Продолжувајќи ја иницијативата што руските пратеници претходно ја оценија како „дерусификација“, Киргистан отстрани уште две статуи на советскиот лидер Владимир Ленин и го отстрани неговото име од неколку улици и училишта.
Службениците во јужниот град Ош ја отстранија високата 25-метарска статуа на Ленин - највисоката во Централна Азија - во јуни. Неколку дена подоцна, друг споменик на Ленин беше симнат од својот пиедестал во соседниот регион Џалал-Абат.
Во јули, улицата Ленин во центарот на Ош беше преименувана во Алимбек Датка, истакната киргистанска политичка фигура од 19 век. Локалните власти велат дека статуата на Ленин, која стоеше како главна знаменитост на Ош 50 години, ќе биде заменета со национален јарбол од 95 метри.
Киргистанската влада предложи преименување на сите улици „Ленин“ низ целата земја и нивна замена со „Манас“, легендарен киргистански херој.
Исто така, предложи и преиспитување на имињата на селата и другите географски обележја.
Повеќе од три децении откако Киргистан стекна независност, земјата сè уште има веројатно најмногу топоними и статуи од советската ера на своите соседи во Централна Азија.
Главниот град на земјата, Бишкек, се состои од четири области, секој со име што се однесува на комунистичката ера: Ленин, Свердлов (именуван по советски политичар), Биринчи Мај (1 мај) и Октомври (октомври, во чест на Октомвриската револуција).
Повиците на киргистанските функционери за преименување на бишкекските области ги налутија руските политичари, кои некогаш го оценија како опасен прв чекор во „многу негативен процес“ што мора да се запре „во најраната фаза“.
Поделено јавно мислење
Повеќето Киргистанци ја поддржуваат кампањата за замена на топонимите од комунистичката ера со киргистански. Но, има и критичари, како меѓу функционерите, така и меѓу јавноста - особено од постарата генерација - кои се противат на иницијативата.
Жителот на Ош, Нуржигит Ажибеков, за Радио Слободна Европа изјави дека ја поддржува одлуката на властите да ги отстранат статуите и да ги преименуваат улиците, велејќи: „Време е да ја оставиме советската идеологија зад себе“.
„Времињата се менуваат, луѓето се менуваат и некои историски промени се случуваат во секоја земја. Мора да одиме напред“, вели за РСЕ, Роза, локална учителка.
Но, друг жител на Ош, Сидик Мамитов, е меѓу оние кои се противат на кампањата.
Мамитов рече дека верува оти Ленин и Советскиот Сојуз одиграле важна улога за киргистанскиот народ кој „за прв пат доби формална државност под советска власт, со дефинирани граници и институции“, иако суверенитетот остана цврсто во рацете на Москва.
Градскиот совет на Ош го поздрави преименувањето на улицата „Ленин“ како „историски чекор“.
Градоначалникот на градот, Женишбек Токторбаев, претходно оваа година повика на преименување на бројни училишта во Киргистан кои сè уште ги носат имињата на руски и советски личности како што се космонаутот Јуриј Гагарин, писателот Максим Горки и болшевичките револуционери Сергеј Киров и Михаил Калинин, меѓу многу други.
Во Бишкек, заменик-претседателот на парламентот Нурбек Сидигалиев повика на отстранување на статуата на Ленин од Стариот плоштад во главниот град.
Но, критичарите велат дека Киргистан не треба да се обидува да го избрише своето советско минато, кое беше дел од историјата на нацијата.
Киргистанскиот политички набљудувач Амантур Манапбаев предупреди дека националната кампања за преименување е длабоко „раздорно“ прашање и „трошење јавни пари“.
Лидерот на Комунистичката партија, Искхак Масалиев, ја осуди кампањата како „голема грешка“.
Повторување на „украинскиот сценарио“
Во Москва, рускиот пратеник Сергеј Обухов побара руското Министерство за надворешни работи да преземе мерки против Киргистан за она што го опиша како „непријателска акција на властите во Ош во однос на“ Русија.
Обухов, висок член на Руската комунистичка партија, ја забележа значителната моќ што Москва ја има врз Киргистан.
Русија е домаќин на стотици илјади работници од осиромашениот и зависен од дознаки Киргистан.
„Русија не само што им посакува добредојде на киргистанските граѓани, туку им обезбедува и право на бесплатно образование на нивните деца“, напиша Обухов на платформата Телеграм на 15 јули.
Тој рече дека околу 111.000 деца на киргистански мигранти учат во руски училишта бесплатно.
Обухов вели дека Киргистан го повторува „украинското сценарио: прво декомунизација, а потоа, дерусификација“.
Во меќувреме, властите во Ош, нагласија дека прашањето „не треба да се политизира“ и го минимизираа отстранувањето на статуата на Ленин. Тие рекоа дека тоа е дел од рутинското градско планирање „со цел подобрување на архитектонскиот и естетскиот изглед“ на областа.
Во соопштението за јавноста, официјалните лица изјавија дека споменикот ќе биде преместен во друг дел од градот.
