Специјалниот пратеник на ОН за Хаити, Хелен ла Лиме изјави дека премиерот Клод Жозеф ќе ја предводи карипската нација сè додека не се одржат избори и ги повика сите страни да ги остават настрана разликите по убиството на претседателот Жовенел Моиз. Таа зад затворена врата го извести Советот за безбедност на ОН за ситуацијата на Хаити по убиството на претседателот.

Претходно полицијата во Хаити соопшти дека убила седуммина и уапсила шестмина осомничени за атентатот врз претседателот Жовенел Моиз. Во тек е потрага по други лица одговорни за завчерашниот напад врз резиденцијата на претседателот на државата, кога беше убиен Моиз, а неговата сопруга Мартин беше тешко ранета.

САД со помош за Хаити по атентатот на претседателот

Најмалку двајца осомничени биле уапсени од лути граѓани во Порт-о-Пренс и предадени на полицијата. Толпата подоцна запали неколку напуштени автомобили со дупки од куршуми за кои се верува дека им припаѓале на осомничените. Властите не објавија информации за осомничените или можен мотив за нападот, кој според полицијата го извршила „екстремно обучена и тешко вооружена група“.

Хаити, политички нестабилната и најсиромашна земја на западната хемисфера, е турната во нови превирања со атентатот врз Моиз, а кризата дополнително се комплицира од политичкиот вакуум и неизвесноста кој би можел да ја преземе власта.

Обезбедување постојана работа и интеграција на семејствата од ранливите групи, особено од ромската заедница, ќе елиминира девијантни појави, како што се случува на крстосниците во градовите каде деца и возрасни се обидуваат да заработат со миење на ветробранските стакла на автомобилите.

Ова во одговор на новинарско прашање го истакна министерот без ресор задолжен за интеграција и имплементација на Стратегијата за инклузија на Ромите 2022–2030, Шабан Салиу.

Преку иницијативи за преквалификација и законски измени, министерот нагласи дека, во координација со Министерството за труд и социјална политика и други надлежни органи, се планира креирање услови за вклучување на родителите на овие деца во нормалните работни процеси.

„Мораме да им обезбедиме на тие лица односно родителите на тие деца постојана работа да не доаѓаат до тие девијантни појави и да не ги пенализираме се додека не им овозможиме можности да се вклучат во интегративните процеси на државата, односно во нормалните работни процеси“, истакна Салиу.

Тој најави дека до Владата ќе поднесат иницијатива, бидејќи, според него, има начин како да се отстрани оваа, како што ја рече, девијантна појава.

Видете и ова:

Салиу: Сегрегација на ромски ученици има и во Кочани и Прилеп

На прес-конференција, министерот Салиу во отчет за сработеното во изминатата година оцени дека се отворени патиштата за директна системска интеграција на Ромите во сите сфери во живеењето.

Најголеми постигнувања, според него, има во интегрирањето во образованието, а се работело и на пристапот до здравствени услуги и конкретни проекти насочени кон обезбедување пристапно и достојно домување.

Салиу соопшти дека во образованието обезбедени се средства за поддршка на ромските образовни политики преку две буџетски програми, а вкупниот буџет наменет за имплементација на мерките од Националниот акциски план за образование изнесува 42.442.000 денари, или 60 проценти од вкупниот буџет наменет за Роми на ниво на државава.

Во делот на здравството, според него, има значајни постигнувања во подобрувањето на пристапот до здравствени услуги за ромската заедница. Во текот на 2024 година, биле ангажирани 19 здравствени медијатори преку договор за дело во различни општини, а годинава биле издвоени 6.000.000 денари за имплементација на таа мерка и ангажирани нови 20.

Стапките на вакцинација кај децата во Европа и Централна Азија минатата година останаа под нивоата пред пандемијата, заклучува Светската здравствена организација (СЗО) во најновиот извештај, објавен на 15 јули.

СЗО и УНИЦЕФ објавија дека 89 проценти од новороденчињата ширум светот примиле барем една доза од ДТП вакцината против дифтерија, тетанус и голема кашлица, а 85 проценти ги примиле сите три дози.

Според ова, 171 000 повеќе деца примиле барем една вакцина, а еден милион повеќе биле целосно вакцинирани во 2024 година во споредба со 2023 година.

Но, извештајот го опишува зголемувањето како „скромен напредок во услови на растечки глобални предизвици“.

Сепак, во Европа и Централна Азија, просечните стапки на вакцинација кај децата останале исти или се намалиле за еден процент.

Видете и ова:

Со намалена вакцинација се зголемува ризикот од епидемија на мали сипаници

Покриеноста значително варирала меѓу земјите во регионот минатата година, при што стапките на покриеност опаѓаа за првата доза од ММР вакцината против мали сипаници, заушки и рубеола и третата доза на ДТП.

Некои земји пријавија стапки на вакцинација од само 23 проценти со ММР1 и 51 процент со ДТП3.

За да се постигне колективен имунитет и да се спречи појава на многу болести што можат да се спречат со вакцинација, потребна е покриеност од 95 проценти секоја година, потсетува ДПА.

Видете и ова:

СЗО: Стапката на вакцинација на децата е под нивото пред пандемијата

Во европскиот регион, речиси 300 000 луѓе се разболеле од голема кашлица во 2024 година, што е повеќе од трикратно зголемување во споредба со претходната година, изјави регионалниот директор на СЗО, Ханс Клуге.

„Во меѓувреме, повеќе од 125 000 луѓе добија мали сипаници во 2024 година или двојно повеќе отколку во 2023 година. Не се само бројки, туку стотици илјади загрижени семејства затоа што нивните деца беа болни, а тоа можеше да се спречи“, рече Клуге и додаде:

„Вакцината спасува животи, а кога покриеноста се намалува, болеста се шири“, додаде тој.

Клуге ги повика земјите да инвестираат во силни локални здравствени системи, да обезбедат достапност и пристап до вакцини во секоја населба и да се борат против дезинформациите.

Националната метеоролошка служба на Сединетите Држави објави дека обилните дождови на Источниот брег ќе предизвикаат проблеми во сообраќајот за милиони луѓе, особено во областа на Њујорк.

Видеата на социјалните мрежи покажуваат патници во метрото во Њујорк како се качуваат по скалите додека водата се излева врз пероните.

Во Њу Џерси синоќа (14 јули), железничката станица била целосно поплавена и непроодна.

Медиумите објавија и снимки од спасувачки екипи кои им помагаат на луѓето заглавени на поплавените патишта во Скоч Плејнс, Њу Џерси.

Поради обилни врнежи од дожд и ризик од поплави, во Њу Џерси е прогласена вонредна состојба.

Предупредувањето за поплави е на сила за сите пет општини на Њујорк, а градските власти ги повикаа граѓаните да избегнуваат подруми и ниски подрачја.

Бурата предизвика прекини во воздушниот сообраќај на најмалку шест главни аеродроми на Источниот брег. Аеродромите ЏФК и Ла Гвардија во Њујорк, како и Њуарк Либерти во Њу Џерси, добија наредба привремено да ги приземјат летовите, предизвикувајќи неколкучасовни доцнења. Слична ситуација беше забележана и на аеродромите во Филаделфија, Балтимор и Вашингтон.

Германскиот канцелар Фридрих Мерц ги поздрави плановите на американскиот претседател Доналд Трамп за снабдување на Украина со оружје.

Во понеделник, Трамп објави испраќање оружје во Украина и се закани дека ќе воведе 100-процентни царини за Русија доколку Москва не се согласи на мировен договор во рок од 50 дена, што е голем пресврт во политиката на Трамп што произлегува од неговото незадоволство од однесувањето на Москва, пишува ДПА.

„Претседателот Трамп и јас разговаравме за ова неколку пати во последните неколку дена. Го убедив дека Германија ќе игра активна улога“, напиша Мерц на X.

Во оружјето би биле вклучени противвоздушните ракети „Патриот“ што на Украина итно ѝ се потребни за да ги брани своите градови од руските воздушни напади.

„Испраќаме најсовремено оружје во НАТО, а тие ќе го испратат во Украина“, рече Трамп.

Европските членки на НАТО ќе платат за испорачаното оружје.

Видете и ова:

Трамп го менува ставот за оружјето за Украина, но не врши целосен притисок врз Путин

Мерц претходно ја изрази подготвеноста на Германија да купи ракети „Патриот“ од САД за Украина, а извештаите велат дека тоа вклучува два система. Норвешка ќе го финансира вториот.

Украина изрази потреба од вкупно десет системи.

„Го правиме тоа во наш интерес. Тоа ќе ѝ помогне на Украина да се одбрани од рускиот терор. Само на овој начин ќе го зголемиме притисокот врз Москва конечно да преговара за мир. На крајот на краиштата, покажуваме дека дејствуваме заедно како партнери во безбедносната политика“, напиша Мерц на социјалната мрежа.

Според него, деталите сега се разјаснуваат и додава дека германската влада е во контакт со партнерите.

Се надевам дека шефовите на дипломатиите на земјите членки на денешниот состанок ќе постигнат политичкиот договор за 18-тиот пакет санкции кон Русија, изјави високата претставничка на ЕУ за надворешни работи и безбедносна политика, Каја Калас пред денешниот состанок на Советот за надворешни работи на ЕУ (ФАЦ) во Брисел.

„Многу сме блиску до тоа и се надевам дека ќе се случи денеска или утре и дека ќе го усвоиме 18-тиот пакет санкции“, рече Калас.

Таа ги поздрави најавите од САД за испорака на оружје за Украина, изразувајќи надеж дека тие ќе продолжат и дека Киев ќе го добие сето она што му е ветено.

„Добар знак е дека САД, исто така, сфатија оти Русија не сака мир. Треба да ја поддржиме Украина и треба да извршиме притисок врз Русија. Се надевам дека и Американците ќе дејствуваат со свој пакет санкции или царини, така што ќе се изврши притисок врз Русија да ја запре оваа војна“, истакна Калас.

Видете и ова:

Ограничувањето на цената на нафтата и словачкото вето - пречка за нови санкции од ЕУ за Русија

Високата претставничка додаде дека на состанокот ќе стане збор за Газа и за договорот со Израел подобрување на хуманитарната состојба во Појасот, која, како што рече, се уште е многу лоша.

„Гледаме некои позитивни знаци кога станува збор за отворање на граничните премини. Гледаме некои позитивни знаци дека почнуваат со обнова на електричните мрежи, со снабдувањето со вода, а пристигнуваат и повеќе камиони со хуманитарна помош. Но, секако треба да видиме вистинско подобрување за луѓето на терен“, рече Калас.

Според неа, јасно е дека во ситуација кога нема прекин на огнот е многу потешко да се обезбеди помош за населението, но дека ЕУ сепак работи на тоа да им се помогне на луѓето.

Калас додаде дека на земјите членки им презентирала документ со можни опции на мерки против Израел доколку не преземе активности за подобрување на состојбата, потенцирајќи дека сепак во моментов главниот фокус е на подобрување на состојбата на луѓето на терен.

Во однос на Грузија, Калас истакна дека ЕУ нотира „сериозно назадување“ во земјата, па министрите ќе разговараат за можните чекори на Унијата, вклучувајќи санкции и можна суспензија на визната либерализација.

Три недели старата коалициска влада на романскиот премиер Илија Боложан го преживеа гласањето доверба, што ѝ овозможи да ги протурка непопуларните зголемувања на даноците потребни за намалување на најголемиот буџетски дефицит во Европската Унија.

Владата забрзано, преку парламентот, ги усвои зголемувањето на ДДВ, на акцизите и другите давачки од август со цел да се спречи намалувањето на рејтингот под инвестициското ниво и да го деблокира пристапот до фондовите на ЕУ.

Широката владина коалиција од четири проевропски партии ја презеде власта кон крајот на јуни, со што заврши повеќемесечниот политички ќорсокак откако претседателските избори беа откажани во декември и повторени во мај. Партиите се двоумеа за зголемувањата, кои беа критикувани од работодавачите и синдикалците, додека илјадници работници во јавниот сектор организираа протести.

Крајнодесничарската опозиција во понеделникот поднесе предлог за гласање недоверба и навести дека ќе поднесе уште предлози.

„Разбирам дека опозицијата не се согласува со мерките предложени од владата, но, тогаш кои се решенијата? Од една страна, ни беше кажано дека проблемите во економијата се сериозни, од друга страна, дека не треба да ги преземаме овие мерки. Не можеме да ги правиме и двете“, им рече Боложан на пратениците.

Видете и ова:

Прозападниот градоначалник на Букурешт победи во вториот круг од претседателски избори во Романија

Иако сите четири партии во владата ги одобрија зголемувањата, социјалдемократите, најголемата партија во коалицијата без која владејачкото мнозинство не може да преживее, денес ги критикуваа.

„За солидна, континуирана политичка поддршка, мора брзо да ги исправиме некои од апсурдните работи од овој прв пакет мерки“, рече лидерот на социјалдемократите Сорин Гриндеану.

Боложан претходно овој месец изјави дека коалициската влада ќе стори сè што е можно фо крајот на годината да го намали дефицитот на околу осум проценти од БДП од минатогодишните 9,3 проценти. Тоа е повеќе од почетната цел од седум проценти оваа година, а владата ќе се стреми да го приближи буџетскиот дефицит до шест проценти во 2026 година, се додава.

Според романскиот закон, даночните мерки би можеле да бидат оспорени пред Уставниот суд, а опозицијата минатата недела изјави дека ќе се обиде да го стори тоа.

Министрите за трговија на земјите членки во Европската Унија на 14 јули се согласија дека најавата на американскиот претседател Доналд Трамп за царини од 30% врз Европската Унија е „апсолутно неприфатлива“ и тие проучуваат нов сет контрамерки како одговор на потегот.

Министрите се состанаа во Брисел по изненадувачката најава на Трамп за време на викендот за високи царини, што би можело да има последици за владите, компаниите и потрошувачите од двете страни на Атлантикот.

ЕУ е најголемиот деловен партнер на Америка и најголемиот трговски блок во светот.

Трговскиот претставник на ЕУ во разговорите со САД, Марош Шефчовиќ, по состанокот изјави дека „од денешните дискусии е многу очигледно дека 30% е апсолутно неприфатливо“.

Министерот за надворешни работи на Данска, Ларс Леке Расмусен која неодамна го презеде претседателството со ЕУ, изјави дека министрите ветиле дека ќе работат заедно во преговорите за трговски договор со Вашингтон или ќе се договорат за контрамерки.

„ЕУ останува подготвена да реагира, а тоа вклучува робусни и пропорционални контрамерки доколку е потребно и имаше силно чувство на единство во просторијата“, изјави Расмусен за новинарите по состанокот.

Царините, меѓу кои и објавените и за Мексико, треба да стапат во сила на 1 август и би можеле да влијаат врз сè, од француско сирење и италијанска кожна стока до германска електроника и шпански фармацевтски производи, поскапи во САД и да ги дестабилизираат економиите од Португалија до Норвешка.

Во меѓувреме, Брисел одлучи да ги суспендира одмаздничките царини за американската стока, кои требаше да стапат на сила во понеделник, со надеж дека ќе постигнат трговски договор со администрацијата на Трамп до крајот на месецот.

„Контрамерките“ од страна на ЕУ, која преговара за трговски договори во име на своите 27 земји-членки, ќе бидат одложени до 1 август. Писмото на Трамп покажува „дека имаме време до први август“ за преговори, изјави претседателката на Европската комисија, Урсула фон дер Лајен, пред новинарите во Брисел во неделата.

Шефчовиќ најави дека преговорите ќе продолжат.

„Апсолутно сум 100% сигурен дека договореното решение е многу подобро од тензијата што може да ја имаме по 1 август“, им рече тој на новинарите во Брисел во понеделникот. Но, додаде дека „мора да бидеме подготвени за сите исходи“.

„Не можам да замислам да се оддалечам без вистински напор. Сепак, сегашната неизвесност предизвикана од неоправданите тарифи не може да трае бесконечно и затоа мора да се подготвиме за сите исходи, вклучително и, доколку е потребно, добро осмислени пропорционални контрамерки за да се врати рамнотежата во нашиот транзитен статичен однос“.

Писмата до ЕУ и Мексико доаѓаат во време на повремени закани од Трамп за воведување царини на земјите и исправување на нерамнотежата во трговијата.

Трамп воведе царини во април на десетици земји, пред да ги паузира за 90 дена за да преговара за поединечни договори. Откако тримесечниот грејс период заврши оваа недела, тој почна да испраќа царински писма до лидерите, но повторно го одложи денот на спроведување за она што вели дека ќе биде само уште неколку недели.

Ако продолжи со царините, тоа би можело да има последици за речиси секој аспект од глобалната економија. Американската стопанска комора во Европската унија, влијателна индустриска група што ги претставува големите американски корпорации во Европа, изјави дека царините би можеле „да создадат штетни брановидни ефекти во сите сектори на економиите на ЕУ и САД“ и го пофали одложувањето на контрамерките од страна на ЕУ.

По новите царини, европските лидери во голема мера ги збија редовите, повикувајќи на единство, но и на стабилна рака за да не се предизвика понатамошна огорченост.

Само минатата недела, Европа беше претпазливо оптимистична.

Официјалните лица им кажаа на новинарите во петокот дека не очекуваат писмо како она испратено во саботата и дека трговски договор ќе биде потпишан во „наредните денови“.

Со месеци, ЕУ објавуваше дека има подготвени силни одмазднички мерки доколку разговорите не успеат.

Американскиот претседател Доналд Трамп ѝ се закани на Русија со „многу сериозни“ царини доколку не се постигне договор за прекин на огнот меѓу Киев и Москва, што би го прекинало најдолгиот и најсмртоносен конфликт во Европа од Втората светска војна.

Трамп изјави дека ќе ја искористи трговијата за да помогне во ставањето крај на војната, која сега е во четвртата година, додавајќи дека таа е „одлична за решавање на војни“.

Американскиот претседател, зборувајќи на прес-конференција со лидерот на НАТО, Марк Руте, додаде дека се согласил со западната воена алијанса да обезбеди воена опрема во вредност од „милијарди долари“ за Украина, која ќе ја платат членките на НАТО.

Оружјето што САД ќе го испратат „во рок од неколку дена“ до НАТО за поддршка на Украина вклучува ракетни системи и батерии „Патриот“. Трамп посочи дека САД ќе добијат пари за целата опрема што ќе ја испратат до НАТО за употреба во Украина.

„Многу сме незадоволни од Русија. Ќе воведеме многу сериозни царини ако не постигнеме договор за 50 дена“, рече Трамп, додавајќи дека зборува за секундарни царини „од околу 100 проценти“.

Видете и ова:

Пред „големата изјава“ за војната во Украина, Трамп вети испраќање на системи „Патриот“ во Киев

Претходно, денеска специјалниот претставник на САД за Украина, Кит Келог, се сретна со претседателот Володимир Зеленски во Киев за да разговараат за воената помош пред она што американскиот претседател Доналд Трамп го најави како „важно соопштение“ за пристапот на САД кон Русија.

„Разговаравме за патот кон мирот и што практично можеме да направиме заедно за да го приближиме. Ова вклучува зајакнување на украинската воздушна одбрана, заедничко производство и набавка на одбранбено оружје во соработка со Европа“, напиша Зеленски на социјалната платформа X позната како Твитер.

„И, секако, санкции против Русија и оние што ѝ помагаат“, додаде тој, нагласувајќи дека „јасно е дека Москва нема да запре освен ако нејзините неразумни амбиции не бидат запрени со сила“.

Киев и другите градови низ Украина беа цел на чести и моќни воздушни напади од страна на руските сили во последните недели, што предизвика загриженост кај Доналд Трамп и други функционери во Вашингтон, кои почнаа да се прашуваат дали рускиот претседател Владимир Путин воопшто има намера да започне мировни преговори со цел да се стави крај на најдолгиот и најсмртоносен конфликт во Европа во последниов половина век.

Тој, исто така претходно, го критикуваше Владимир Путин, што е уште една во низата негови негативни изјави за рускиот претседател.

„Тој зборува убаво, а потоа навечер бомбардира сè... Не ми се допаѓа тоа“, изјави на 13 јули Трамп пред новинарите во американската воена база во близина на Вашингтон.

„Европската Унија плаќа за тоа. Ние не плаќаме ништо, но ќе испратиме. Всушност, ќе им испратиме разни компоненти од многу софистицирана воена опрема. Ќе ни платат 100 проценти за тоа, и така сакаме“, додаде Трамп.

На 2 јули, Вашингтон објави дека запира дел од испораките на оружје за Украина. Сепак, Трамп оттогаш сè повеќе изразува фрустрација од одбивањето на Путин да се согласи на прекин на огнот, а на 10 јули рече дека САД ќе испратат дополнително оружје во Украина преку земјите од НАТО или други европски сојузници.

На 4 јули, во разговор со Трамп, германскиот канцелар Фридрих Мерц ја покрена можноста Берлин да купи системи „Патриот“ од Вашингтон, а потоа да ги предаде на Украина. Германскиот министер за одбрана Борис Писториус треба да пристигне во Вашингтон на 14 јули на разговори со американски претставници.

Соединетите Американски Држави досега испорачаа три батерии на ракетниот систем „Патриот“ во Украина, сите за време на администрацијата на претседателот Џо Бајден.

„Патриот“ е еден од најнапредните системи за воздушна одбрана во светот, способен да пресретнува балистички и крстосувачки ракети.
Украина, исто така, доби уште четири батерии „Патриот“, три од Германија и една од група европски земји.

Украинскиот претседател Володимир Зеленски објави дека новиот премиер на Украина ќе биде првата вицепремиерка Јулија Свириденко.
Со ова официјално започна нова фаза од реконструкцијата на украинската влада.

Поранешниот премиер Денис Шмихал ја водеше владата од март 2020 година, а неговиот мандат сега завршува во контекст на обемни структурни и одбранбени реформи.

„Предложив Јулија Свириденко да го преземе раководството на украинската влада и значително да ја обнови нејзината работа. Очекувам наскоро да биде претставен нов акционен план“, рече Зеленски во објава на платформата X.

Објавата доаѓа по неговата средба со Шмихал, каде што беа договорени чекори за рационализација на државната администрација и пренасочување на максималните ресурси кон одбраната на земјата.

Видете и ова:

Пред „големата изјава“ за војната во Украина, Трамп вети испраќање на системи „Патриот“ во Киев

На Фејсбук, Зеленски објави „значајна трансформација на системот за управување“ со цел намалување на трошоците на државната администрација, зајакнување на дерегулацијата и зголемување на ефикасноста.

„Така, ќе насочиме повеќе ресурси кон одбраната на Украина и заштитата на нејзините граѓани“, нагласи тој.

Северна Македонија сама се блокира на патот кон ЕвропскатаУнија со тоа што не сака да ги исполни критериумите за членство. Ова во Загреб го изјави бугарскиот претседател Румен Радев на заедничката прес конференција со неговиот домаќин и колега Зоран Милановиќ, јавува бугарската новинска агенција БТА.

Радев е категоричен дека Бугарија не е пречка на македонскиот евроинтегративен пат затоа што не поставува никакви нови услови освен оние што веќе се договорени.

„Инсистираме да се почитува сè што е договорено“, вели тој.

Бугарскиот претседател додаде дека Бугарија нема да се откаже од заштитата на правата на Бугарите кои живеат на македонска територија.

„Сè уште чекаме Република Северна Македонија да исполни еден јасно напишан услов што би ја отворил вратата за почеток на преговорите. А тоа е гарантирање на рамноправноста на Бугарите во оваа земја преку нивно вклучување во уставот заедно со другите народи што ја формираат држава“, изјави Радев, а пренесе Бугарското национално радио.

Според него, постои јасен консензус, усвоен во јули 2022 година, и од бугарската и од Владата на РСМ, како и од сите земји членки на ЕУ.
Тој ја истакна важноста на одлуката на бугарскиот парламент поврзана со напредокот на Северна Македонија, како и писмото до раководителите на европските институции и земјите-членки на ЕУ што го испрати кон крајот на јуни.

На 11 јуни македонското министерство за надворешни работи и надворешна трговија упати дипломатски протест до официјална Софија поради, како што се вели, навредливите изјави на бугарскиот министер за надворешни работи, Георг Георгиев.

Повод беше јавниот настап на Георгиев на бугарската телевизија БТВ, каде што тој го нарече премиерот Христијан Мицкоски „северномакедонски премиер“ и порача дека Северна Македонија треба да има предвид дека Бугарија веќе е фактор во ЕУ и регионот.

Од македонското МНР порачаа дека изјавите со кои се користи навредлив речник и се омаловажуваат претставници на една суверена држава претставуваат директно кршење на меѓународните дипломатски стандарди и не придонесуваат за градење на добрососедски односи.

По тоа следуваше и изјавата на Мицкоски рече дека на Георгиев му дале задача да се задева исто како „глушецот со лавот“.

Бугарскиот премиер Росен Жељазков го повика својот македонски колега Христијан Мицкоски да најде начин и да ѝ се извини на Бугарија за изјавата со лавот и глушецот.

Ваквите тензични дипломатски тонови следуваат по минатонеделниото изгласување на извештајот за напредокот на Северна Македонија за 2023 и 2024 година во Европарламентот. На седницата беа изгласани Дел од заедничките амандмани предложени од европратениците Анджеј Халицки во име на Европската народна партија (ЕПП), Кетлин Ван Бремпт во име на Прогресивната алијанса на социјалистите и демократиите (СД) и Дан Барна во име на либералната група „Да ја обновиме Европа“ (РЕ), се однесуваа на бришење на формулацијата „македонски јазик и идентитет“ од документот.

Видете и ова:

Дипломатски тензии меѓу Скопје и Софија: Повик на амбасадор и меѓусебни критики

Односите меѓу двете соседски земји во последните години се затегнати. Бугарија во ноември 2020 година стави вето за преговарачката рамка за Северна Македонија со Европската Унија поради спор околу јазикот, историјата и бугарското малцинство.

Со посредство на европските партнери, беше пронајден компромис за преговарачката рамка на Северна Македонија која прифати во Преамбулата од Уставот, покрај веќе постоечките, да се додаде и бугарската заедница. Од друга страна, пак, се задржа чистата формулација за македонскиот јазик со тоа што Бугарија даде унилатерална изјава во која го изрази својот став за ова прашање.

По постигнатото решение, Северна Македонија на 19 јули 2022 година ја одржа Првата меѓувладина конференција со ЕУ во рамки на пристапниот процес. За да се одржи втората и да почнат да се отвораат поглавјата македонскиот парламент треба да изгласа уставни измени со кои Бугарите ќе ги вметне во Преамбулата.

Меѓутоа, владата во Скопје, која беше формирана по изборите во мај 2024 и ја предводи ВМРО-ДПМНЕ, бара гаранции дека во иднина нема да има други условувања од бугарска страна. Меѓу предлозите кои се прифатливи за неа и беа лиферувани во јавноста се и уставни измени со одложено дејство – да се изгласаат сега, но да важат од членството на земјата во ЕУ предводена од ВМРО-ДПМНЕ по изборите.

Бугарија, пак, беше во политичка криза – за четири години одржа седум парламентарни избори бидејќи ниту една партија не можеше да формира влада. Во јануари годинава, во Софија конечно се формираше политичка влада, меѓутоа и нејзините ставови се дека не е можно репреговарање на договорените услови за евроинтеграцискиот пат на Северна Македонија.