Соединетите Американски Држави и Украина потпишаа договор со кој им се дава пристап на САД до вредните ретки минерали на Украина, за кој Украина се надева дека ќе обезбеди континуирана американска поддршка за Киев во војната со Русија.
Со договорот се основа Инвестицискиот фонд за обнова на Украина, за кој американското Министерство за финансии рече дека ќе им овозможи на двете земји „да работат заеднички и да инвестираат заедно за да се осигураат дека заедничките средства, таленти и способности можат да го забрзаат економското закрепнување на Украина“.
Американскиот министер за финансии Скот Бесент во соопштението за печатот рече дека договорот „јасно и сигнализира на Русија дека администрацијата на Трамп е посветена на мировен процес фокусиран на слободна, суверена и просперитетна Украина на долг рок“.
Бесент го нарече основањето на американско-украинскиот инвестициски фонд за реконструкција историско економско партнерство и му одаде признание на американскиот претседател Доналд Трамп за притисокот да се потпише како дел од неговите напори за крај на војната.
„Како што рече претседателот, Соединетите Американски Држави се посветени да помогнат да се олесни крајот на оваа сурова и бесмислена војна“, рече Бесент.
Трамп изрази фрустрација поради бавното темпо на напредок во преговорите. Американскиот Стејт департмент на 29 април повторно се обиде да ги натера двете страни да се придвижат побрзо и предупреди дека Вашингтон може да се повлече од разговорите доколку нема напредок.
Јулија Свириденко, министерка за економија и заменик премиер на Украина, го потпиша договорот со Бесент. Свириденко рече дека договорот „може да обезбеди успех за двете наши земји“ и „ќе привлече глобални инвестиции во нашата држава“ во истакнувањето на неговите клучни точки во објава на Фејсбук.
Свириденко рече дека инвестицискиот фонд ќе биде исполнет со приходи исклучиво од нови лиценци. Ова вклучува 50 отсто од средствата од новите лиценци за ретки минерали и проекти за нафта и гас, кои ќе влезат во буџетот на Украина откако ќе се формира фондот.
Надвор од монетарните аспекти, Украина, исто така, смета дека договорот е клучен за обезбедување пристап до идната американска воена помош.
„Покрај директните финансиски придонеси, може да обезбеди и нова помош - на пример системи за воздушна одбрана за Украина“, објави таа на X.
Договорот е во согласност со Уставот и не го менува курсот за европска интеграција на Украина, додаде. Во него се наведува и дека сите ресурси на територијата на Украина и во територијалните води и припаѓаат на Украина, а Киев сам ќе одреди од каде и што да се извлече.
Украинскиот кабинет го одобри договорот претходно на 30 април, давајќи и овластување на Свириденко да го потпише во Вашингтон. Договорот сè уште треба да биде ратификуван од украинскиот парламент пред да стапи на сила.
Во соопштението на Министерството за финансии се вели дека Министерството и американската финансиска корпорација за меѓународен развој (DFC) ќе работат со владата на Украина за да го финализираат управувањето со програмата и да го унапредат партнерството.
Говорејќи на украинската телевизија претходно на 30 април, украинскиот премиер Денис Шмихал го нарече договорот „навистина добар, балансиран и корисен меѓународен договор за заеднички инвестиции во развојот и закрепнувањето на Украина“.
Шмихал на Телеграм рече дека секоја страна ќе има 50 отсто право на глас во Инвестицискиот фонд за реконструкција, а профитот на фондот ќе се реинвестира исклучиво во Украина.
Исполнувајќи ја клучната грижа за Украина, тој рече дека од Украина нема да се бара да врати никаков „долг“ од милијарди долари за американско оружје и друга поддршка откако Русија изврши инвазија во февруари 2022 година.
Трамп во февруари посочи дека сака пристап до ретките минерали на Украина како услов за континуирана поддршка на САД во војната, опишувајќи го како надомест за помошта од милијарди долари што Вашингтон му ја даде на Киев.
Но, разговорите заглавија по тензичниот состанок во Овалната соба, кога украинскиот претседател Володимир Зеленски, Трамп и потпретседателот Џеј Ди Венс вербално се напаѓаа едни со други.
САД бараат пристап до повеќе од 20 суровини кои се сметаат за стратешки критични за нивните интереси. Меѓу нив има наоѓалишта на титаниум, ураниум, кој се користи за нуклеарна енергија, медицинска опрема и оружје. Украина има и наслаги на литиум, графит и манган, кои се користат во батериите на електричните возила.
Трамп рече дека договорот „во теорија“ значи дека САД ќе добијат повеќе од Украина отколку што придонеле.
„Сакав да бидам заштитен“, рече тој во интервју за NewsNation, додавајќи дека не сака да изгледа „глупаво“ со тоа што нема да добие пари назад за инвестицијата.
Трамп претходно, на состанокот на владата рече дека американското присуство „ќе задржи многу лоши актери надвор од земјата или секако надвор од областа каде што ние копаме“.
