Вести
Кина и Русија потпишаа договор за изградба на нов гасовод низ Сибир
Кина и Русија денеска (2 септември) потпишаа договор за изградба на гасоводот „Моќта на Сибир 2“, што претставува клучен исчекор напред за еден од најскапите гасни проекти во светот.
Руската енергетска компанија „Газпром“, која има монопол врз извозот преку гасоводи, го објави договорот додека претседателот Владимир Путин беше на средба со кинескиот лидер Си Џинпинг во Пекинг, во пресрет на воената парада.
„Газпром“ наведе дека двете страни потпишале правно обврзувачки „меморандум за изградба“ на долгоочекуваниот гасовод.
Иако оваа објава покажува дека проектот има политичка поддршка на највисоко ниво, извршниот директор на „Газпром“, Алексеј Милер, изјави дека Кина и Русија сè уште немаат постигнато договор за цените на гасот и начинот на поделба на трошоците за изградба — прашања кои со години претставуваат главен предизвик во преговорите.
„Разговорите сега ќе бидат фокусирани на финансирањето на изградбата на гасоводот и на комерцијалните услови за испорака“, рече Милер во Пекинг. Тој вети дека „дополнително ќе бидат доставени и комерцијалните детали“.
Иако документот засега ги опфаќа само општите услови, договорот за реализација на проектот со капацитет од 50 милијарди кубни метри годишно ќе има значително влијание врз глобалниот пазар на гас, но и врз понатамошното продлабочување на односите меѓу Пекинг и Москва.
Новиот гасовод треба да испорачува гас од огромните резерви на полуостровот Јамал во западен Сибир до Кина – најголемиот светски потрошувач на енергија и еден од водечките купувачи на гас – преку територијата на Монголија.
Иако комерцијалните детали за гасоводот „Моќта на Сибир 2“ сè уште не се договорени, Русија и понатаму се соочува со неколку клучни прашања кои влијаат на иднината на овој проект.
На Москва ѝ е потребен гасоводот „Моќта на Сибир 2“ за да надомести барем дел од пазарот на Европската унија кој го загуби како последица на војната во Украина. Преговарачката позиција на Русија во однос на економски помоќниот сосед е ослабена за време на војната, а сè уште постојат прашања околу способноста на „Газпром“ да го финансира овој сложен инфраструктурен проект.
Алексеј Милер, директорот на „Газпром“, изјави дека цената на гасот ќе биде пониска од таа што „Газпром“ ја наплатува на европските купувачи, поради големите растојанија и предизвикувачкиот терен преку кој треба да се изгради гасоводот, но не наведе конкретни податоци.
Исто така, сè уште не е јасно кој ќе го гради гасоводот.
Кремљ соопшти дека за време на разговорите со кинеската страна биле потпишани 22 договори, вклучително и договор за стратешка соработка меѓу „Газпром“ и Кинеската национална нафтена корпорација (CNPC), но не беа објавени дополнителни детали.
Русија веќе е најголем снабдувач на Кина со гас преку гасоводи и трет најголем испорачувач на течен природен гас (LNG), по Австралија и Катар.
„Газпром“ моментално испорачува природен гас во Кина преку гасоводот „Моќта на Сибир“, долг 3.000 километри, кој беше пуштен во употреба во 2019 година како дел од 30-годишен договор вреден 400 милијарди долари.
Путин и други светски лидери моментално престојуваат во Пекинг за да присуствуваат на воената парада на 3 септември, со која се одбележува 80-годишнината од поразот на Јапонија во Втората светска војна.
Парадата и собирот на лидерите се одржуваат во неделата на интензивна дипломатија за претседателот Си, кој исто така беше домаќин на повеќе од 20 високи функционери на самитот на Шангајската организација за соработка во Тијанџин, каде што се обиде да ја претстави Кина како алтернативен глобален лидер во однос на Соединетите Американски Држави.
види ги сите денешни вести
Довербата, поддршка и заемно почитување мора да се темел врз кој ќе се гради евроинтегративниот процес, бара Муцунски
Министерот за надворешни работи Тимчо Муцунски смета дека интеграцијата на Северна Македонија во Европската Унија (ЕУ) останува врвен приоритет на надворешната политика и дека Владата остануваат на ставот дека тој процес мора да се води исклучиво според Копенхашките критериуми.
Овој став на Муцунски следува по изјавата на претседателот на Европскиот совет, Антонио Кошта, од Софија, во која тој истакна дека е разумно на Северна Македонија да и се гарантира дека по уставните измени нема да има други барања на нејзиниот пат кон Европската Унија.
„ Македонија веќе покажа дека е кредибилен и доверлив партнер на Унијата – целосно усогласена со заедничката надворешна и безбедносна политика, прва во регионот што го потпиша Партнерството за безбедност и одбрана со Европската Унија, и држава која активно придонесува кон мирот и стабилноста во регионот и пошироко“, рече Муцунски во изјава за ТВ Сител.
Инаку Кошта одговарајќи на новинарско прашање, рече дека ги разбира позициите на Скопје и оти смета дека е разумно на Северна Македонија да ѝ се дадат гаранции дека нема да има нови барања на патот кон Европската Унија.
„Тие очекуваат дека пристапувањето сега може да се прецизира, но она што е одобрено е одобрено, она што е договорено е договорено и тие мора да го спроведат. Во исто време, многу е важно да се изгради доверба. И да се гарантира на Северна Македонија дека она што го очекуваме и сакаме во моментов не е само нешто што го сакаме сега и го очекуваме подоцна. Нема да сакаме ништо повеќе да се прави подоцна. Ова е разумно“, рече Кошта, претседател на Европскиот совет.
Бугарскиот премиер Росен Жељазков рече дека Софија досега повеќе пати ја потврдила својата позиција дека нема да поставува други барања за обврски што треба да ги исполни Северна Македонија.
Инаку Уставниот суд на 13 август информираше дека е формиран предмет во кој е оспорен Протоколот од вториот состанок на Заедничката меѓувладина комисија со Бугарија донесен на 17.07.2022 година во Софија, за кој во тек е претходна постапка во која се испитуваат податоците и известувањата потребни за донесување на одлука.
Подносителка на иницијативата, поранешната пратеничка Поповска во иницијативата наведува дека со оспорениот Протокол е прекршен Уставот и тврди дека има несоодветна форма и содржина, дека излегува надвор од рамките на правен акт кој обработува еден член од Договор меѓу две земји и произведува штетни дејствија врз идентитетските прашања за македонскиот народ, јазик и држава.
Претседателката Гордана Сиљановска Давкова изјави дека уставните судови не се под јурисдикција на соседни политичари, а одлуките на овој суд се конечни и не се коментираат.
На темата потсети дека нема потреба од нова декларација за „црвените линии“ на државата за евроинтеграциите, рече претседателката на државата, Гордана Сиљановска-Давкова, откако претседателот на СДСМ, Венко Филипче најави дека ќе поднесе декларација со „црвени линии“ која треба да помогне во поместувањето на преговарачките позиции на Северна Македонија на патот кон Европската унија.
Поддржувачите на Болсонаро излегуваат на улиците пред пресудата во случајот за државен удар во Бразил
Поранешниот претседател на Бразил, Жаир Болсонаро, ќе ја тестира својата политичка сила во недела, 7 септември, со демонстрации во главните градови на земјата, неколку дена пред Врховниот суд да одлучи дали е виновен за обидот за државен удар.
Лидерот на крајната десница, исто така поранешен капетан на армијата, се соочува со казна затвор до 43 години доколку биде осуден за обид да ја задржи власта по поразот на изборите во 2022 година од неговиот левичарски ривал Луиз Инасио Лула да Силва.
Судот треба да донесе пресуда следната недела во случајот што го предизвика гневот на американскиот претседател Доналд Трамп, сојузник на Болсонаро.
Болсонаро, кој е во домашен притвор од август, ќе биде отсутен протагонист на настаните за Денот на независноста, повикувајќи на амнестија за стотици негови поддржувачи кои беа осудени за упадот во Врховниот суд, претседателската палата и Конгресот на 8 јануари 2023 година.
„Болсонистите“ се надеваат дека Конгресот ќе гласа за амнестија, која би можела да се прошири на поранешниот претседател дури и ако биде осуден.
Болсонаро во тоа време беше во Соединетите Американски Држави, но беше обвинет за поттикнување на немирите, кои ја повикаа армијата да го собори Лула една недела по неговото враќање на власт.
Сојузниците на Болсонаро организираат собири за недела под слоганот „Бразил одговара“, а настаните започнуваат во Рио де Жанеиро пред главните демонстрации во недела попладне во Сао Паоло на авенијата Паулиста.
Ултраконзервативниот евангелистички пастор Силас Малафаја, спонзор на настанот, ќе присуствува, заедно со неколку десничарски претседателски кандидати, вклучувајќи го и гувернерот на Сао Паоло, Тарцисио де Фреитас, кој се смета за потенцијален наследник на Болсонаро и клучен поборник за амнестија.
Болсонаро, на кого му е забрането да се кандидира до 2030 година поради сомневања за изборниот систем на Бразил без докази, тврди дека е невин и дека е политички прогонуван.
На Денот на независноста, претседателот Лула ќе ја предводи традиционалната официјална парада во Бразилија под овогодинешното мото „Суверен Бразил“, по казнените американски царини од 50 проценти што ги наметна Трамп, кој тврдеше дека Болсонаро страда од „лов на вештерки“.
Властите ја засилија безбедноста за парадата со распоредени 2.000 полицајци и дополнителни војници во готовност, потврди воената полиција на Бразилија.
Лула, 79, кој планира да се кандидира за реизбор во 2026 година, оваа недела предупреди на ризиците од амнестија ако прашањето стигне до Конгресот.
„Тоа е битка што мора да ја води народот“, рече тој.
Претседателот на Претставничкиот дом, Уго Мота, рече дека „сè уште нема одлука“ за амнестијата, но призна дека преговорите се интензивирале во последните денови за да се изнесе прашањето пред Конгресот.
Несреќата со жичарница во Португалија е поради проблеми со каблите, пишува во извештајот
Проблемите со каблите веројатно предизвикале уривање на жичарница во Лисабон, популарна кај туристите, при што загинале најмалку 16 лица, а уште 22 биле повредени кога се урнал во зграда, според прелиминарниот извештај.
Жолт вагон сличен на трамвај, кој превезува луѓе нагоре и надолу по стрмна падина во португалската престолнина, се урна во зграда откако излетал од шините во среда (3 септември).
Португалската канцеларија за истрага на воздушни и железнички несреќи го објави својот прв истражен извештај за несреќата во саботата.
Во извештајот се наведува дека кабините патувале „не повеќе од околу шест метри“ кога „одеднаш ја изгубиле силата на балансирање што ја обезбедува кабелот што ги поврзува“.
„Кабината бр. 2 одеднаш започнала наназад, нејзиното движење запрело на приближно 10 метри поради делумно преминување на крајот од пругата и закопување на долната страна на количката на крајот од ровот за кабел“, се додава.
„Кабината бр. 1, на врвот на Калкадо да Глорија, продолжи со своето движење надолу, зголемувајќи ја својата брзина“, се вели во извештајот.
Во извештајот се додава: „Кочникот на кабината веднаш ја активираше воздушната и рачната сопирачка за да се обиде да го запре движењето. Овие дејствија немаа ефект врз запирањето или намалувањето на брзината на кабината, и таа продолжи да забрзува надолу по падината.“
Во извештајот се додава дека испитувањето на остатоците покажало дека „кабелот за поврзување попуштил“ на местото на прицврстување на кабината на врвот на ридот.
Конечниот извештај ќе биде објавен подоцна.
Голема материјална штета и 18 повредени во пожарот во фабриката за вафли во Виница
Вкупно осумнаесет лица се примени синоќа во кочанската Општа болница со повреди здобиени во пожарот што избувна вчера доцна попладне во фабриката за кондиторски производи „Макпрогрес“ во Виница. Дел се задржани во Кочани, дел од нив се препратени на клиниките во Скопје, но сите се во стабилна состојба, изјави за МИА, д-р Оливера Цимбаљевиќ, анестезиолог, раководител на одделението за анестезиологија и реанимација во кочанската Општа болница.
„Петмина од нив се наоѓаат на хирургија, од нив четворица се со изгореници на нозете од прв и втор степен. Петтиот што е задржан на хируруршкото одделение е со инхалациони (токсиколошки) повреди. Други петмина повредени во пожарот во „Макпрогрес“ се згрижени на интерното одделение во Општата болница во Кочани. Сите се со инхалациони повреди (вдишување чад), односно со токсиколошки наод. Шест други лица веднаш се препратени на Клиника во Скопје, сите затруени со чад од огнот. Преостанатите заминале после укажаната лекарска интервенција“, вели д-р Цимбаљевиќ.
Таа не можеше да прецизира колку од нив се пожарникари, а колку се вработени во „Макпрогрес“.
Сите примени во Болницата во Кочани се во стабилна состојба, потенцира д-р Цимбаљевиќ.
Според директорот на Дирекцијата за заштита и спасување, Стојанче Ангелов, опожарени биле „три линии“, а од утрово пожарот е ставен под контрола изјави .
„Опожарени се три линии означени како 6, 7 и 8 (од кои два магацини), сите имале сончеви панели на покривот. Спасени се линиите од 1 до 5. Пожарот е под целосна контрола. Во гаснењето учествуваа пожарникари од ТППЕ Виница, Македонска Каменица, Делчево, Кочани, Пробиштип, Штип, Струмица, Кавадарци и Велес, наведува Ангелов.
Ангелов објаснува како неколку пожарникари се здобиле со изгореници на стапалата откако се заглавиле во смола од стопен шеќер во еден од погоните.
„При обидот да ги одглават стопалата чизмите им останале во стопениот шеќер и згазнале во стопената смеса, појаснува Ангелов.
Пожарот во фабриката за слатки производи и вафли во Виница избувна вчера вечер во 18:40 часот, во магацините и во производствените погони 6, 7 и 8 на фабриката. На видео снимките објавени на социјалнтие мрежи можеше да се види силен оган и густ чад како се издига од фабриката „Макпрогрес“ позната по производите „Винчини“.
Стопанската комора на Северна Македонија најави дека ќе формира кризен штаб со сопственикот на фабриката со цел целосно нормализирање на состојбите, изразувајќи при тоа жалење за претрпената штета на компанијата, нивна членка.
„Вчеравечер околу 19.20 часот, претседателот на Стопанската комора Бранко Азески беше известeн од сопственикот на Макпрогрес Виница, Глигор Цветанов, дека во фабриката има пожар. Веднаш беше алармирана Владата, премиерот, како и вицепремиерот и министер за транспорт, кои ги дадоа потребните наредби за спасување на целокупната фабрика, но и покрај интензивните активности, мора да се констатира дека три клучни погони се целосно уништетни“, се наведува во соопштението.
Според комората овој настан ќе остави длабока трага врз работењето на нивната членка која вработува околу 500 работници.
Пожарот направи голема штетата на фирмата „Макпрогрес Винчини“, која е и најголемиот стопански објект во оваа мала општина. Основана е пред 35 години, работи во кондиторско-пекарската индустрија и 75% од производството го извезува и тоа во 45 држави.
Зеленски го покани Путин да „дојде во Киев“, мировните преговори се уште се во застој
Украинскиот претседател Володимир Зеленски ја отфрли понудата на рускиот претседател Владимир Путин да патува во Москва на мировни преговори и наместо тоа го покани во Киев.
„Тој може да дојде во Киев“, рече Зеленски во интервју за ABC News кое беше објавено во саботата. „Не можам да одам во Москва додека мојата земја е под ракети, под напади секој ден. Не можам да одам во главниот град на овој терорист“.
Украинскиот претседател додаде дека понудата на Путин има за цел „одложување на состанокот“ и дека рускиот лидер „игра игри со САД“.
Путин претходно ја намали важноста на состанокот со украинскиот претседател, но исто така навести дека би бил подготвен да се сретне со него, но само на домашен терен.
„Најдоброто место за тоа е рускиот главен град, во херојскиот град Москва“, рече Путин во петокот за време на економскиот форум во пацифичкиот пристанишен град Владивосток.
Путин претходно им кажа на западните партнери на Киев, кои ветија повоени „мировни сили“ за поддршка на нивниот сојузник, велејќи дека нивните трупи распоредени во Украина ќе бидат цел на Русија.
„Доколку некои трупи се појават таму, особено сега додека траат борбите, претпоставуваме дека тие ќе бидат легитимни цели“, рече Путин.
Предупредувањето е последното во низата бескомпромисни изјави на рускиот лидер кои сигнализираат дека напорите за започнување преговори за мировен договор за војната во Украина се во застој по самитот на Алјаска меѓу Путин и американскиот претседател Доналд Трамп минатиот месец.
По изјавата на Путин, Русија испали уште еден бран воени беспилотни летала кон Украина во текот на ноќта.
Во најновата рунда напади врз Украина, Русија лансираше 91 беспилотно летало, соопштија украинските воздухопловни сили, додавајќи дека имало 18 напади на осум локации во земјата. Досега нема регистрирани жртви.
Порано оваа недела во Кина, Путин доби шанса да покаже на серија дипломатски настани од висок профил дека не е изолиран на глобалната сцена, и покрај раскинувањето со Западот по инвазијата на Москва врз Украина во 2022 година.
И на самитот на Шангајската организација за соработка на 1 септември и на воената парада на Кина на 3 септември, рускиот претседател беше виден како се ракува и разменува насмевки со разни светски лидери, вклучувајќи значајна средба лице в лице со индискиот премиер Нарендра Моди, кинескиот претседател Си Џинпинг и севернокорејскиот лидер Ким Џонг Ун.
Голем пожар во Виница во фабрика за вафли
Голем пожар избувна вечерва во фабриката „Макпрогрес“ во Виница. На терен интервенираат пожарникари од Виница и Кочани, а беше побарана помош и од противпожарните единици од соседните општини.
Со огнот е зафатен еден погон информира директорот на Дирекцијата за заштита и спасување (ДЗС), Стојанче Ангелов, а според Министерството за внатрешни работи, според досегашните информациите, нема повредени лица.
На социјалнтие мрежи се објавени видео снимки од кои може да се види силен оган и густ чад како се издига од фабриката попозната по производите „Винчини“, а многубројни противпожарни екипи се на самото место и се обидуваат да се справат со пожарот.
Присутни се и припадници на Доброволното противпожарно друштво (ДПД) Кочани, а според Ангелов, на пожарот територијалните противпожарни единици на Виница и Кочани се обидуваат да спречат огнот да се прошири кон останатите погони.
„На помош се тргнати и пожарникари од Свети Николе, Струмица и Пробиштип“, информира директорот на ДЗС.
Од Центарот за управување со кризи (ЦУК) велат дека пожарот е пријавен во 18:40 часот преку единствениот број за итни случаи – 112.
„Денес, во 18:40 часот, во Центарот за управување со кризи преку бројот Е-112 е добиена пријава за пожар во фабриката за кандирани производи и вафли ‘Винчини’ во Виница“, велат од ЦУК.
Од ЦУК велат дека за градоначалникот на Виница, Миле Петков, е дадена насока да побара дополнителна поддршка и помош од соседните општини.
„Поддршка е побарана и од Општина Македонска Каменица и Штип. Доколку биде потребно, ќе се ангажираат сили и од други општини. Со оглед на тоа дека станува збор за специфичен урбан пожар, неопходно е ангажирање исклучиво на професионални пожарникари“,вели директорот на ЦУК, Мухамед Али.
Пожарот, како што информираат оттаму, избувнал во магацините и во производствените погони 6, 7 и 8 на фабриката, по што на терен веднаш излегле екипите на ТППЕ Виница со неколку противпожарни возила и пожарникари.
Се одржува Парада на гордоста во Белград, бучава наместо музика
Силни полициски сили го обезбедуваат центарот на Белград каде што се одржува овогодинешниот протестен Mарш на гордоста.
Портите на паркот Мањеж во Белград, каде што започнува прошетката, се отворени.
Барањата на ЛГБТИ+ заедницата остануваат непроменети со години бидејќи ниту едно од нив не е исполнето.
Првите две се однесуваат на усвојувањето на Законот за истополови заедници и Законот за родов идентитет.
Нацртот на Законот за истополови заедници е изготвен пред неколку години, но српскиот претседател Александар Вучиќ изјави дека „додека е на таа позиција, тој нема да биде усвоен“.
„Оттогаш не сме слушнале ниту еден збор за усвојувањето на тој закон и тука приказната запре. Што се однесува до Законот за родов идентитет, има некои предлози, но официјалниот нацрт на тој закон не постои, а неговото усвојување е уште помалку сигурно. А животите на луѓето минуваат и тие не можат законски да ги регулираат своите животи“, изјави Матија Стефановиќ од Белградскиот прајд за Радио Слободна Европа.
Горан Милетиќ, еден од организаторите, изјави во Мањеж дека слоганот на овогодинешниот Прајд „За семејството“ е избран поради клучно барање - а тоа е усвојувањето на Законот за истополови заедници.
Тој изјави дека ова е една од најсложените организации на Прајд досега поради социо-политичката ситуација.
Оваа година, Прајд е протест и „се солидаризира со студентите и граѓаните“, кои десет месеци се на улиците барајќи одговорност од властите за смртта на 16 лица во несреќа во Нови Сад.
Студентите во блокадата не ја изразија јавно својата поддршка за Прајд.
„Можеби мислат дека поврзувањето на нивните студентски протести со Прајд ќе го одвлече фокусот од примарните барања поврзани со борбата против системот и корупцијата. Веројатно постои и страв од јавни реакции, со оглед на високото ниво на хомофобија и трансфобија“, изјави Матеа Стефановиќ од организацијата Талас за РСЕ/РЛ.
Тој е редовен учесник во антивладините протести.
„Она што системот им го прави на студентите со месеци, го прави и на ЛГБТ заедницата со години. Но, и покрај сето тоа, многу ЛГБТ лица, вклучувајќи ме и мене, се на улиците.“
Иако концертот на гордоста е задолжителен дел од Белградскиот прајд, организаторите оваа година објавија дека не можат да затворат очи пред она што се случува во земјата. Организаторите објавија дека овогодинешнешната парада сепак е повеќе протест од кога било.
„На протестната прошетка, креваме бучава - за правда, за институции, за сите долгогодишни семејства невидливи пред законот, за сите транс и небинарни луѓе кои со години страдаат од системска и социјална дискриминација, како и за студентите, од кои многу се квир и кои се борат за подобра иднина 9 месеци на блокадите“, се додава во соопштението.
„Затоа оваа година, наместо музика, правиме бучава за време на прошетката“, објавија тие.
Агенција на ОН: Поштенскиот сообраќај кон САД е намален за повеќе од 80 проценти
Поштенскиот сообраќај кон САД е намален за повеќе од 80 проценти откако Вашингтон воведе нови тарифи, додека 88 оператори низ целиот свет целосно или делумно ги суспендираа услугите, соопшти Светскиот поштенски сојуз во саботата, пишува агенцијата АФП.
Агенцијата на Обединетите нации за поштенска соработка, работи на „брз развој на ново техничко решение што ќе помогне поштата повторно да оди во САД“, изјави нејзиниот генерален директор Масахико Метоки во соопштението.
Администрацијата на американскиот претседател Доналд Трамп објави на крајот на јули дека ги откажува даночните ослободувања за мали пакети што влегуваат во САД од 29 август.
Овој потег предизвика серија најави од поштенските служби, вклучувајќи ги и оние во Австралија, Велика Британија, Франција, Германија, Индија, Италија и Јапонија, дека повеќето пакети наменети за САД повеќе нема да бидат прифаќани.
Светскиот поштенски сојуз соопшти дека податоците споделени меѓу поштенските оператори преку неговата електронска мрежа покажуваат дека сообраќајот кон САД е намален за 81 процент на 29 август, во споредба со претходната недела.
„Дополнително, 88 поштенски оператори го известија Светскиот поштенски сојуз дека ги суспендирале некои или сите поштенски услуги кон САД додека не се најде решение“, се вели во соопштението.
Меѓу нив се германската компанија Дојче Пост (Deutsche Post), британската Кралска пошта (Royal Mail) и два оператори во Босна и Херцеговина.
Светскиот поштенски сојуз, со седиште во швајцарскиот главен град Берн, е основан во 1874 година и има 192 земји-членки. Тој поставува правила за меѓународна размена на пошта и дава препораки за подобрување на услугите.
Фајнанс тинк: Нема нови работни места иако растот во вториот квартал благо забрза
Институтот за економски истражувања и политики Фајнанс тинк денеска соопшти дека растот во вториот квартал благо забрза, но не создаде нови работни места. Динамиката на економијата од вториот квартал, според Фајнанс тинк, се очекува да продолжи во текот на годината. Остануваат на проекцијата за реален раст на БДП во 2025 од 3.5 проценти, додека проекцијата за растот на цените се ревидира на 3.7 проценти (од 3.1 процент).
„Во вториот квартал од 2025, БДП се зголеми за 3.4 проценти на годишна основа, благо забрзувајќи ја динамиката од претходните квартали.Остварувањето е во линија со нашите очекувањата изразени во претходниот Макроекономски монитор и проекцијата од 3.5 проценти за целата 2025 година. Забрзувањето е, во голема мера, водено од растот во личната потрошувачка (3 проценти),која продолжи да го отсликувапозитивниот реален раст на платите, растот на пензиите и другите доходи и интензивираната кредитна поддршка на домаќинствата. Додека,јавната потрошувачка (-1 процент) се намали по интензивирањето во текот на 2024, наведува Фајнанс тинк во Макро-мониторот 14(2), за вториот квартал од 2025.
Растот на бруто инвестициите (6 проценти), укажува Фајнанс тинк, останува високо , додека,извозот (9.1 процент) и увозот (8 проценти) закрепнаа по продолжен период на стагнација и падови, но варибилноста и понатаму ги одразува неизвесностите кај трговските партнери на европскиот континент и од царинската политика на САД. На производната страна, растот во овој квартал е на широка основа како и претходно, со благи забрзувања кај земјоделството (1.8 проценти) и индустријата (3.9 проценти),а задржување на динамиката кај градежништвото (7.3 проценти) и услугите (2.7 проценти).
Како што наведува Институтот, невработеноста во вториот квартал од 2025 понатамошно благо се намали на 11.5 проценти (од 11.7 проценти). Но, посочува, во овој квартал, се намали и активноста на населението (52.2 проценти од 52.4 проценти), како резултат на што се намали вработеноста на 46.2 проценти (од 46.3 проценти).
„Овие движења упатуваат на зголемување на воздржаноста на пазарот на труд. Сепак, губењето 1,000 работни места во нето износ во однос на претходниот квартал е секторски хетерогено. Најмногу работни места се изгубени во ИТ секторот (над 4 илјади, поради глобални секторски трендови) и јавната администрација (над 3 илјади), а креирани се работни места во градежништвото (над 4 илјади), хотели и ресторани (близу 4 илјади) и земјоделството (над 3 илјади), односно секторите со солиден реален раст на додадената вредност, посочуваат од Фајнанс тинк.
Во вториот квартал од 2025, инфлацијата благо забави на 3.8 проценти на годишна основа (од 4.2 проценти), но, истакнува Институтот, и понатаму остана висока. Опстојувањето е сé повеќесврзано со ефектите од порастот на реалните доходи врз потрошувачката (раст на базичната инфлација од 4.9 проценти). Овие ризици налагаат потреба од понатамошна претпазливост и од фискалната и од монетарната страна.
Според институтот динамиката на економијата од овој квартал се очекува да продолжи во текот на 2025 година. Ризик за растот остануваат глабалните неизвесности, а на домашната сцена основен ризик е упорната инфлација.
Проекцијата за реален раст на БДП во 2025 од 3.5 проценти, додека проекцијата за растот на цените се ревидира на 3.7 проценти (од 3.1 проценти), наведуваат од Фајнанс тинк.
Нова наредба на Трамп: Земјите што неправедно притвораат американски државјани се спонзори на тероризам
Претседателот на САД, Доналд Трамп, потпиша извршна наредба со која може да се означат земјите што погрешно притвориле американски државјани како државни спонзори на тероризам, вклучувајќи ги Иран, Авганистан, Русија и Кина.
На брифингот за медиумите на 5 септември, високи претставници на администрацијата изјавија дека Вашингтон ќе ги таргетира земјите што држат неправедно притворени Американци, како и оние што се вклучуваат во „заложничка дипломатија“.
„Како и со ознаката за држава спонзор на тероризам, ниедна нација не треба да сака да заврши на оваа листа“, изјави државниот секретар Марко Рубио во соопштението.
Наредбата ќе воведе казнени мерки, вклучително и санкции, за оние за кои Вашингтон смета дека неправедно притвораат Американци.
Друг висок претставник на администрацијата им рече на новинарите дека казните ќе бидат слични на оние според сегашните ознаки за странски терористички организации, вклучително и казни како што се санкции, контрола на извозот и забрана за влез во САД за оние за кои ќе се утврди дека се поврзани со нелегални притворања.
„Денес сè се менува во врска со одметнатите режими и режимите што мислат дека Американците можат да се третираат како пиони“, им рече друг претставник на новинарите.
„Денес повлекуваме многу јасна линија. Нема да ги користите Американците како адут за преговарање“, рече функционерот, зборувајќи под услов да остане анонимен.
Службениците им кажаа на новинарите дека администрацијата на Трамп обезбедила враќање на 72 американски граѓани, вклучувајќи ги и оние од Русија и Авганистан.
„Извлековме многу луѓе и ќе продолжиме“, рече претседателот Доналд Трамп на 5 септември.
Според политиката, Вашингтон ќе ја извести земјата откако ќе утврди дека имало неправедно притворање, рекоа функционерите.
Земјите ќе имаат одреден временски период да дејствуваат пред Вашингтон да воведе санкции.
Еден од функционерите рече дека Вашингтон би можел да одлучи да ги укине санкциите ако се утврди дека се преземаат правилни мерки.
„Во случај како Иран или Русија, мислам дека ќе видите промена тука“, рече функционерот.
Американските функционери рекоа дека веруваат дека Русија држи девет американски државјани. Се верува дека Иран држи осум.
Русија е под посебни санкции од САД и Европа поврзани со инвазијата на Украина што започна во февруари 2022 година.
Иран е означен од САД како држава спонзор на тероризам и е исто така под целосната листа на санкции од САД.
„Глобал Рич“, непрофитна организација која работи на обезбедување ослободување на американски граѓани кои се држат како заложници или се неправедно притворени во странски земји, го поздрави потегот.
„Оваа ознака е нешто што ќе им даде сила на напорите на владата на САД да ги врати дома притворените Американци и да ги одврати земјите што го кршат законот од вклучување во „заложничка дипломатија“, изјави извршниот директор Мики Бергман во соопштението.
Мултимедија
Најпосетени
Што треба да знаете