Во една од неговите највоинствени и најпровокативни изјави додека беснее војната на Русија против Украина, претседателот Владимир Путин кон крајот на минатиот месец рече дека „каде што стапнува ногата на руски војник - тоа е наше“.
Тврдењата на Москва одат многу подалеку од земјата што нејзините војници всушност ја контролираат во Украина повеќе од 40 месеци по нејзината целосна инвазија: Во септември 2022 година, Путин неосновано прогласи дека четири делумно окупирани региони на Украина - Херсон, Запорожје, Донецк и Луганск - припаѓаат на Русија.
Во секој случај, забелешката сугерираше дека Путин би можел да се обиде да заземе поголема територија во Украина, каде што руските војници и окупаторските власти се обвинети за обид за бришењена украинскиот културен идентитет и се соочуваат со обвинувања за тортура, злоупотреба, киднапирање и други злосторства.
Во исто време, Русија јавно ветува дека ќе го подобри животот на жителите на регионите што ги контролира. На состанок на владата на 30 јуни, Путин рече дека животниот стандард во деловите на Украина окупирани од Русија треба да го достигне просечното ниво за Русија до 2030 година.
Нема шанси, велат украинските активисти и службеници од тие региони.
Целта на Путин можеби е скромна, но едноставно не е реална, тврдат тие, наведувајќи ги пречките поставени од самата земја-окупатор. И тие посочуваат на искуството со Крим, каде што животниот стандард сè уште заостанува повеќе од 11 години откако Русија ја презеде контролата врз полуостровот на Црното Море без уништување како она што го нанесе на копнена Украина.
На состанокот минатиот месец, Путин зборуваше за потребата од обнова или реновирање на училишта, стадиони, болници, културни центри, патишта, станови и друго, и рече дека „редовната, систематска работа“ продолжува на околу 300 проекти во рамките на програмата за развој.
Има малку докази за тоа на терен во руско окупираниот дел од регионот Херсон, според Серхиј Рибалко, пратеник во регионалниот законодавен дом со седиште во градот Херсон, кој беше заземен од руските сили на почетокот на инвазијата, но повторно преземен од Украина во контраофанзива подоцна во 2022 година.
Русија го држи поголемиот дел од земјиштето на левиот брег на реката Днепар, која го пресекува регионот, додека Украина го држи десниот брег.
„Нема реставрација, нема изградба на училишта или нешто друго“, изјави Рибалко за РСЕ.
Тој рече дека изгледите за успешен развој од страна на руските окупатори не се ветувачки, од неколку причини, меѓу кои и уништувањето на масивната брана Каховка на Днепар од експлозија во 2023 година, за која Украина ја обвинува Русија.
„Херсон е земјоделски регион“ и земјоделството во моментов е во „целосен пад“ таму, рече Рибалко, додавајќи дека уништувањето на браната и недостатокот на наводнување сериозно го попречиле сточарството и одгледувањето зеленчук. „Нема наводнување - ова значи дека овој регион многу брзо се претвора во пустина“.
Многу земјоделци кои изнајмуваат земјиште во рускиот окупиран дел од регионот не беа во можност да ги платат своите закупнини за 2024 година и можеби нема да можат да го сторат тоа повторно оваа година, додаде тој: „Значи, никој нема да работи, нема да се плаќаат даноци и нема да има развој на оваа територија“.
Друга пречка за економско заживување во регионот е тенденцијата на руската влада да ги фаворизира државните компании и економските напори од горе надолу, наместо да ги негува малите и средните претпријатија кои беа главни столбови на регионот Херсон во минатото, рече Рибалко.
„Путин се плаши од развојот на средната класа. Тој се плаши од луѓе кои можат да размислуваат сами“, рече тој.
Во меѓувреме, Украинците - особено помладите луѓе - продолжуваат да ги напуштаат земјите од левиот брег окупирани од Русија и „никој не доаѓа од Русија да ги замени, сите се плашат“, вели тој.
„Ниту еден нормален човек нема да дојде во област каде што во суштина се одвиваат воени дејствија“, рече тој, и каде - иако изгледа малку веројатно дека ќе се случи наскоро - Украина на крајот може да ја врати контролата.
Запорожје, кој се наоѓа помеѓу Херсон и Донбас, е уште еден регион кој е делумно окупиран од Русија, но Украина продолжува да го држи главниот град. Неговите јужни делови, на брегот на Азовското Море, се клучни за рускиот „копнен коридор“ што ја поврзува Русија со Крим, кои инаку се поврзани само со мост кој неколку пати бил нападнат од Украина.
На состанокот на 30 јуни, Путин го повтори своето тврдење дека Азовското Море сега е „внатрешно море на Русија“ бидејќи Русија моментално го контролира целото копно што го опкружува и рече дека се обновени 5.400 километри патишта што формираат прстен околу него.
Андриј Орлов, директор на Центарот за стратешки развој на територијата, тинк-тенк со седиште во Мелитопол, град под руска окупација во Запорошката област, рече дека бројките може да се претерани и дека поголемиот дел од подобрувањето на патиштата е направено во самата Русија или на Крим, а не во неодамна окупираните области.
Орлов рече дека изјавите на Путин имале за цел да ги уверат жителите дека Русија ќе „создаде добар живот“ за нив, но дека официјалните извештаи од окупаторските власти „јасно ставаат до знаење дека има многу големи проблеми“ - раширена корупција и „очигледен дефицит на персонал“ меѓу нив, обвини тој.
Како и другите Украинци со кои разговараше РСЕ за оваа сторија, тој моментално е сместен на територија контролирана од Украина. Неколку тврдења од руски и украински претставници не можеа независно да се потврдат поради недостаток на пристап до териториите окупирани од Русија.
Корупцијата и недостигот на персонал се исто така проблеми во Мариупол, пристаништето на Азовското Море во регионот Донецк, кое Русија го зазеде во мај 2022 година по долга и смртоносна опсада што го остави поголемиот дел од градот во урнатини.
Медицинскиот дијагностички центар е опремен со модерна опрема „но нема доволно лекари - нема никој таму да ги прави дијагнозите“, изјави за РСЕ, Петро Андриушченко, поранешен советник на градоначалникот на Мариупол, кој сега го води Центарот за проучување на окупацијата.
Реновирањето на јавен базен во Мариупол е попречено од „кражбата на целата опрема“ што останала недопрена откако „ултрамодерниот“ објект беше оштетен за време на опсадата, рече Андриушченко.
Домувањето е голем проблем во Мариупол, град со околу 425.000 жители пред почетокот на целосната инвазија во февруари 2022 година, при што многу граѓани живееја во станбени згради кои беа оштетени или уништени за време на опсадата.
„Имаше вкупно 2.500 [станбени] згради, 500 беа срушени, она што остана се урнатини - скоро сите се станови на кои им е потребна поправка, а луѓето сè уште живеат таму“, рече Андриушченко. „Има и станови во кои луѓето не живеат. Реконструкцијата на овие згради е замрзната.“
Животен стандард
Украинците го посочуваат Крим како индикатор за тоа дали Москва ќе може да ја зајакне економијата и да го подобри животниот стандард во деловите од копнена Украина што ги контролира - под претпоставка дека Киев нема да ги врати преку војна или дипломатија во наредните години.
Русија „одвои многу пари за Крим... Окупаторските власти рекоа дека Крим ќе се снајде без субвенции [од Москва] по пет години, а потоа рекоа седум години“, изјави за РСЕ, Јевхенија Хорјунова, политички аналитичар од полуостровот. „Но, Крим останува субвенциониран регион“ чија економија „не станала самоодржлива“.
Понатаму, рече Хорјунова, просечната плата на Крим е значително пониска од просечната во Русија. „Тоа значи, животниот стандард не се подобрил - не станал подобар отколку што бил“.
