Вести
Фон дер Лајен најави предлог за делумна суспензија на Договорот за асоцијација меѓу ЕУ и Израел
Во годишното обраќање пред европратениците, познато како „Состојбата на Европската Унија“, претседателката на Европската Комисија, Урсула фон дер Лајен најави дополнителни мерки против Израел како одговор на случувањата во Газа, вклучително и делумна суспензија на Договорот за асоцијација.
„Она што се случува во Газа ја потресе совеста на светот. Луѓе убиени додека молат за храна. Мајки кои држат безживотни бебиња. Овие слики се едноставно катастрофални. Затоа сакам да започнам со многу јасна порака. Гладот предизвикан од човекот никогаш не може да се користи како оружје. За доброто на децата, за доброто на човештвото ова мора да престане“, рече Фон дер Лајен.
Покрај директна помош за жителите на Газа, според Фон дер Лајен, Европа треба да направи повеќе и затоа Европската Комисија ќе предложи дополнителни мерки против Израел и покрај непостоењето на консензус меѓу земјите членки.
„Комисијата ќе направи се што може сама. Ќе ја замрзнеме нашата билатерална поддршка за Израел. Ќе ги запреме сите исплати, без тоа да влијаеме на нашата работа со израелското граѓанско општество или (Меморијаниот центар на Холокаусот) Јад Вашем. Ќе предложиме санкции за екстремистичките министри и за насилните доселеници. Исто така, ќе предложиме делумно суспендирање на Договорот за асоцијација за прашања поврзани со трговијата“, најави Фон дер Лајен.
Таа нагласи дека е свесна дека овие предлози за некого ќе биде премногу, за некого премалку, но Парламентот, Советот на ЕУ и Комисијата ќе мора да ги преземат своите одговорности за да се обебзеди мнозинство за поддршка на предлозите.
Шефицата на ЕК најави и формирање на „Донаторска група за Палестина“ следниот месец, вклучително и наменски инструмент за обнова на Газа.
Итна седница на Советот за безбедност на ОН за израелскиот напад во Катар
Советот за безбедност на ОН денеска (10 септември) треба да свика итен состанок за да разговара за нападот на Израел врз раководството на палестинската организација Хамас во Катар, дознава ДПА од дипломатски извори.
Седницата е побарана од Алжир и други земји-членки, наведуваат извори на агенцијата.
Хамас соопшти дека шест лица се убиени во вчерашниот ненадеен напад во Доха, вклучувајќи го и синот на Калил ал-Хаја, највлијателната фигура на исламистичкото движење во странство, и негов шеф на кабинет, пренесе ДПА.
Катар го осуди нападот како „очигледно кршење на сите меѓународни закони и норми“ и „сериозна закана за безбедноста“ на неговото население.
Израелскиот премиер Бенјамин Нетанјаху рече дека нападот е одговор на смртоносниот напад на Хамас во Ерусалим во понеделникот, во која две вооружени лица на Хамас убија шест лица, и поради уште еден напад врз војници во Газа.
Катар, заедно со Египет и САД, посредува во војната во Газа меѓу Израел и Хамас, иако преговорите за прекин на огнот се во застој со месеци.
Арапските држави го осудија нападот.
Американскиот претседател Доналд Трамп и германскиот канцелар Фридрих Мерц беа исто така меѓу светските лидери кои изразија критики, потсетува ДПА.
Полициски час во Катманду, војската на улиците
Непалската војска продолжува да патролира по улиците за време на неограничениот полициски час во Катманду, по дводневните протести против корупцијата и забраната за социјални мрежи, во кои беа убиени најмалку 21 лице, а премиерот КП Шарма Оли поднесе оставка.
„Прво се обидуваме да ја нормализираме ситуацијата. Посветени сме на заштита на животите и имотот на луѓето“, изјави портпаролот на армијата, Раџа Рам Баснет.
Не се пријавени протести во Катманду, но локалните медиуми објавија дека се приведени околу 25 лица кои се обидувале да „направат проблеми“ на периферијата на главниот град.
„Тука нема демонстранти. Само неколку луѓе одат по улицата. Тука е мирно, изјави жител на градот“, а пренесоа медиумите.
Непалските медиуми објавија дека се прават подготовки за разговори меѓу властите и демонстрантите, но повеќе детали сè уште не се познати.
Претседателот на Непал, Рам Чандра Паудел, вчера ги повика сите страни, вклучително и граѓаните што протестираат, да бараат мирно решение преку дијалог за актуелното движење на генерацијата Z.
Апелот дојде во екот на насилните демонстрации во кои најмалку 21 лице беше убиено, а стотици беа повредени кога безбедносните сили отворија оган врз демонстрантите пред парламентот на Непал.
Демонстрантите подоцна упаднаа во клучните владини институции, вклучително и Канцеларијата на претседателот, додека сопругата на поранешниот непалски премиер Џала Нат Канала почина откако жива изгоре кога нејзината куќа беше запалена.
Регионалните медиуми објавија дека тројца полицајци биле линчувани и покрај тоа што го положиле оружјето откако биле нападнати од демонстрантите.
Непалската армија претходно јавно апелираше до граѓаните, особено до младите, да покажат воздржаност и да го зачуваат историското и културното наследство на нацијата во овој период на немири.
Ангелов: Има сомнежи дека пожарот во Дрисла е подметнат
Постојат сомненија дека пожарот во скопската депонија Дрисла е предизвикан намерно, изјави вечерта на 9 септември директорот на Дирекцијата за заштита и спасување (ДЗС), Стојанче Ангелов.
Пожарот, според неговите тврдења, нема опасност да се прошири надвор од депонијата.
„Бригадата за противпожарна заштита Скопје со сите сили се обидува да го локализира пожарот во депонијата Дрисла, направени се противпожарни појаси за да не се дозволи огнот да тргне кон блиската трева, грмушки и шума од горната страна на депонијата“, вели Ангелов.
Црниот чад од пожарот кој изби во попладневните часови можеше да се забележи од повеќе населби во Скопје.
Ангелов претходно потенцираше дека гаснењето на која било депонија е сложен процес поради „хемиските и биолошките процеси кои се одвиваат во внатрешноста на депонијата како резултат на кои се создаваат запаливи гасови“.
Депонијата Дрисла се простира на површина од 76 хектари и во неа се врши третман на комунален отпад, градежен шут, индустриски и медицински отпад.
Командантот на Територијалната противпожарна бригада на Градот Скопје, Звонко Томевски, информираше дека на терен се десет противпожарни возила, а била побарана и помош од Јавното претпријатие „Комунална хигиена“. Од таму пратиле две цистерни за дотур на вода и од нив директно на самата локација се дополнуваат противпожарните возила.
Бил побаран и авион на ДЗС, но немало услови да се интервенира од воздух.
„Станува збор за посериозен пожар од поголеми размери, имаше опасност да се зафати околната борова шума која е во близина на депонијата и да се предизвика дополнително шумски пожар којшто можеше да загрози понатаму и објекти кои се во близина“, додаде командантот на скопските пожарникари.
Сепак, неговите очекувања се дека за брзо пожарот ќе биде изгаснат.
Дрисла е лоцирана во југоисточниот дел од територијата на Град Скопје и е оддалечена 14 километри од центарот на градот.
Судот во Баку ја потврди 9-годишната казна затвор за новинарот на РСЕ
Суд во Азербејџан ја потврди деветгодишната затворска казна изречена на новинарот и економист Фарид Мехрализада по обвиненијата за кои тој вели дека се директно предизвикани од неговото критичко известување за азербејџанскиот сервис на Радио Слободна Европа (РСЕ).
На 9 септември, судот ги отфрли жалбите за пресудите против Мехрализада и шест други новинари од кои сите негираа каква било вина за кривичните дела што им се ставаат на товар. На групата новинари првично им беа изречени казни помеѓу 7 и пол и девет години на 20 јуни.
„Остро ја осудуваме одлуката на судот да ја потврди неправедната и неоснована казна за Фарид. Денес требаше да го одбележиме враќањето на Фарид кај сопругата и бебето. Наместо тоа, тој останува зад решетки, лишен од правдата што ја заслужува“, изјави претседателот и главен извршен директор на Радио Слободна Европа, Стив Капус, по објавувањето на соопштението од судот.
Мехрализада првпат беше приведен на 30 мај 2024 година, кога безбедносните агенти го фатија, му ставија качулка на главата и шепотејќи му на уво, му порачаа: „Премногу зборуваш“.
Два дена подоцна, судот во Баку го смести Мехрализада во притвор за „заговор за шверц на девизи“ во врска со случајот што азербејџанските власти го покренаа против „Абзас Медиа“.
Веднаш по апсењето, „Абзас Медиа“ излезе со соопштение во кое тврдеше дека Мехрализада нема директна врска со медиумот и оти е еден од многуте експерти чии коментари биле пренесувани на нивната веб-страница.
Основачот на „Абзас“, Улви Хасанли и главниот уредник, Севињ Абасова, исто така, беа осудени на по девет години затвор на 20 јуни.
Уште еден вработен во „Абзас“, Махамад Кекалов, беше осуден на 7 и пол години, додека уредникот на информативната агенција Туран, Хафиз Бабали, доби девет години. Новинарките Наргиз Абсаламова и Елнара Гасимова беа осудени на по осум години затвор.
За време на судењето, Мехрализада внимателно ги раскажуваше околностите под кои бил уапсен како доказ дека случајот е политички мотивиран поради неговите „критички мислења во врска со социјалните и економските политики во Азербејџан“.
Економските анализи на Мехрализада често ја критикуваа зависноста на Азербејџан од нафта и гас и ги доведуваа во прашање официјалните статистики за невработеност и сиромаштија.
Тој првично беше обвинет за шверц, но потоа обвинението беше проширено вклучително и со обвиненија за нелегално претприемништво, даночно затајување и фалсификување документи – обвинувања што тој и неговите поддржувачи ги карактеризираа како измислени и дополнителни докази за тоа дека зад случајот стојат политички сили.
Тренд на потиснување на неистомислениците
Откако ја презеде власта кратко пред смртта на неговиот претходник и татко, Хејдар Алиев, во 2003 година, претседателот на Азербејџан Илхам Алиев се соочи со обвинувања за потиснување на неистомислениците со притворање новинари, опозициски личности и активисти на граѓанското општество.
Се чини дека овој тренд се забрза неодамна, со апсење на повеќе од 30 новинари и борци за човекови права кои се гонат по слични обвиненија, а коишто меѓународните институции ги сметаат за политички мотивирани.
Сепак, азербејџанските власти постојано ги негираат овие критики. За случајот на Мехрализада и другите неодамна приведени лица, Владата инсистира на тоа дека апсењата произлегуваат од конкретни кривични дела, а не од политичка одмазда.
Пожар во скопската депонија Дрисла
Голем пожар попладнево избувнал во скопската градска депонија Дрисла, информираа од Дирекцијата за заштита и спасување (ДЗС).
Директорот на ДЗС, Стојанче Ангелов, информираше дека не станува збор за алармантен пожар, но оти гаснењето е сложено.
„Бригадата за противпожарна заштита на Скопје работи на негово гаснење. Гасењето пожар на која било депонија е сложен процес поради хемиските и биолошките процеси кои се одвиваат во внатрешноста на депонијата како резултат на кои се создаваат запаливи гасови“, посочи Ангелов.
Депонијата Дрисла е лоцирана во југоисточниот дел од територијата на Град Скопје и е оддалечена 14 километри од центарот на градот. Се простира на површина од 76 хектари и во неа се врши третман на комунален отпад, градежен шут, индустриски и медицински отпад.
Изминатиот период Скопје се соочува со уште еден пожар, на поранешната градска депонија Вардариште. Таа е лоцирана на левиот брег на реката Вардар, веднаш под индустрискиот комплекс „Металски завод Тито“, на околу седум километри од центарот на градот.
Иако е затворена пред три децении, локацијата и денес претставува сериозен еколошки ризик, се користи како дива депонија, а избувнувањето пожар во неа е честа појава.
За решавање на проблемот со Вардариште, жители на скопската општина Аеродром, која е најпогодена од загадување на воздухот кога таму избувнува пожар, од 2 септември секојдневно излегуваат и на околу еден час ја блокираат раскрсницата меѓу булеварите „Србија“ и АСНОМ.
Дел од српската опозиција бара ЕУ да воведе санкции против Вучиќ
Претставници на пет опозициски партии од Србија, за време на нивното обраќање пред членовите на Европскиот парламент (ЕП) во Стразбур, побараа воведување санкции против претседателот Александар Вучиќ и други високи државни функционери.
Копретседателката на Зелениот лев фронт (ЗЛФ) Билјана Ѓорѓевиќ порача дека бараат јасна осуда на полициската бруталност и санкции во форма на замрзнување на средства, како и забрани за патување за високи државни функционери кои го поддржаа насилството врз демонстрантите во Србија.
Преку антивладините протести во Србија, кои траат веќе десетти месец, демонстрантите бараат одговорност од властите за загинувањето на 16 лица при уривањето на настрешницата на железничката станица во Нови Сад. Демонстрантите ја обвинуваат полицијата и за бруталност во обидите да ги разбие протестите што, пак, властите го отфрла како точно.
За време на панел-дискусијата во ЕП насловена „Србија: Демократија на крстопат“, Ѓорѓевиќ изјави дека бараат санкции против Вучиќ, премиерот Ѓуро Мацут, претседателката на парламентот Ана Брнабиќ и министерот за внатрешни работи Ивица Дачиќ.
На ова реагираше српскиот министер за надворешни работи, Марко Ѓуриќ, кој во гостување на ТВ Прва, оцени дека повиците за санкции „ѝ штетат на Србија“.
Како што рече Ѓуриќ, токму тоа го очекуваат „разни пропагандисти во регионот кои сакаат да ја прикажат Србија како незрел деспотизам во кој национализмот и омразата царуваат и во редовите на власта и во редовите на опозицијата“.
Немири и судири со полицијата во Нови Сад низ фотографии
Панелот „Србија: Демократија на крстопат“ се одржа на маргините на заседанието на ЕП во кое европратениците на пленарна седница на која ќе учествуваат и претставници на Европската комисија и Советот на ЕУ, ќе дебатираат на тема „Бранот насилство и континуираната употреба на сила против демонстрантите во Србија“.
Оваа дебата беше ставена на дневен ред по иницијатива на пратеничката група на социјалистите и демократите во ЕП.
Поднесено обвинение против суспендираниот шеф на Вишото обвинителство во Скопје
Основното јавно обвинителство (ОЈО) од Штип поднесе обвинение против суспендираниот шеф на Вишото јавно обвинителство (ВЈО) Скопје, Мустафа Хајрулахи, за пет кривични дела „малтретирање во вршење на службата“, како и за едно кривично дело „злоупотреба на службената положба и овластувања“ за кое како соизвршител се товари уште еден виш јавен обвинител.
Истрагата против него беше отворена во ноември 2024 година, по што републичкиот јавен Љупчо Коцевски одлучи да го суспендира од функцијата додека трае кривичната постапка. Хајрулахи, кој и претходно тврдеше дека постапката против него е тенденциозна и ги отфрлаше обвинувањата, денеска изјави дека „најкатегорично ги отфрла сите наводи“ и оти во ниту еден случај „ниту некого малтретирал ниту навредувал“.
Во обвинението против него, пак, сега се наведува дека во периодот од септември 2023 до октомври 2024, тој се заканувал и вршел континуирано психичко насилство врз пет вработени жени во обвинителството „со цел да им нанесе душевна болка преку понижувачко постапување“.
„Користејќи ја неговата службена хиерархиска надреденост, во повеќе наврати грубо им се заканувал дека има моќ и може веднаш да ги избрка од работа, дека ’ќе ги дигнел на клоци‘, ’ќе ги фрлел од 6-ти кат‘, ’ќе ги ставел во притвор и под посебни истражни мерки‘. Дел ги навредувал дека ’му го грделе обвинителството‘ и им забранувал да комуницираат меѓу себе и со други вработени“, пишува во соопштението на штипското Обвинителство.
Според обвинението, петте вработени жени реагирале писмено до Јавното обвинителство, Советот на јавните обвинители како и до ОЈО Скопје и барале заштита односно да се преземат итни мерки. Обвинителството тврди дека откако Хајрулахи дознал за писмата, ги повикувал вработените една по една во неговата канцеларија и „продолжил со психичкото насилство“ принудувајќи ги да напишат писмени изјави дека биле изманипулирани.
„Притоа, им се заканувал дека ќе им поднесе тужби за клевета со барање за отштета од 100.000 евра, велејќи им дека тој може да влијае на сите судии и адвокати, дека имаат деца на кои треба да мислат и дека ќе ги изгубат работните места. Откако ќе одбиеле да потпишат таква изјава им поведувал дисциплински постапки и ги прераспоредувал на работни места во обвинителството“, велат од ОЈО Штип.
Две од жените, според обвинението, подлегнале под притисокот и напишале изјави кои тогашниот шеф без одобрение ги заверил со печат од Вишото обвинителство, за потоа писмено да им побара јавно извинување и повлекување.
Во оваа постапка околу заведувањето на барањата што тој им ги упатил, ОЈО Штип тврди дека бил прекршен и Правилникот за внатрешно работење на јавните обвинителства.
Според обвинението, психичкиот притисок продолжил и во наредниот период кога на состанок со сите вработени во јавнообвинителската служба, обвинетиот како шеф ги читал наводите од писмените барања и „ги исмевал и понижувал пред останатите“.
„Потоа, повторно користејќи ја неговата надреденост во службата, побарал од сите вработени кои не биле потписници на писменото барање за преземање на итни мерки, да напишат своерачни изјави во кои ќе го опишат ’каков е тој како шеф‘. Како резултат на ваквото деградирачко и понижувачко однесување, една од вработените се разболела и добила анксиозно растројство“, се тврди во обвинението.
Покрај за ова, ОЈО Штип поднело и обвинителен предлог против Хајрулахи и уште еден обвинител од ВЈО Скопје дека тие како соизвршители сториле кривично дело злоупотреба на службената положба и овластувања.
Со обвинението се тврди дека спротивно на Правилникот, Хајрулахи примените писма ги задржувал кај него и барал да не бидат заведени истиот ден или редоследно туку со неколку дена разлика и под различен датум.
„Истовремено барал од службениците тие предмети директно ’без многу галама‘ да бидат доделувани на второобвинетиот“, додаваат од ОЈО Штип.
Со ракција за ова обвинение, Хајрулахи излезе преку изјава за државната агенција МИА. Токму изјавите од другите вработени за кои обвинителството наведува дека самиот барал да ги напишаат тој ги наведува во своја одбрана.
„Најкатегорично ги отфрлам сите наводи од предметното обвинение, во ниту еден случај никого ниту сум малтретирал ниту сум навредувал. Доказ за тоа се изјавите на другите вработени кои што доброволно се пријавија и секој од нив достави име, презиме и адреса, со цел да бидат повикани од страна на јавниот обвинител Татјана Кацарова и истите да ја прикажат реалната состојба во Вишото јавно обвинителство, а не конструкциите направени од обвинителката Фатиме Фетаи и нејзината дружина кои што се наводно оштетени од моја страна“, вели Хајрулахи.
Тој повторно обвинува дека ова обвинение е конструкција против него од републичкиот обвинител Љупчо Коцевски, а простот го вперува и кон дел од обвинителите од поранешното Специјално јавно обвинителство (СЈО) тврдејќи дека целта е да се заштита лицата опфатени во предметот за бонусите што биле исплаќани во СЈО.
Хајрулахи претходно, откако беше отворена истрага против него, поднесе и кривична пријава против Коцевски, но и шефовите на основното и вишото обвинителство во Штип, Татјана Кацарова и Ристо Бојаџиски, како и Ермон Незири, обвинител кој во моментов е член на Советот на јавни обвинители. Тој ги пријави за злоупотреба на службената положба и овластувања со тврдења дека постапката против него била тенденциозна.
Инаку, со поднесеното обвинение за суспендираниот шеф на скопското Вишо јавно обвинителство со поднесеното обвинитение се бара судот да му определи мерки на претпазливост – повремено јавување во суд, одземање на пасошот и забрана за приближување на петте жени за кои се тврди дека биле малтретирани.
Лавров го поддржа Додик и го обвини Западот за кризата во БиХ
Рускиот министер за надворешни работи Сергеј Лавров и поранешниот претседател на Република Српска, Милорад Додик, ги повторија своите претходни ставови дека „комплицираните односи во Босна и Херцеговина се резултат на грубо мешање на Западот во внатрешните работи на Босна и Херцеговина“.
Двајцата се сретнаа во Москва на 9 септември.
На прес-конференцијата, Лавров ги повтори критиките кон Кристијан Шмит, високиот претставник на меѓународната заедница во БиХ, повторувајќи дека Шмит „нема мандат од Советот за безбедност на Обединетите Нации“ и дека „се обидува да наметне одлуки и закони по налог на Западот“.
„Остро ги осудуваме обидите за отстранување од власт на српските лидери кои се непожелни за Западот, а особено на нашиот денешен соговорник, нашиот пријател, легално избраниот легитимен претседател на Република Српска, преку измислени кривични случаи“, рече Лавров.
Централната изборна комисија на Босна и Херцеговина му го одзеде мандатот на претседател на РС на Додик по конечната пресуда на Судот на Босна и Херцеговина, поради непочитување на одлуките на високиот претставник на Меѓународната заедница во Босна и Херцеговина. На почетокот на август, Додик беше законски осуден на една година затвор и шестгодишна забрана за вршење јавни функции во Босна и Херцеговина.
Лавров објави дека Русија ќе го преземе претседателството со Советот за безбедност на ОН во октомври 2025 година и најави седница за ситуацијата во БиХ за 31 октомври, „кога нашите колеги во Советот ќе мора да одговорат на многу непријатни прашања за БиХ“.
Додик рече дека „Босна и Херцеговина никогаш не донела одлука за воведување санкции врз Руската Федерација, бидејќи Република Српска го направила тоа невозможно преку своите претставници“.
Поголемиот дел од своето обраќање до медиумите, Додик му го посвети на високиот претставник Кристијан Шмит.
„Високите претставници разрешија над 900 избрани претставници во Босна и Херцеговина, од кои две третини од Република Српска. Република Српска остана посветена на „зборот“ од Дејтонскиот договор, додека Западот го користеше таканаречениот „дух на договорот“. Со години имаме неименуван странец по име Шмит преку кого тие наметнуваат одлуки“, рече Додик.
Додик, меѓу другото, рече дека нема малигно руско влијание во Босна и Херцеговина.
Неодамна во интервју за рускиот „Спутник“, Додик објави дека во октомври ќе се сретне и со рускиот претседател Владимир Путин.
Како што тогаш рече, од Русија ќе биде побарано да стави вето на продолжувањето на мировната мисија ЕУФОР Алтеа во Босна и Херцеговина, за која се гласа секој ноември во Советот за безбедност на Обединетите Нации.
На 4 септември, Додик се сретна и со унгарскиот министер за надворешни работи, Петер Сијарто, кој го претстави како претседател на Република Српска, поради што Министерството за надворешни работи на Босна и Херцеговина испрати протестно писмо. Во недела, на пат кон Москва, тој се сретна и со претседателот на Србија, Александар Вучиќ, во Белград.
Мултимедија
Најпосетени
Што треба да знаете