“ напад во ноќта кон саботата, 26 јули, во градот Дњепар. Станбени згради, индустриски постројки и паркинзи претрпеле директни удари, што се предизвикни големи пожари.
Во областа Дњепар, пожари избувнаа во трговски центар, разни бизниси и области покриени со сува трева, што резултираше со уште еден смртен случај и четири повредени.
Руските сили, исто така, ја бомбардираа населбата Покровск со наведувани ракети, предизвикувајќи дополнителни пожари.
Украинската војска соопшти дека воздушната одбрана пресретнала седум ракети и 26 беспилотни летала за време на нападот.
Харкив, исто така, беше под продолжено бомбардирање речиси три часа, со повеќе од 20 напади, вклучувајќи четири наведувани бомби, две балистички ракети и 15 дронови камикази „Шахед“, според Ихор Терехов, градоначалникот на Харков.
Седум големи пожари избувнаа во регионот на Киев. Службите за итни случаи пријавија пет повредени, вклучувајќи тројца спасувачи ранети во вториот напад додека реагирале на последиците од првиот. Пожарникарите успеаја да спасат шест лица, меѓу кои и две деца, пред да бидат уништени три од нивните противпожарни возила.
Преку границата, вршителот на должноста гувернер на рускиот Ростовски регион, Јуриј Сљусар, рече дека две лица се убиени откако напад со беспилотно летало запалил автомобил.
Во меѓувреме, во раните утрински часови на 26 јули, рускиот град Ставропол беше погоден од дронови. Мештаните рекоа дека слушнале серија гласни експлозии. Очигледна цел била воената фабрика „Сигнал“, објект што произведува системи за електронско војување за авиони и копнени сили.
Нападите се случија еден ден откако украинскиот претседател Володимир Зеленски објави дека неговата земја обезбедила финансирање за три системи за ракетна одбрана „Патриот“ и дека преговара за уште седум, по новиот договор што им дозволува на европските сојузници да купуваат американско оружје за Киев.
Објавата дојде две недели откако американскиот претседател Доналд Трамп ѝ даде на Русија 50 дена да постигне договор за војната или да се соочи со високи тарифи и сигнализираше намера да ѝ обезбеди на Украина дополнително одбранбено оружје преку европските партнери.
Според Зеленски, Германија и Норвешка ветиле системи „Патриот“, а разговорите со Холандија се во тек. Покрај тоа, Киев и Вашингтон се согласиле на договор - проценет на помеѓу 10 и 30 милијарди долари - за украински извоз на беспилотни летала во Соединетите Држави.
Откако ја презеде функцијата пред шест месеци, Трамп се обиде да посредува за завршување на конфликтот, но рускиот претседател Владимир Путин ги отфрли американските повици за прекин на огнот.
Како одговор на застојот, Трамп одобри испораки на оружје за Украина што претходно беа паузирани.
Премиерката на Италија не е за признавање на Палестина пред нејзиното основање
Италијанската премиерка Џорџа Мелони денеска изјави дека „признавањето на палестинска држава пред да биде воспоставена може да биде контрапродуктивно“.
„Јас сум многу за палестинска држава, но не сум за нејзино признавање пред да се воспостави“, изјави Мелони за италијанскиот весник „Ла Република“, пренесува Ројтерс.
„Ако нешто се признае што не постои на хартија, проблемот може да изгледа решен, а не е“, додаде Мелони.
Одлуката на Франција да признае палестинска држава на Генералното собрание на Обединетите нации во септември предизвика осуда од Израел и САД, во услови на војна во Газа меѓу Израел и палестинската милитантна група Хамас, која САД и ЕУ ја сметаат за терористичка организација.
Во петокот, италијанскиот министер за надворешни работи изјави дека признавањето на палестинска држава мора да оди рака под рака со признавањето на Израел на „нов палестински ентитет“.
Портпарол на германската влада изјави во петокот дека Берлин нема планови да признае палестинска држава на краток рок и рече дека негов приоритет сега е да се постигне „долгоочекуван напредок“ кон решение за две држави.
Продолжуваат борбите меѓу Тајланд и Камбоџа и покрај повиците за мир
Борбите на тајландско-камбоџанската граница продолжуваат трет ден по ред, а во денеска се појавија нови жаришта, објави Ројтерс.
Двете страни побараа дипломатска поддршка, велејќи дека дејствувале во самоодбрана и повикувајќи ја другата страна да престане со борбите и да започне преговори.
Најмалку 30 лица се убиени, а повеќе од 130.000 се раселени во најжестоките борби меѓу соседите од Југоисточна Азија во последните 13 години.
Тајландската морнарица соопшти дека утрото на 26 јули избувнале борби во крајбрежната покраина Трат, нов фронт на повеќе од 100 километри од другите боишта долж спорната граница.
Двете земји го обновија конфликтот откако еден камбоџански војник беше убиен во кратка престрелка кон крајот на мај. Армиите од двете страни на границата се зајакнати поради целосна дипломатска криза што ја доведе кревката коалициска влада на Тајланд на работ на колапс.
Бројот на жртви во Тајланд до денеска остана на 19, додека портпаролот на Министерството за одбрана на Камбоџа, Мали Сочеат, изјави дека пет војници и осум цивили се убиени во борбите.
Во округот Кантралак во тајландската покраина Сисакет, на границата во близина на дел од борбите, хотелскиот работник Чиануват Талалај рече дека градот се испразнил.
„Речиси сите си заминаа, градот е речиси пуст“, изјави 31-годишникот за Ројтерс.
„Мојот хотел е сè уште отворен за оние што престојуваат поблиску до граничната област на кои им е потребно сместување.“
Амбасадорот на Тајланд во Обединетите нации на состанокот на Советот за безбедност во петокот изјави дека војниците биле ранети од новопоставени мини на тајландска територија - тврдење што Камбоџа силно го негираше - и рече дека Камбоџа потоа започнала напади во четврток наутро.
„Тајланд ја повикува Камбоџа веднаш да ги запре сите непријателства и акти на агресија и да го продолжи дијалогот со добра волја“, рече Чердчај Чаивавид во обраќање до медиумите.
Скопје одбележува 62 години од катастрофалниот земјотрес
Скопје денеска ја одбележува 62. годишнина од катастрофалниот земјотрес што на 26 јули 1963 година го разурна градот, однесе 1.070 човечки животи и повреди околу 3.000 лица. Над 200.000 луѓе останаа без покрив, беа урнати речиси 16.000 станови, а оштетени уште 28.000.
Во знак на сеќавање, денеска во 10 часот делегации од Собранието и од Градот Скопје положија цвеќе на Споменикот на загинатите во земјотресот на градските гробишта Бутел. Вечерва во 20 часот, во Музејот на град Скопје ќе биде отворена изложбата „Скопје за време на земјотресот и потоа“, поставка од траен карактер што ќе биде достапна за сите посетители.
Земјотресот се случи во 5 часот и 17 минути изутрина, со јачина од 6 степени според Рихтеровата и 9 степени според Меркалиевата скала. Епицентарот бил на плоштадот „Македонија“. Старата железничка станица, денешен Музеј на Град Скопје, сè уште го носи трагичниот белег — часовникот е сопрен точно на 5:17.
Трагедијата предизвика глобална солидарност. Обединетите нации, Меѓународниот Црвен крст, Интерпарламентарната унија и бројни влади и организации од целиот свет испратија хуманитарна и финансиска помош.
На 14 октомври 1963 година, Генералното собрание на ОН едногласно усвои резолуција за помош на Југославија за обнова на Скопје. Тој ден остана запишан во историјата на ОН како „ден на Скопје“.
Обновата на градот беше симбол на надеж и меѓународна соработка, а дел од визијата за новото Скопје произлезе од проектите на познатиот јапонски архитект Кензо Танге.
Историјата сведочи дека ова не е првпат Скопје да биде разурнато од земјотрес. Во 518 година, римскиот град Скупи бил целосно уништен, а во 1555 година уште еден силен потрес повторно го разрушил градот. Но, секогаш по катастрофите, Скопје повторно се издигнувал.
Мултимедија
Најпосетени
Што треба да знаете