Вести
Два брода тргнаа низ „привремениот коридор“ кон Украина за да натоварат жито
Два товарни брода се упатија кон украинските пристаништа на 16 септември, првите бродови кои го искористија привремениот коридор за да влезат во пристаништата на Црното Море и да товарат жито за африканските и азиските пазари, изјави за Ројтерс украинскиот вицепремиер Олександр Кубраков.
Минатиот месец Украина објави „хуманитарен коридор“ во Црното Море за да ги ослободи бродовите заробени во нејзините пристаништа од почетокот на војната во февруари 2022 година и да ја заобиколи блокадата откако Русија се откажа од договорот за извоз на жито.
Пет бродови досега го напуштија пристаништето Одеса, користејќи го коридорот до западниот брег на Црното Море во близина на Романија и Бугарија.
Договорот со посредство на ОН и Турција за житото од Црното Море беше постигнат во јули 2022 година за борба против глобалната криза со храна, влошена со руската инвазија на Украина. Украина и Русија се меѓу најголемите светски извозници на жито.
Договорот за жито помогна да се намалат глобалните цени на храната и да се обезбеди на Украина важен извор на приход за борба против војната.
Русија се повлече од договорот за жито во јули, откако објави дека не ја исполнила целта за ублажување на гладот во Африка.
Оттогаш, тензиите се зголемија во регионот, Русија ги интензивира нападите врз украинските извозни центри, а силите на Киев ги гаѓаат московските поморски пристаништа и воени бродови, пишува француската агенција за печат (AFP).
Во последниве денови, Украина изврши неколку напади користејќи поморски дронови и ракети против руската поморска флота во Црното Море во и околу полуостровот Крим, кој Русија го анектираше од Украина во 2014 година.
види ги сите денешни вести
Тројцата кандидати на Движењето Самоопределување без поддршка за претседател на Собранието на Косово
За време на продолжението на конститутивната седница, ниту Хекуран Мурати, ниту Арберије Нагавци , ниту Димал Башa од Движењето Самоопределување (ЛВВ) не успеаја да ги добијат потребните 61 глас за избор за претседател на Собранието на Косово.
Ова беше втор пат Мурати да биде предложен за оваа функција, додека Нагавци и Башa беа предложени за првпат.
За Мурати и Нагавци гласаа по 55 пратеници, додека 46 беа против. Пет пратеници беа воздржани за Мурати, а четворица за Нагавци.
Во меѓувреме, Башa доби 57 гласови „за“, 25 „против“ и 24 „воздржани“. За него гласаа и Арбен Гаши и Беке Бериша, од партии кои во претходниот мандат беа во опозиција.
Конститутивната седница продолжува на 26 август
Конститутивната седница беше прекината и ќе продолжи на 26 август во 11:00 часот.
По седницата, Хекуран Мурати изјави дека целта на партиите кои беа во опозиција е да го блокираат формирањето на институциите на Косово.
„Целта на тие партии е она што не го добија преку гласовите на граѓаните да се обидат да го добијат преку вакви одолговлекувања,“ изјави Мурати.
Што се однесува до гласањето против Димал Башa од страна на Демократската партија на Косово, иако партијата претходно тврдеше дека нема да гласа само за поранешни министри во владата на Курти, Мурати изјави дека тоа покажува дека проблемот не е во имињата на кандидатите.
„И оваа фраза ‘потребни се консултации’ е само уште еден обид за одложување, бидејќи јасно се гледа нивната цел. Станува збор за политички игри, а не за принципи – секојпат кога Движењето Самоопределување (ЛВВ) нуди компромис, опозициските партии поставуваат нов услов,“ рече Мурати.
Претседателот на Демократската партија на Косово (ПДК), Мемли Красниќи, рече дека од претседавачот Авни Дехари побарале десетминутна пауза за консултации со другите партии пред гласањето за Башa, но тоа не им било дозволено.
„Се надевам дека Дехари нема да биде арогантен задутре. Ако има предлог кој може да ги добие гласовите на ПДК, нека даде пауза од 10 минути,“ рече тој.
ПДК претходно соопшти дека нема да гласа за министри од владата на Курти, потсети Красниќи, но додаде дека Башa е пратеник и може да добие гласови од неговата партија.
„Имам резервации кон секого,“ нагласи Красниќи, но додаде дека Башa денес можеше да биде избран за претседател на Собранието доколку имаше консултации пред гласањето.
По седницата, пратеникот на Демократскиот сојуз на Косово (ЛДК), Арбен Гаши, појасни дека Башa претходно лично му побарал глас, па затоа го поддржал.
Бесиан Мустафа изјави дека ЛДК има став дека нема да гласа за кандидати на Движењето Самоопределување без политички договор, но додаде дека пратеникот Гаши со својот глас за Башa изразил личен став.
„Во отсуство на политички договор, која било партија што ќе предложи кандидат за претседател на Собранието, ЛДК нема причина да го поддржи,“ рече Мустафа.
Ехат Мифтараи од Косовскиот институт за правда (ИКД) ја критикуваше ПДК што не гласала за Башa, иако претходно тврдеше дека ги поддржува пратениците кои не биле дел од извршната власт.
„Бесмислени оправдувања по седницата немаат никаква вредност. На Косово му е потребен конституиран парламент за да се отвори патот за формирање влада. Потребни се легитимни институции за да се стави крај на институционалната блокада. ПДК се обиде, но не успеа,“ напиша Мифтараи на Фејсбук.
Ова беше третото продолжение на конститутивната седница откако на 18 август беше објавена целосната пресуда на Уставниот суд.
Според пресудата, пратениците имаат рок од 30 дена да изберат претседател и пет потпретседатели на Собранието.
Претседателот на Собранието мора да биде избран со јавно гласање, а едно име може да биде ставено на гласање најмногу три пати.
Од објавувањето на пресудата, Движењето Самоопределување (ЛВВ) ги предложи Албулена Хаџиу, Доника Гервалa и Хекуран Мурати, но ниту еден од предложените не успеа да добие потребни 61 глас.
Демократската партија на Косово (ПДК) и Алијансата за иднината на Косово (ААК) изјавија дека ќе гласаат за одредени кандидати од Движењето Самоопределување (ЛВВ). Од друга страна, Демократскиот сојуз на Косово (ЛДК) и Социјалдемократската иницијатива (Нисма) нагласија дека нема да поддржат ниту еден кандидат за претседател на Собранието без претходен политички договор.
ЛВВ на претходните седници – пред последната пресуда на Уставниот суд – инсистираше на кандидатурата на Хаџиу за претседателка на Собранието. Сега оваа партија тврди дека, по неуспешните кандидатури на Гервалa и Мурати, аргументот на опозициските партии од претходниот состав дека Хаџиу не е соодветна за таа функција веќе не држи. ЛВВ ги обвинува другите партии за блокирање на формирањето на институциите.
Сепак, другите партии тврдат дека ЛВВ сега предлага имиња за кои знае дека нема да добијат потребен број гласови. ААК побара името на кандидатот на ЛВВ да се објави однапред, пред да се формализира предлогот, но тоа сè уште не е направено.
Како настана политичката блокада?
Конститутивната седница на Собранието на Косово започна на 15 април, но до денес не е завршена поради несогласувања меѓу политичките партии околу начинот на гласање за претседател на Собранието.
Откако кандидатката на Движењето Самоопределување (ЛВВ) за претседателка на Собранието, Албулена Хаџиу, повеќекратно не успеа да биде избрана на шест јавни гласања, Дехари на 1 мај го смени дневниот ред.
Потоа побара од Демократската партија на Косово (ПДК), Демократскиот сојуз на Косово (ЛДК), Алијансата за иднината на Косово (ААК) и Српската листа да предложат по еден член во комисија што би го надгледувала тајното гласање за претседател на Собранието. На овој предлог се спротивставија партиите кои беа во опозиција во претходниот мандат, кои одбија да номинираат член во таа Комисија.
Првично, ААК поднесе прашање до Уставниот суд во врска со овој политички застој.
Судот одговори на 26 јуни, наведувајќи дека гласањето мора да се одвива според досегашната практика. Судот им даде рок од 30 дена на пратениците да го завршат процесот на конституирање, но тој рок беше игнориран.
Во меѓувреме, ПДК и ЛДК поднесоа одделни иницијативи во врска со прашањето за гласањето за претседател на Собранието.
Уставниот суд на 27 јуни донесе привремена мерка со која им се забранува на пратениците да носат одлуки и да преземаат дејства во врска со конституирањето на Собранието до 8 август.
На 8 август, Уставниот суд ја објави одлуката за двата поднесени предмети – целосната пресуда беше објавена на 18 август – со која утврди дека промената на дневниот ред претставувала прекршување, и го задолжи Собранието да се врати на јавно гласање. Ниту една политичка партија не освои доволно гласови за самостојно да формира мнозинство, ниту е постигнат политички договор.
ЛВВ, чиј лидер Албин Курти е технички премиер, освои 48 места на изборите одржани на 9 февруари, но останатите парламентарни партии не прифатија да гласаат за неговата кандидатка за претседателка на Собранието, за чие избирање се потребни најмалку 61 глас.
ПДК освои 24 места, ЛДК е трета со 20, следува Српска листа – најголемата партија на Србите во Косово – со девет, а коалицијата на ААК и Социјалдемократската иницијатива (Нисма) со осум места.
Уште 11 места им припаѓаат на малцинските заедници.
Инцидент на натпреварот меѓу младинските екипи на „Брегалница“ и „Шкупи“, едно лице е уапсено
Четириесет и тригодишен родител е уапсен денеска (24 август), откако се случил инцидент на фудбалскиот натпревар меѓу екипите на фудбалските клубови „Шкупи“ и „Брегалница“ на стадионот „Бело Брдо“ во Штип – соопшти МВР.
Полицијата информираше дека во инцидентот, повредени се двајца петнаесетгодишни фудбалери на ФК „Брегалница“.
– Денеска (24.08.2025) во СВР Штип било пријавено дека на игралиштето „Бело Брдо“ во Штип, за време на одигрување на фудбалски натпревар помеѓу младинските екипи на ФК „Брегалница“ од Штип и ФК „Шкупи“ од Скопје, А.А.(43) од Скопје, родител на фудбалер од ФК „Шкупи“, физички нападнал двајца малолетници од Штип, фудбалери на ФК „Брегалница“, и им нанел повреди – наведе Министерството за внатрешни работи.
Веднаш по нападот, полициски службеници од СВР Штип го лишиле од слобода А.А., а малолетниците биле пренесени во Клиничка болница Штип за укажување помош, се додава во соопштението на МВР.
Известен е јавен обвинител и се преземаат мерки за целосно расчистување на настанот, по што ќе бидат поднесени соодветни пријави, наведе полицијата.
Денешниот натпревар бил прекинат при резултат 2:1 за Брегалница.
Реакција од ФК Брегалница
По инцидентот, овој фудбалски клуб реагираше преку писмено соопштение во кое побара ФФМ „детално да ја разгледа ситуацијата“.
-Денешното дерби во Втората лига го одбележа инцидентот (веќе неколку пати домаќинот е во улога на иницијатор) каде за малку посериозно не настрадаа судиите и нашите фудбалери. Иако без гледачи, неслужбени лица од таборот на домаќините беа тие кои го предизвикаа инцидентот, поради кој беше прекинат натпреварот – велат од ФК „Брегалница“ во соопштението.
Оттаму додаваат дека уште во првата минута имало „константни притисоци“.
„Во првото полувреме неколку неслужбени лица од домашниот табор вербално го нападнаа главниот судија Иванов, неговите помошници и дел од гостинските фудбалери. Причина за нападот беше судискиот свиреж при акција на домаќините бидејќи во моментот на теренот имаше две топки. Главниот судија, по правило, ја прекина играта за да се отстрани едната топка. На тоа бурно реагираа неслужбени лица кои влегоа во теренот и почнаа вербално да ги напаѓаат гореспоменатите лица“, нагласуваат од фудбалскиот клуб.
Оттаму реагираат и дека помошниот судија кој бил од страната на клупата на домаќините во текот на целиот натпревар бил изложен на напади, а поради тоа, „не можел да се фокусира на случувањата на теренот“.
Фудбалските терени не смеат да бидат поле за етнички и политички препукувања, а уште помалку место за демонстрација на насилство – порачуваат од ФК Брегалница.
Костова: Младите спортисти немаат минимум безбедност
Реакција за денешниот инцидент, преку писмено соопштение, пристигна и од потпретседателката на СДСМ, Кристина Костова.
„Додека Панче Тошковски му тера кампања на Орце Ѓоргиевски, на нас штипјани денеска децата ни ги сокршија од ќотек на стадионот Бело Брдо. Нов ден, нов крах на безбедноста под водство на најнеспособниот министер за внатрешни работи во историјата на самостојна Македонија“, реагира Костова.
-Најостра осуда за денешниот инцидент на натпреварот меѓу младинските екипи на „Брегалница“ и „Шкупи“! Додека Тошковски се слика, младите спортисти немаат минимум безбедност, ниту можност за непречено спроведување на обичен фудбалски натпревар – се додава во реакцијата.
Соборен украински дрон предизвика пожар во нуклеарната електрана Курск
Пожар изби во Нуклеарната електрана Курск откако руските вооружени сили соборија украински дрон кој летал во близина на електраната, соопшти прес-службата на електраната.
Дронот, еден од неколкуте за кои руските власти известија на 23 август, паднал врз помошен трансформатор, предизвикувајќи пожар кој бил изгаснат, а повредени нема, се наведува во соопштението на прес-службата.
„Борбеното беспилотно летало кое им припаѓа на Вооружените сили на Украина е соборено од страна на системите за противвоздушна одбрана во близина на Нуклеарната електрана Курск,“ се наведува во соопштението објавено на Телеграм.
„По ударот, дронот експлодирал, оштетувајќи го помошниот трансформатор,“ се додава во соопштението.
Повредени нема, но како последица на експлозијата, капацитетот на третиот блок од електраната е намален на 50 проценти, соопшти прес-службата.
Нивото на радијација на локацијата и во околината не ја надминало нормалната граница, се додава во соопштението.
Украина не се огласи веднаш.
Киев во последните неколку месеци ги засили нападите со дронови на територија на Русија како одговор на континуираните руски напади врз Украина. Тие напади, според наводите, се насочени кон уништување на инфраструктура што е клучна за воените напори на Москва.
Информациите прва ги објави руската федерална телевизиска мрежа РЕН ТВ (REN TV), која наведе дека трансформаторот не е дел од нуклеарниот сегмент на електраната, повикувајќи се на изјава од прес-службата на електраната. Не беше веднаш јасно во кој дел од електраната избувнал пожарот.
Нуклеарната електрана Курск се наоѓа 40 километри западно од градот Курск, регионалната престолнина, на брегот на реката Сеим. Првата единица е пуштена во работа во 1976 година. Останатите единици се додадени во 1979, 1983 и 1985 година, според наводите на прес-службата.
Ограничување на трговските маржи за околу 3.000 производи во Србија
Претседателот на Србија, Александар Вучиќ, претстави нов пакет економски мерки за, како што најави, подобрување на животниот стандард на граѓаните.
Овие мерки предвидуваат ограничување на маржите на најголемите трговски синџири за 3.000 производи, што претставува разлика меѓу набавната цена што ја плаќаат трговците и крајната цена што ја плаќаат потрошувачите. Како што најави, маржите ќе бидат најмногу 20 проценти.
Со мерката се опфатени 24 малопродажни трговци.
Вучиќ на прес-конференција најави и донесување на Закон за трговија и Закон за заштита на потрошувачите.
„Ќе мора да има јасно истакнати ценовници, нема да смее да има измами со таканаречени акции,“ посочи тој.
Мерките вклучуваат и намалени каматни стапки на готовински и потрошувачки кредити, измени во прописите за извршување и обезбедување, попусти за електрична енергија за дел од потрошувачите и пониски цени на огревот.
Најавена е измена и на Законот за извршување и обезбедување (ЗИО) со цел да се оневозможи одземање на недвижен имот доколку се работи за единствена семејна недвижност до 60 квадратни метри и ако живеалиштето на таа адреса е регистрирано најмалку пет години пред поднесување на предлогот за извршување.
Вториот дел од економските мерки, претседателот на Србија го најави за средината на септември.
Претседателот на Србија, Вучиќ ги претставува економските мерки во време на протести што траат повеќе од девет месеци.
Протестите, предводени од студенти, избувнаа по уривањето на бетонската настрешница на Железничката станица во Нови Сад, при што загинаа 16 лица, а едно лице беше тешко повредено.
Учесниците на протестите бараат одговорност за трагедијата во Нови Сад, а подоцна во нивните барања вклучија и распишување вонредни парламентарни избори.
Власта ја отфрла можноста за распишување вонредни избори во овој момент.
Први реакции
Опозицискиот Зелено-лев фронт (ЗЛФ) оцени дека ограничувањето на трговските маржи нема да доведе до трајно намалување на цените на храната.
ЗЛФ смета дека „во сегашните политички околности, таквите мерки претставуваат обид за политички маркетинг со цел стабилизирање на рејтингот на владејачкиот режим“.
Тие наведоа дека искуствата од Романија, Унгарија и Северна Македонија, на кои се повикува власта, покажале дека до намалување на цените на храната доаѓа во првиот и евентуално вториот месец од важењето на мерката, а потоа постепено се враќаат на првичните нивоа.
Од утре редовни активности во Собранието, заврши одморот на пратениците
Пратениците од утре официјално почнуваат со работа по годишниот одмор. Претседателот на Собранието, Африм Гаши за утре закажа неформална средба со собраниските известувачи, на која ќе информира за тековните активности во законодавниот дом, по редовната координација со координаторите на пратеничките групи.
До петокот на собраниската веб страна освен брифингот со новинарите, Собранието немаше закажано други активности за следната недела.
Одморот на пратениците беше прекинат на 16 август кога беше свикана итна седница за Предлог на законот за изменување и дополнување на Изборниот законик, по скратена постапка кој не помина поради немање на Бадентерово мнозинство.
Претходно, на 13 август седница одржа и Комисијата за прашања на изборите и именувањата, која формира Комисија за селекција на кандидатите за претседател на Државната комисија за спречување на корупцијата. Вообичаено одморот на пратениците започнува по Националниот празник Илинден.
Претседателот на Собранието, Гаши на 9 август ги распиша локалните избори за 19 октомври. Се очекува Собранието да одржува пленарни седници и седници на комисиите до пред почетокот на кампањата за локалните избори на 29 септември.
На последниот брифинг со новинарите, Гаши посочи дека доколку е потребно пратениците ќе бидат повикани за седници.
Во тек е акредитацијата на набљудувачи на локалните избори
Согласно Роковникот за локалните избори 2025, во тек е барањето за акредитации за набљудување и известување од изборите закажани за 19 октомври. Досега за набљудување на изборите е акредитиран само Младински културен центар Битола.
Рокот за барањето за набљудување започна од денот на распишување на изборите, а завршува на десет дена пред денот на гласањето, односно на 8 октомври на полноќ.
Барања за набљудување на изборите може да достават сите домашни здруженија и странски организации, кои се регистрирани согласно со закон, најмалку една година пред денот на одржувањето на изборите, а во чии статути е вклучено начелото на заштита на човековите права, меѓународни организации и претставници на странски земји вклучително и претставници на медиуми.
Подносителите на барањата за следење на изборите поднесуваат Барање за регистрација на набљудувачи на изборен процес, додека претставниците на странските медиуми поднесуваат Формулар за акредитација на медиуми. Двете барања се достапни на веб страната www.sec.мк.
Домашните здруженија и странски организации, покрај Барањето доставуваат и Копија од Статут на здружението, копија од регистрација пред надлежен орган, список на набљудувачи и копија од документ за идентификација на предложените набљудувачи.
Меѓународните организации и претставници на странски земји, покрај Барањето за набљудување, доставуваат и Список на набљудувачи и копија од документи за идентификација на предложените набљудувачи.
Претставниците на странските медиуми покрај Барањето за акредитација на медиуми, доставуваат список на новинари, сниматели, фоторепортери и копија од документ за идентификација.
Претставниците на медиумите од Република Северна Македонија не подлежат на процес на акредитација.
Барањата со потребните прилози се доставуваат на мејл адресата observers@sec.mk, најдоцна десет дена пред денот на гласање, односно најдоцна до 08 октомври 2025 година до 24.00 часот.
Државната изборна комисија ќе издаде овластување на сите подносители за набљудување и следење на изборите кои ги исполнуваат условите најдоцна 7 дена по приемот на барањето.
Првиот круг на локалните избори ќе се одржи на 19 октомври, а вториот круг на 2 ноември. Ќе се бираат градоначалници и советници во 80 општини и Градот Скопје.
Барање за праведна разрешница на деветнаесеттиот „Марш на ангелите“ во Кочани
Денеска (23 август) во Кочани по деветнаесетти пат се одржа протестен „Марш на ангелите“. Родителите на младите чии животи згаснаа во пожарот во дискотеката „Пулс“ порачаа дека „оваа трагедија не е само црна хроника во вести и не е статистичка бројка“.
„Тоа се 62 згаснати животи, 62 семејства во црнина, 62 иднини украдени за миг“, истакнаа родителите.
Поворката од родители и нивните поддржувачи ја поминаа предвидената маршута - од Паркот на револуцијата, Трговскиот центар и зградата на Општина Кочани, Управата за јавни прихдои, зградата на полицијата, па се до Основниот суд од каде побараа овој случај да добие епилог, да не се заташка и заборави.
-Ако институциите дозволат оваа трагедија да заврши во тишина, ако не ја исполнат својата должност, тогаш испраќаат порака дека животот на нашите деца не значел ништо, а тоа ќе значи втора неправда, уште поголема и по тешка од првата, порачаа тие.
Семејствата на загинатите, како што самите рекоа, не бараат од државата сочувство и празни зборови, туку вистинска, целосна и праведна разрешница.
-Секој што носи одговорност без разлика на функцијата, позицијата или моќта мора да биде изведен пред лицето на правдата, затоа што човековиот живот нема цена, а нашите загуби немаат замена, истакнаа на маршот.
Родителите го завршија маршот онаму од каде што тој и почна - во Паркот на револуцијата во Кочани, со себе носејќи фотографии од своите деца и транспаренти со пораки што постојано ги упатуваат до истите институции.
Во пожарот што се случи на 16 март годинава, животот го загубија 62 лица помеѓу кои шест деца, а над 200 беа повредени.
Граѓански собири против блокадите низ Србија
Во повеќе градови во Србија денеска (23 август) се организирани собири на граѓаните кои „се противат на блокадите“, а на кои, преку социјалните мрежи и провладините медиуми, повикуваа претставници на Српската напредна партија (СНС) тврдејќи дека собирот не е партиски.
Претседателот на Србија, Александар Вучиќ се приклучи на протестите кои се организирани во Уб.
„Граѓаните против блокадите“, „Ја сакам мојата Србија назад“, се само дел од транспарентите на овие собири.
Репортерката на Н1 јави дека на собирот во Врбас, граѓаните носат транспаренти со пораките „Сакам живот“, „Мир да, блокади не“, „Мирен ден, слободна Србија“, балони и знамиња.
Под паролата „Го сакаме својот живот“, во Обреновац се собраа приврзаниците на СНС, а потоа тргнаа во прошетка по главните улици.
На улиците се присутни единиците на Жандармеријата, но и луѓе со „црвени беретки“, пренесе агенцијата Бета.
Формацијата „Црвени беретки“ е расформирана поради учеството во убиството на премиерот Зоран Ѓинѓиќ во 2003 година.
Претходните собири кои се одржаа на 20 август, официјално ги организираше невладината организација Центар за општествена стабилност – пренесе Бета.
Претседателот на Србија, Александар Вучиќ тогаш изјави дека собирите се одржале во педесетина градови и села во Србија, а дека не станува збор за 'собири против оние кои блокираат', туку против блокадите.
Министерот за внатрешни работи, Ивица Дачиќ изјави дека во 49 места во Србија се одржале „собири на граѓани кои се противат на блокадите" и дека според проценките на полицијата, на нив биле присутни околу 33.000 луѓе.
Овие собири се организираат како реакција на антивладините протести кои траат повеќе од девет месеци, а на кои пред сѐ, се бара утврдување одговорност за смртта на 16 лица, кои починаа при падот на настрешницата на Жeлезничката станица во Нови Сад.
Студентите кои ги предводат протестите додадоа и барање за распишување на вонредни парламентарни избори. Сметаат дека тоа е неизбежен потег бидејќи „државата не направила ништо во однос на одговорноста за несреќата".
Властите одбиваат да распишат предвремени избори.
Додик предложи мандатар на Владата на РС без законско овластување
Милорад Додик го предложи Саво Миниќ за мандатар на новата Влада на Република Српска. Миниќ досега беше министер за земјоделство, шумарство и водостопанство.
Додик го направи ова иако нема законска надлежност, откако Централната изборна комисија на Босна и Херцеговина му го одзеде мандатот од позицијата претседател на Република Српска.
Централната изборна комисија (ЦИК) го одзеде мандатот бидејќи Судот на Босна и Херцеговина на почетокот на август изрече правосилна пресуда со која Додик е осуден на една година затвор и шестгодишна забрана за вршење јавна функција. Затворската казна потоа, беше отплатена.
Во меѓувреме, Радован Вишковиќ, досегашниот претседател на Владата на РС, на почетокот на неделата поднесе оставка, така што ентитетот Република Српска остана без претседател и без премиер.
Оставката на Вишковиќ беше потврдена на 22. август од Собранието на Република Српска. Според законот, новиот мандатар го предлага претседателот на РС.
Во заклучоците на Собранието на РС од 22 август, се повикува Додик да продолжи да ја врши функцијата претседател на РС, се отфрлаат предвремени избори, а на институциите на ентитетот им се налага да не соработуваат со ЦИК. Опозицијата предупреди дека со тоа се влегува во зоната на кривични дела и повреда на уставниот поредок на БиХ.
Британскиот амбасадор Рејли: Референдумот за пресудата на Додик е закана за уставниот поредок на БиХ
Откако Народното собрание на Република Српска вчеравечер донесе одлука за одржување референдум по повод пресудата на Судот на Босна и Херцеговина за одземање на мандатот на Милорад Додик како претседател на Република Срска (РС), реагираше британскиот амбасадор во БиХ, Џулијан Рејли.
„Судот на БиХ, независна институција, го осуди поранешниот претседател на Република Српска, г. Додик, и таа пресуда мора да се почитува. Спроведувањето референдум за која било судска пресуда или непочитувањето на истата би било противзаконски и би го поткопало владеењето на правото и уставниот поредок на БиХ", изјави британскиот амбасадор во БиХ.
Народното собрание на Република Српска донесе одлука во доцните вечерни часови на 22-ри август за одржување на референдум на кој граѓаните на таа единица ќе се изјаснуваат за пресудата на Судот на Босна и Херцеговина против Милорад Додик и одлуката на Централната изборна комисија на БиХ со која му е одземен мандатот како претседател на РС.
Референдумот е закажан за 25. октомври.
Референдумското прашање гласи: „Дали ги прифаќате одлуките на неизбраниот странец Кристијан Шмит и неуставните пресуди на Судот на БиХ против претседателот на РС, како и одлуката на ЦИК за одземање на мандатот на претседателот на РС, Милорад Додик?“
Одлуката за референдумот не е во согласност со Уставот на Босна и Херцеговина, кој не предвидува можност субјектите самостојно да распишуваат референдуми за одлуки на државните институции.
Исто така, усвоени се и измените на Законот за референдум и граѓанска иницијатива по итна постапка, кои овозможуваат формирање посебни комисии за спроведување референдум.
На почетокот на август, Судот на БиХ донесе конечна пресуда со која го осуди Милорад Додик на една година затвор и шестгодишна забрана за вршење јавна функција. Затворската казна беше отплатена, додека Централната изборна комисија на БиХ, постапувајќи по пресудата, му го одзеде мандатот на Додик како претседател на РС.
Од 18 август, Додик официјално не е претседател на РС, а Централната изборна комисија на БиХ е должна да распише предвремени избори за претседател на ентитетот во рок од 90 дена.
По одземањето на мандатот на Додик, ентитетот остана без претседател и без премиер, со оглед на тоа дека Радован Вишковиќ поднесе оставка.
Во заклучоците се наведува дека Народното собрание се спротивставува на одржувањето предвремени избори, дека „Додик е повикан да продолжи да ја извршува функцијата претседател на РС“ и дека од сите институции во ентитетот се бара да не преземаат активности поврзани со распишувањето избори.
Опозицијата предупреди дека со тоа се влегува во зоната на кривични дела и кршење на уставниот поредок на БиХ.
Мултимедија
Најпосетени
Што треба да знаете