Вести
Јапонската влада усвои рекордно висок буџет за одбрана

Јапонската влада усвои рекордно висок буџет за одбрана во фискалната 2022 година, во време кога Токио ги зајакнува своите одбранбени капацитети како одговор на растечката воена моќ на Кина и тензиите меѓу Пекинг и Тајван.
Како што јавува АП, на 24 декември владата усвои буџет за одбрана во вредност од 5.400 милијарди јени, што е околу 41,5 милијарди евра.
Буџетот вклучува финансирање на истражување и развој на нов борбен авион и друго оружје што го менува балансот на силите.
Зголемувањето на буџетот од 1,1 отсто за фискалната година што започнува во април е десетто последователно зголемување на јапонските трошоци за одбрана.
Тоа е во согласност со ветувањето на Токио до Вашингтон дека ќе ги зајакне своите одбранбени способности со цел да одговори на сè попредизвикувачките безбедносни прашања во регионот.
Јапонија е меѓу десетте земји кои трошат најмногу пари за одбрана.
види ги сите денешни вести
Канцеларот Мерц потврди дека Германија нема да ја признае палестинската држава

Германија нема да им се придружи на партнерите како Канада и Франција во признавањето на палестинска држава, изјави канцеларот Фридрих Мерц по средбата со канадскиот премиер Марк Карни.
„Ние нема да се придружиме на оваа иницијатива“, рече Мерц на заедничката прес-конференција со Карни во Берлин.
„Во моментов не сметаме дека условите за признавање на државата се исполнети на кој било начин“, додаде германскиот канцелар.
Германија смета дека признавањето на палестинска држава е меѓу последните чекори во решението за две држави во кое Израелците и Палестинците можат да живеат мирно еден до друг.
Спротивно на тоа, Карни кон крајот на јули објави дека неговата земја ќе ја признае Палестина како држава на Генералното собрание на ОН во септември. Францускиот претседател Емануел Макрон исто така планира да го стори тоа, додека Велика Британија му се закани на Израел дека ќе го стори тоа доколку не се исполнат одредени услови.
Карни го оправда потегот велејќи дека изгледите за решение со две држави стануваат сè полоши и полоши.
Додека Мерц воведе делумно ембарго за оружје врз Израел како одговор на израелските планови за проширување на војната во градот Газа, тој сега потврди дека Германија нема да ги следи своите партнери во признавањето на Палестина, дури и откако Обединетите Нации прогласија дека избувнал глад во делови од Газа.
Смртоносните напади на Израел продолжија во понеделник, при што најмалку 19 лица, вклучувајќи и пет новинари, беа убиени во напад врз болницата Насер во Кан Јунис.
Новиот мост преку реката Ибар отворен за возила

Вршителот на должноста министер за внатрешни работи на Косово, Џељаљ Свечља, на 25 август објави дека е отворен еден од двата моста што актуелната влада ги започна да ги гради пред неколку месеци над реката Ибар, која ја дели Митровица на јужен дел населен со Албанци и северен дел населен со Срби.
„Драги граѓани на Митровица и на целото Косово, ви честитам за новиот мост“, напиша Свечља на Фејсбук, каде што објави и фотографија од возила што го преминуваат новиот мост.
Косовските власти започнаа со изградба на два моста од двете страни на главниот мост над реката Ибар, и покрај противењето на локалните Срби и реакциите од меѓународната заедница.
Косовската влада постојано објавува дека изградбата на овие мостови - еден за пешаци и еден за возила - има за цел да ја поврзе Северна Митровица со Јужна Митровица, град кој е етнички поделен од војната.
За нивната изградба, Владата издвои околу три милиони евра и најави дека двата ќе бидат завршени на есен.
На нивната изградба се спротивстави и Српска листа, најголемата српска партија во Косово која ужива поддршка од Белград, која исто така покрена петиција против неа, која доби над 3500 потписи.
Европската Унија објави дека изградбата на два нови моста преку реката Ибар во Митровица „има практично и политичко значење“ и дека секој инфраструктурен проект помеѓу Северна и Јужна Митровица бара тесна координација и дијалог на сите вклучени заедници.
„Неопходно е овие проекти да ја одразуваат волјата и потребите на локалните заедници“, се вели во одговорот.
Во меѓувреме, со почетокот на градежните работи, обвинителите објавија дека одобриле истраги, поради сомневања за можна злоупотреба на јавни средства во процесот на склучување договор со надлежната компанија.
На 10 јули, Обвинителството официјално потврди дека ја овластило косовската полиција да го испита начинот на кој е склучен договорот за овој проект, но не сподели други информации.
Новите мостови се градат во близина на главниот мост преку Ибар, што е дел од Договорот за слобода на движење постигнат како дел од дијалогот помеѓу Косово и Србија.
Овој мост е познат по етничките конфликти по војната и затоа е под надзор на силите на КФОР.
Главниот мост е отворен само за пешаци, додека косовската влада го најави неговото отворање за сообраќај во јули минатата година - што предизвика тензии и реакции од меѓународната заедница.
Косово и Србија се согласија да го отворат мостот за сообраќај во 2014 година, како дел од дијалогот за нормализирање на односите.
Мостот требаше да се ревитализира, а сите барикади поставени од локалните Срби требаше да се отстранат.
Нов план за имплементација за надминување на несогласувањата околу толкувањето на претходните договори беше договорен во 2016 година. Според овој план, мостот требаше да се отвори за сообраќај во јануари 2017 година.
Работите за ревитализација беа завршени во јуни 2018 година, додека мостот - во кој беа инвестирани 1,5 милиони евра - никогаш не беше отворен за возила, туку само за пешаци.
Рубио и европските министри разговараа за завршување на војната во Украина

Американскиот државен секретар Марко Рубио разговараше со своите европски колеги за дипломатските напори за ставање крај на војната во Украина, објави Стејт департментот.
„Рубио разговараше со британскиот министер за надворешни работи Дејвид Лами, украинскиот министер за надворешни работи Андрија Сибихa, финскиот министер за надворешни работи Елина Валтонен и шефицата за надворешна политика на Европската унија (ЕУ) Каја Калас“, изјави портпаролот на Стејт департментот.
Украинскиот министер за надворешни работи Андриј Сибиха изјави дека Украина му е благодарна на Рубио за неговите напори и на американскиот претседател Доналд Трамп за неговото „мирно водство“. Тој додаде дека безбедносните гаранции за Украина се клучни.
„Ја повторив позицијата на Украина дека безбедносните гаранции мора да бидат конкретни, правно обврзувачки и ефикасни. Тие треба да бидат мултидимензионални, вклучувајќи воено, дипломатско, правно и друго ниво“, напиша Сибиха на мрежата X.
„Сите веруваме дека украинската армија е основното ниво на какви било такви гаранции, затоа нејзиното максимално зајакнување е наш главен приоритет“, рече украинскиот министер.
По одделните самитски средби со рускиот претседател Владимир Путин, а подоцна и со украинскиот Володимир Зеленски и европските лидери, Трамп го замоли Рубио да ги води разговорите за обезбедување безбедносни гаранции за Украина.
Висок советник на украинскиот претседател Володимир Зеленски, сепак, изјави дека Украина бара повеќе оружје од Западот поради загриженоста дека, дури и по двата неодамнешни самити во Соединетите Држави, Русија „не е заинтересирана“ за мир.
Михајло Подољак за програмата „Current Time“ на Радио Слободна Европа изјави дека Киев е во „активни консултации“ со американски и европски претставници „за зголемување на снабдувањето со разни алатки за спроведување контравоени операции“.
Исто така, на брифинг во Киев по разговорот со норвешкиот премиер Јонас Гар Сторе, кој ја посети Украина на 25 август, Зеленски рече дека Украина се надева дека ќе обезбеди најмалку една милијарда долари месечно од земјите што ја поддржуваат за купување американско оружје.
ОН: Повеќе од две милијарди луѓе низ светот сè уште немаат пристап до безбедна вода за пиење

Повеќе од две милијарди луѓе низ целиот свет сè уште немаат пристап до безбедно управувана вода за пиење, соопштија Обединетите Нации во вторник (26 август), предупредувајќи дека напредокот кон универзално покривање со водни ресурси не се движи ни приближно брзо.
Агенциите за здравство и деца на ОН соопштија дека еден од четири луѓе низ целиот свет минатата година немале пристап до безбедно управувана вода за пиење, при што над 100 милиони луѓе остануваат зависни од пиење површинска вода - на пример од реки, езерца и канали.
Светската здравствена организација и УНИЦЕФ изјавија дека заостанатите услуги за вода, санитарни услови и хигиена оставаат милијарди луѓе во поголем ризик од болести.
Тие во заедничка студија рекоа дека светот е далеку од патот за да ја достигне целта за постигнување универзално покривање на вакви услуги до 2030 година.
Наместо тоа, таа цел „е сè подалеку од дофат“, предупредија тие.
„Водата, санитарните услови и хигиената не се привилегии: тие се основни човекови права. Мора да го забрзаме дејствувањето, особено за најмаргинализираните заедници“,изјави шефот за животна средина на СЗО, Рудигер Крех.
Извештајот анализира пет нивоа на услуги за вода за пиење.
Безбедно управувано или највисоко ниво, се дефинира како вода за пиење достапна во објектот, достапна секогаш кога е потребно и без фекална и хемиска контаминација.
Четирите нивоа подолу се основно (за достап до подобрена вода се потребни помалку од 30 минути), ограничено (подобрена, но потребно е подолго време), неподобрено(на пример, од незаштитен бунар или извор) и површинска вода.
Од 2015 година, 961 милион луѓе добиле пристап до безбедно управувана вода за пиење, при што покриеноста се зголемила од 68 проценти на 74 проценти, се вели во извештајот.
Од 2,1 милијарди луѓе минатата година кои сè уште немаат безбедно управувани услуги за вода за пиење, 106 милиони користеле површинска вода, што е намалување од 61 милион во текот на изминатата деценија.
Бројот на земји кои ја елиминирале употребата на површинска вода за пиење, во меѓувреме, се зголемил од 142 во 2015 година на 154 во 2024 година, се вели во истражувањето.
Во 2024 година, 89 земји имале универзален пристап до барем основна вода за пиење, од кои 31 имале универзален пристап до безбедно управувани услуги.
Дваесет и осумте земји каде што едно од четири лица сè уште немале основни водни услуги биле во голема мера концентрирани во Африка.
Австралија го протера иранскиот амбасадор

Австралиската влада на 26 август објави дека го протерува иранскиот амбасадор во Канбера, обвинувајќи го Иран за вмешаност во антисемитски напади во Мелбурн и Сиднеј.
„Разузнавачките служби на земјата дојдоа до „длабоко вознемирувачки заклучок“ дека Иран организирал најмалку два антисемитски напади кон крајот на 2004 година“, изјави австралискиот премиер Ентони Албанезе на прес-конференција.
Австралија им даде на амбасадорот и на тројца други ирански дипломати рок од седум дена да ја напуштат земјата, изјави министерката за надворешни работи Пени Вонг.
Ова е прв пат Австралија да го стори ова од Втората светска војна.
Канбера, исто така, ја суспендираше својата амбасада во Техеран и го повлече својот амбасадор.
Сепак, Австралија нема намера целосно да ги прекине дипломатските односи со Иран за да ги брани интересите на своите граѓани, додаде Пени Вонг.
Австралискиот премиер изјави дека Иран стои зад пожарите во кошер кафуле во предградието на Сиднеј во октомври 2024 година и во синагогата Адас Израел во Мелбурн во декември 2024 година. Во овие инциденти немаше повредени.
Австралискиот премиер додаде дека Иран веројатно стои зад другите антисемитски напади во земјата.
Сирија: Израел се обиде да преземе контрола врз дел од сириската територија

Сирија на 25 август соопшти дека Израел испратил 60 војници да ја преземат контролата врз област на сириска територија во близина на планината Хермон, во операција што го нарушува сирискиот суверенитет и, како што соопштија, претставува дополнителна закана за регионалната безбедност.
Портпаролот на израелската војска изјави дека војниците извршиле рутинска активност во јужна Сирија, но не дејствувале во Бејт Џин, област во близина на границата со Либан и планината Хермон.
Инцидентот се случил во време кога двете земји се вклучени во разговори со посредство на САД, насочени кон намалување на тензиите во јужна Сирија.
Дамаск се надева дека ќе постигне безбедносен договор што би можел да го отвори патот за пошироки политички разговори.
Сириското министерство соопшти дека инцидентот се случил на стратешки самит во правец на Бејт Џин. Според локалните жители, Израел уапси шест Сиријци таму.
Израелската војска соопшти дека не извршила апсења во јужна Сирија, но привела едно лице на испрашување откако војската идентификувала лица што ги сметала за закана во областа.
Областа е позната по шверц на оружје од страна на либанскиот Хезболах и други џихадистички фракции.
Хезболах, група блиска до Иран, е означена како терористичка организација од страна на САД и други светски сили.
Израел наведе безбедносни причини како оправдување за неколку воени интервенции во Сирија по падот на режимот на Башар ал-Асад во декември, вклучително и она што го смета за обврска да ги заштити членовите на малцинството Друзи во јужна Сирија.
Полската влада го обвини Навроцки за исклучување на интернетот во Украина

Полската влада го обвини претседателот Карол Навроцки дека го запрел финансирањето на услугата за сателитски комуникации „Старлинк“ во Украина со ставање вето на закон за помош на украинските бегалци.
„Претседателот знаел дека законот што го отфрлил за поддршка на украинските граѓани, исто така, содржел прашања поврзани со „Старлинк“. Со својата одлука, тој де факто го исклучи интернетот во Украина“, изјави министерот за дигитализација Кшиштоф Гавковски.
Полската Влада сега бара решенија за тоа како сè уште може да го финансира „Старлинк“.
Конзервативниот Навроцки, кој има врски со опозициската партија „Право и правда“ (ПиС), во понеделник стави вето на предлог-законот за продолжување на исплатата на социјалните бенефиции за воените бегалци од Украина до март 2026 година.
Тој го оправда потегот наведувајќи дека, според него, само оние бегалци што работат во Полска треба да добиваат бенефиции.
„По три и пол години војна во Украина, јавното мислење се промени по ова прашање“, вели полскиот претседател.
Во Полска, украинските граѓани со заштитен статус имаат право на еквивалент од 180 евра месечно како детски додаток по дете. За второто и секое дополнително дете, постои и додаток за грижа за деца од 117 евра месечно за првите две години.
Бегалците исто така имаат бесплатен пристап до образовниот систем и здравствената заштита, ставајќи ги на рамноправна основа со полските семејства.
Законот, кој беше усвоен со гласовите на централно-левичарската коалиција на премиерот Доналд Туск, предвидуваше бегалците да продолжат да ги добиваат овие социјални бенефиции до март 2026 година.
Сепак, законот, чија оригинална верзија датира од март 2022 година, исто така содржи пасус што го регулира обезбедувањето фонд за помош за обезбедување интернет конекција за граѓаните на Украина, која сè уште е нападната од Русија.
Според претходните изјави на полскиот министер за надворешни работи Радослав Сикорски, Полска го финансира обезбедувањето на услугата за сателитски комуникации Starlink на Елон Маск за Украина со еквивалент од 50 милиони долари годишно.
Според Министерството за дигитализација, ветото на претседателот значи дека нема да има правна основа и нема средства за понатамошно финансирање по 30 септември.
„Не можам да замислам подобар подарок за трупите на [рускиот претседател Владимир] Путин од исклучување на Украина од интернет“, напиша Гавковски на социјалната мрежа X.
Тој го обвини Навроцки дека ѝ помага на Русија и му штети на населението што се бори за својата независност.
Францускиот премиер на тест во Собранието со гласање доверба

Францускиот премиер Франсоа Бајру ќе се соочи со гласање за доверба со висок ризик во парламентот на 8 септември поради непопуларните планови за скротување на буџетскиот дефицит во Франција. Доколку го изгуби гласањето за доверба, малцинската влада на Бајру ќе падне.
Централнодесничарскиот премиер призна дека барањето доверба од многу фрагментиран парламент е ризичен облог.
„Да, ризично е, но уште поризично е да не се прави ништо“, изјави тој на прес-конференција, осврнувајќи се на она што го нарече главна опасност со која се соочува земјата поради огромниот долг.
Со гласањето за доверба, рече тој, ќе процени дали има доволна поддршка во парламентот за неговото буџетско стеснување од 44 милијарди евра, додека се обидува да го скроти буџетскиот дефицит кој минатата година достигна 5,8% од бруто домашниот производ, речиси двојно повеќе од официјалната граница на ЕУ од 3%.
„Се соочуваме со непосредна опасност, со која мора да се справиме... во спротивно немаме иднина“, рече Бајру за товарот на долгот, додавајќи дека гласањето за доверба ќе се фокусира на тоа дали пратениците се согласуваат со сериозноста на опасноста и ќе го изберат патот за нејзино решавање.
Со неговото соопштение во понеделник, Бајру се издигнува пред опозицијата, која веројатно ќе повика на гласање за недоверба за неговите буџетски планови.
Шефот на крајнодесничарската партија, Џордан Бардела, рече дека Бајру, во секој случај, де факто го објавил „крајот на својата влада“.
„Националната партија никогаш нема да гласа за Влада чии одлуки го прават францускиот народ да страда“, напиша на социјалната платформа X порано позната како Твитер, лидерката на десничарската партија Марин Ле Пен.
Гласовите на социјалистичките пратеници ќе бидат одлучувачки за судбината на Бајру, бидејќи ако им се придружат на другите левичарски партии и крајната десница во гласањето против владата, веројатно ќе има доволно гласови за да ја соборат.
Гласањето за доверба ќе се одржи само два дена пред планираните протести, кои беа повикани на социјалните медиуми и поддржани од левичарските партии и некои синдикати.
Повикот за општи протести од 10 септември доведе до споредби со протестите на „Жолтите елеци“ што избувнаа во 2018 година поради зголемувањето на цените на горивата и високите трошоци за живот.
Протестите на „жолтите елеци“ се претворија во пошироко движење против претседателот Емануел Макрон и неговите напори за економски реформи.
Бајру предложи укинување на два државни празници и замрзнување на трошоците за социјална помош и даночните групи во 2026 година на нивоата од 2025 година, а не нивно прилагодување според инфлацијата.
Италија може да ги загуби правата за Европското првенство 2032 поради застарени стадиони

Шефот на фудбалската федерација во Италија, Ецио Симонели вели дека се плаши дека на земјата би можела да ѝ бидат одземени правата за домаќинство на Европското првенство во 2032 година доколку не се преземе итно мерки за реновирање на стадионите.
Италија и Турција ќе го организираат турнирот за седум години, но додека Турција има арени и инфраструктура речиси целосно подготвени по огромниот национален градежен проект во последните две децении, Италија нема нови 10 стадиони подготвени.
Ситуацијата беше наречена „срамна“ од претседателот на УЕФА, Александар Чеферин, во мај, додавајќи дека Италија има „далеку најлоша инфраструктура“ од најголемите нации во Европа.
Неговите зборови го вклучуваат алармот изјави Ецио Симонели, претседателот на управното тело на италијанската лига.
„Навистина сум загрижен за Евро 2032“, рече Симонели во интервју за италијанското државно радио.
„Дали кандидатурата е во опасност? Се надевам дека е само моја загриженост, но кога претседателот на УЕФА вели дека нашите стадиони се во коматозна состојба, а Европското првенство е за седум години, ризикуваме да не оставиме многу добар впечаток на меѓународно ниво. Сепак, штета е што, покрај Удине, Бергамо и Торино, останатите наши стадиони се во коматозна состојба. Чеферин остро ги критикуваше италијанските стадиони и јас се согласувам со него,“изјави Симонели.
Италија треба да гради и реновира застарен инвентар на стадиони, но градежните проекти во земјата, како што е замената на иконскиот Сан Сиро во Милано и Стадион Олимпико во Рим, можат да бидат бирократски и бавни.
„Заостануваме зад сите други земји. Во последните 18 години отворивме само шест стадиони, од кои само три се во Серија А. Во остатокот од Европа, 226. Многу сум загрижен. Притискаме врз Владата да ја поедностави постапката и со тоа да ги замолчи познатите „некомисии“, кои во Италија никогаш не завршуваат ништо, и властите кои треба да го заштитат културното наследство,“ рече Симонели.
Удинезе, Јувентус и Аталанта се единствените клубови од Серија А кои имаат нови или неодамна реновирани стадиони. Тие, што е клучно, ги поседуваат своите терени, додека многу арени во Италија се во сопственост на Советот.
Проблемот со Сан Сиро ги истакнува проблемите со кои се соочуваат клубовите. Интер и Милан ги открија плановите за изградба на нов стадион на тоа место во 2019 година, но одложувањата и бирократијата ги натераа двата клуба да бараат и да најдат земјиште за изградба на нови домашни објекти на други локации во градот.
Сепак, во уште еден целосен пресврт, клубовите изгледа се подготвени да го купат Сан Сиро и земјиштето од градскиот совет на Милано. Но, додека овој процес се движи бавно, сè уште постои дебата за судбината на оригиналниот Сан Сиро.
Сан Сиро е изграден во 1925 година и има најголем капацитет во Италија со 80.000 места. Ќе биде домаќин на церемонијата на отворањето на Зимските олимписки игри во 2026 година.
„Не разбирам каков вид заштита треба да има за стадион како Сан Сиро“, рече Симонели.
„Стар е сто години, беше обновен во 1955 година и се води дебата дали бил отворен пред или по ноември. Ова се апсурдни работи. Тоа е стадион кој повеќе не е функционален за играње фудбал и достоинствено добредојде на луѓето. Само треба да одите во тоалетите на Сан Сиро за да го сфатите ова. Треба да се изгради нов стадион, точка, ставајќи крај на сите овие бесмислени дијатриби,“ изјави тој за италијанското државно радио.
Украина го критикува учеството на Вуди Ален на филмскиот фестивал во Москва

Украина остро го критикуваше онлајн појавувањето на американскиот филмски режисер Вуди Ален на Меѓународниот филмски фестивал во Москва.
„Учеството на Вуди Ален на Московската меѓународна филмска недела е срам и навреда за жртвата на украинските актери и режисери кои беа убиени или повредени од руски воени злосторници во нивната тековна војна против Украина“, напиша Министерството за надворешни работи во Киев на социјалните мрежи во понеделник.
„Ален избира да ги затвори очите пред злосторствата што ги извршува Русија во Украина секој ден веќе 11 години“, се вели во соопштението, осврнувајќи се на анексијата на Крим од страна на Москва и дестабилизацијата на источна Украина во 2014 година.
„Културата не треба да се користи за прикривање на злосторствата или да служи како алатка за пропаганда“, додаде министерството.
Ален беше поканет да зборува на 47-то издание на фестивалот во недела. Настанот го модерираше про-кремљскиот режисер и актер Фјодор Бондарчук, кој е предмет на западни санкции поради неговата поддршка на војната против Украина
. Во интервјуто, Ален наводно го изразил своето восхитување кон таткото на Бондарчук, режисерот Сергеј Бондарчук.
„Отсекогаш ми се допаѓало руското кино“, изјавил Ален, јавуваат московските медиуми.
89-годишниот режисер го избегна прашањето дали сака да снима во Русија, а исто така се воздржа и од каков било политички коментар, јавува германската новинска агенција ДПА.
Мултимедија
Најпосетени
Што треба да знаете